I bob. Adabiyotlar tahlili

3- jadval: Nazorat va eksperiment gurux voleybolchilarning tajriba boshida, o’rtasida va oxirida tezkorlik kuch o’zgarishining ko’rsatkichlari.

Ko’rsatkichlar	Nazorat guruxi				Eksperemnet guruxi
	boshida	O’rtasida	Oxirida	O’sish	boshida	O’rtasida	Oxirida	O’sish
Joyidan turib 60 m.ga yugurish	9.6 0.087%	9.5 0.08%	9.5 0.07%	0.1	9.6 0.185	9.5 0.144%	9.3 0.066	0.3
Turgan joydan uzunlikka sakrash	1.83 0.0019	1.84 0.0006%	1.84 14.89%	0.1	1.85 0.04	1.87 0.0016%	1.88 0.0019	0.03
150 g.li to’pni uloqtirish	36.6 9.026%	36.2 8.2 %	36.7 8.86%	0.1	37 20.53	38.8 1.85%	40.8 3.89	3.8
5 xatlab sakrash	9.63 0.282%	9.65 0.22 %	9.7 0.22%	0.07	9.63 0.236	9.76 0.14%	9.96 0.30	0.33
Turgan joyda yuqoriga sakrash	53.3 15.55%	53.7 8.96%	54.3 19.5	1	53.3 32.2	55.3 17.08%	58.6 36.89	5.3

Xulosa va tavsiyalar
Mazkur ilmiy tadqiqod ishni olib borishda quyidagi xulosalar va tavsiyalarga kelindi:
1. Mavzuga oid adabiyotlar taxlili shuni aniq va ravshan e’tirof etish imkonini beradiki, yosh voleybolchilarni tayyorlash jarayonida qo’llaniladigan an’anaviy, jumladan ustuvorlik tusini olgan standart jismoniy mashqlar xar doim xam muvofiq jismoniy sifatlarni shakllantirishga qodir bo’lavermas ekan. Bundan tashqari 15-16 yosh voleybolchilari maxsus ish qobilyatni rivojlantirishga mo’ljallangan mashqlarni qo’llashda ularning funksional imkoniyatlarini e’tiborga olish naqadar muximligi o’z ifodasini topadi.
2. Voleybolni zamonaviy talab darajasi asosida rivojlantirish voleybolchilarning yuqori jismoniy tayyorgarligini talab etadi, shulardan eng asosiylaridan biri bu 15-16 yosh voleybolchilari maxsus ish qobilyatni shakillantirish sifatlaridir. YOsh va o’smirlar yoshida bu sifatlarni tarbiyalashda eng muxim davr deb xisoblanadi. Adabiyot manbalarining taxliliga ko’ra, yosh voleybolchilarni boshqa sport turlariga nisbatan voleybolchilari maxsus ish qobilyatni sifatlarining tayyorgarligi ma’lum bir darajada pastroq bo’ladi. Ushbu sifatlarning tarbiyalashda 15-16 yoshdagi o’smirlar davri eng muxim bosqichlardan biri deb xisoblanadi. Tarbiyalash davrida maxsus ish qobilyatni, hajmi, vosita va usullarni o’zgartirish o’quv mashg’ulot jarayonlarini ma’lum bir darajadagi ijobiy natijalarini ko’rsatadi.
3. Adabiyotlarni o’rganib va o’quv mashg’ulot jarayonini taxlil qilib quyidagi xulosaga kelish mumkin, yoshlarga va o’smirlarga maxsus ish qobilyatni tayyorgarligiga yetarli darajada e’tibor berilmaydi. SHuning uchun tezkorlik kuchni yoshlarda va o’smirlikda tayyorlaganda asosan xozirgi talablarga javob beradigan metodlar bilan tarbiyalash kerak. Xozirgi davrgacha xar xil guruxdagi yosh voleybolchilarni maxsus tayyorlangan mashqlar orqali maxsus ish qobilyatni oshirishga qaratilgan hech qanday tadqiqot ishlari olib borilmagan.
4. 15-16 yoshli voleybolchilardan iborat nazorat va tajriba guruxlaridan o’tkazilgan o’n oylik pedagogik tadqiqot natijalari yakuniy malakaviy ish mavzusi oldiga qo’yilgan maqsad va vazifalar moxiyatini to’la to’kis ochib berdi. Jumladan nazorat guruxlarida B.O’.S.M dasturiga asoslanib qo’llanilgan an’anaviy jismoniy mashqlar nisbatan tezkorlik kuch sifatlari va ularning samarali shakllantirish imkoniyatiga ta’siri kamroq ekanligi kuzatildi.
Aksinchi tajriba guruxlarida shu muddatlar davomida muntazam qo’llanib kelingan maxsus mashqlar, nostandart va o’yin mashqlari tezlik kuch sifatlarini unumli rivojlanishiga olib keldi.
5. YOsh voleybolchilarni tayyorlash amaliyotida murabbiylarning kasbiy pedagogik faoliyatini shallantirishga qaratilgan. Ayniqsa ularning shug’ulanuvchi bolalarning tezkorlik kuch sifatlarini takomillashtirib borish muxim ekanligi so’rovnoma natijalariga asoslanadi. Pedagogik tadqiqot davomida natijalar ularning taxlili xulosalar yosh voleybolchilarni tayyorlash amaliyotiga tadbiq etilishi xamda so’rovnomadan o’tkazilgan nostandart va o’yin mashqlarini o’quv mashg’ulotlar jarayoniga joriy etish malakali sportchilarni yetishtirishda muxim rol o’ynaydi.