Hüseynov Mövlud

NAR ŞİRƏSİ
Nar şirəsi almaq üçün müxtəlif nar sortlarından istifadə edilir. Tərkibində olan turşuların miqdarına görə nar sortları üç qrupa bölünür.

1. 
   Şirin nar sortları – Şirin-vələs, Şirin nar. Bunların turşuluğu 0,9%-dən çox olmur.
   
2. 
   Turşa-şirin nar sortları – Güleyşə (qırmızı və çəhrayı), Şax nar, Vələs, Balamürsəl, Nazik-qabıq, Qırmızı-qabıq. Bunların turşuluğu 0,9-dan 1,9%-ə qədər olur.
   
3. 
   Turş nar sortlarının turşuluğu 11,9%-dən artıq olur.
   

Nardan şəffaflaşdırılmış təbii və şəkər əlavəli şirə hazırlanır. Təbii nar şirəsinin tərkibində 10-12%-dən az olmayaraq quru maddə və 2,5-2,8%-dən çox olmayaraq üzvi turşu (limon turşusu) vadır. Şəkər qatılmış şirədə 14%-dən az olmayaraq şəkər, 2%-dən çox olmayaraq turşu olur.

Təbii nar şirəsi almaq üçün ən yararlı sort turşa-şirin nar sortları hesab edilir.

ÜZÜM ŞİRƏSİ-1
Üzüm şirəsi tam yetişmiş saf üzüm gilələrindən pres­ləmə üsulu ilə alınıb pasterizə edilmiş spirtsiz içkidir. Üzüm şirəsini Rislinq, Muskat, Aliqote, Silvaner, Rkasiteli, Lidiya, Kokur, Kaberne, Saperavi, Sereksiya, Qara Pino, Bayan şirə, Voskayet, Kaxet, Plavay, İzabella, Şasla, Sarıgilə və digər üzüm sortlarından alırlar.

Üzüm şirəsi almaq üçün əvvəlcə üzüm yuyulur, yararsız gilələrdən təmizlənir. Üzümü puçalı ilə birlikdə və ya gilə­ləyib sonra presləyirlər. Hər iki halda üzüm əvvəlcə əziş­dirilir və sonra preslənir. Mexaniki və vintli əl basqısın­dan istifadə etdikdə üzüm puçalı ilə birlikdə preslənir. Şirəni ətçəkən maşından və ya şirəçəkəndən keçirdikdə mütləq gilə­ləyirlər. Şirənin çıxarını artırmaq məqsədilə onu bir qədər qızdırmaq olar. Alınmış bulanıq şirəni saxlayıb çök­dürür və sonra dördqat tənzifdən və ya ağ parçadan süzüb təmizləyirlər.

Süzülmüş şirəni emallı qazanda qaynayana qədər qızdı­rır, kəfini alıb sterilizə olunmuş litrlik, ikilitrlik və ya üçlitrlik bankalara tökərək, ağzını qaynar suda sterilləş­diril­miş tənəkə qapaqla germetik bağlayıb qapağıüstə soyumağa qoyurlar. Bu üsulla üzüm şirəsini hazırladıqda əlavə paste­rizə lazım gəlmir.

Şirəni süzdükdən sonra onu 75–80°C-dək qızdırır, tən­zif­dən banka və balonlara süzür və alma şirəsi-1-də olduğu kimi konservləşdirirlər.

ÜZÜM ŞİRƏSİ-2
Yetişmiş təzə üzüm gilələnir və təmiz yuyulur. Qazanın ³/₄-ü həcmində üzüm, üzərinə çıxana qədər isə su tökülür. Vam is­tilikdə qaynayana qədər qızdırılır. Şirənin şəffaflığını qorumaq məqsədilə qarışdırılmır. Zövqə görə bir qədər (1 litr şirəyə 1–2 x. q. toz-şəkər) şəkər əlavə edilir, 10–15 dəq. qaynadılır. Qaynar halda ikiqat tənzifdən süzülür, quru və təmiz, sterilləşdirilmiş banka və butulkalara doldurulur, germetik bağlanılır və dəmləmə üsulu ilə üstü basdırılıb 2–3 saat sax­lanılır. Yerdə qalan cecədən ayrılan şirə yenidən qızdırılır və bankalara tökülüb konservləşdirilir. Bu üsulla başqa meyvə-giləmeyvələrdən də şirə hazırlamaq olar.