Hüseynov Mövlud

ALBALI ŞİRƏSİ
Albalı şirəsinin sıxlığı istifadə olunan albalının sortundan asılı olaraq 1042-1065 kq/m³ olmalıdır. Hazır şirədə quru maddələrin miqdarı 11-14%-dən az olmamalı, alma turşusuna görə hesablanan turşuluq isə 0,18-1,4% olmalıdır. Albalı şirəsi lətsiz (əsasən şəffaflaşdırılmış şəkərlə) və lətli (şəkər şərbəti ilə) hazırlanır. Vladimir, tezyetişən ingilis albalısı, şpanka, anadolu albalısı, lyubskaya, may-Dük albalısı sortlarından yaxşı keyfiyyətli şəffaf şirə alınır.

Ev şəraitində albalı şirəsi hazırladıqda albalı əvvəlcə tumdan azad edilir, taxta döyəclə əzilir və ikiqat tənzifdən (cunadan) sıxılıb şirəsi ayrılır. Yerdə qalan cecəyə kütləsinin təxminən yarısı qədər qaynadılıb soyudulmuş su əlavə edilir, 45-50^o C temperatura qədər qızdırılır, şirəsi sıxılıb əsas şirə ilə qarışdırılır.

ALMA ŞİRƏSİ-1
Şirə hazırlamaq üçün Adi Anton, Zolaqlı Ənis, Sarı Belfler, Boyken, Belfler-kitayka, Cırhacı, Conatan, Ağ qəl­vil, Qəndil-sinap, Ağ naliv, Qış qızıl parmeni, Şafran pepini, Orlean reneti, Landsberq reneti, Simerenko reneti, Şampan reneti, Ağ rozmarin, Sarı sinap, Sarı turş, Titovka, Şirvan tacı və digər ləti bərk, lakin şirəli alma sortlarından istifadə edilir. Çox şirin almalardan alınan şirəni turş və turşaşirin alma şirələri ilə qarışdırmaq məsləhət görülür.

Almanı yuyub 2 və ya 4 hissəyə bölün. Sonra almaları şirəçəkən maşından keçirib alınan şirəni sıx parçadan və ya dördqat tənzifdən süzün. Əgər alınmış şirə turş olarsa, hər litrə iki x. q. toz-şəkər əlavə etmək olar. 1 litr turş alma şirəsinə 1 st. şirin armud şirəsi qatıldıqda şəkər əlavə etmək lazım deyil. Hazır şirəni emallı qazanda qaynayana qədər qızdırıb sterilləşdirilmiş bankalara ağzınacan qaynar-qaynar doldurmaq və dərhal tənəkə qapaqla germetik bağlamaq lazımdır. Qapaqları əvvəlcədən 2–3 dəq. qaynar suda saxlayın. Şirə dolu bankaları qapağı üstə qoyub soyudun. Bu üsulla şirə hazırladıqda əlavə pasterizasiyaya ehtiyac qalmır.

Şirənin vitaminlərinin qorunub saxlanılması məqsədilə, alınmış şirəni 80–85°C temperatura qədər qızdırıb bankala­ra tökün, yarımlitrlik bankaları 10–15 dəq., litrlik bankaları 15–20 dəq., üçlitrlik balonları isə 30 dəq. qaynayan suda pasteri­zə edin. Bankaları germetik bağlayıb qapağı üstə soyudun. Alma şirəsini qaranlıq və sərin yerdə bir ilə qədər saxlamaq olar.

Alma şirəsində 9–12% və daha çox quru maddə, 0,3–1,0% üzvi turşu və şəkərin turşuya nisbəti (şəkər turşu əmsalı) 15–20 arasında olmalıdır. Şəkər turşu əmsalı 10-dan az olan şirənin dadı turş olur.

ALMA ŞİRƏSİ-2
Almalar yuyulur, təmizlənir və ətçəkən maşından keçiri­lir, sərin yerdə bir gün saxlanılır. Sonra şirəni sıxıb 2 gün soyuq yerdə saxlayırlar ki, şirə şəffaflaşsın. Şirəni qalın parçadan kisəyə töküb süzür və cecəni sıxırlar. Alınmış şirə­ni 5 dəq. qaynadır, quru və təmiz bankalara tökub germetik bağlayırlar. Qapağı üstə soyuyana qədər saxlayıb qaranlıq və sərin yerə qoyurlar.
ARMUD ŞİRƏSİ
Şirə almaq üçün Bere Bosk, Berqamot, Klappın sevim­lisi, Meşə gözəli, Sen-Jermen və digər ləti bərk olan armud sortlarından istifadə edilir. Armud şirəsi əsasən alma şirəsi kimi hazırlanır. Şirə çox şirin olarsa, dadını xoşagələn etmək məqsə­dilə 20% turş alma şirəsi qatmaq məsləhət görülür. Saxlanı­larkən armud şirəsində azacıq çöküntü ola bilər. Bu şirənin xarab olmasını göstərmir. Belə şirəni içərkən ehmal­ca üst hissəsini töküb, qalan şirəni qalın parçadan süzmək lazımdır.