I bob. So‘zning funksiyasi

Bir nechta qora dog’lar ko’rindi. Bu dog’lar egasi ari edi. 

Keltirilgan  misolda  Bir  qiz  so‘zi  rema  vazifasida  kelmoqda.  Chunki 

mantiqiy  urg‘u  shu  so‘zga  tushmoqda.  Ikkilamchi  rematizatsiyani  Qunduz 

degan  parsellyat  taqozo  etmoqda.  Boshqacha  aytganda,  ushbu  parsellyat 

remaning  remasini  ifadalamoqda.  Koreys  tilidagi  misolni  tahlil  qiladigan 

bo’lsak,  birinchi  gapdagi

검정  무늬가

  (qora  dog’lar)  so’zlari  mantiqiy  urg’u 

                                                           

1

 

.Qarang: G‘afforov A.A. Hozirgi o‘zbek tilida parsellyativ va ilovali qurilmalarning sintaktik 

derivatsiyasi//Nomzodlik dis. avtoref. – Samarqand, 1997, 23-bet.

 

---

48 

olganligi sababli rema vazifasida kelmoqda. Ikkinchi gapdagi 

호박벌

 (ari) so’zi 

esa parsellyat bo’lib kelmoqda. 

Umuman olganda, gapning aktual bo‘laklarga bo‘linishi an’anaviy sintaktik 

tahlilga mos kelmaydi. Chunki matnda gapning istalgan bo‘lagi tema yoki rema 

bo‘lishi mumkin. Solishtiring: Sobir (tema) choy (rema) ichdi – Choyni (tema) 

Sobir  (rema)  ichdi.  Shunday  bo‘lsa-da,  qo‘shma  gaplar  aktual  bolaklarga 

bo‘linganda,  tarkibiy  qismlarning  egasi  tema  kesimi  esa  rema  vazifasini 

bajaradi

1

.