I bob. So‘zning funksiyasi


boryapman,  Men  uyga  boraman,  Men  uyga  bormoqchiman,  Men  uyga



Yüklə 1,24 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə8/77
tarix27.01.2022
ölçüsü1,24 Mb.
#51657
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   77
Hozirgi o`zbek va koreys tillarida gapning aktual bo`laklarga bo`linishi

boryapman,  Men  uyga  boraman,  Men  uyga  bormoqchiman,  Men  uyga 

bormoqchi edim va hokazo tarzida ham ifodalanishi mumkin. 

Shuni  aytish  kerakki,  til  elementlarining  konkret  faollashuvi  uchun  nutq 

muhiti  bilan  kognitiv  (bilish)  nazariyaning  ahamiyati  katta.  Kognitiv  nazariya 

tilning real qo‘llanilishini ta’minlovchi asosiy komponetlardan biri hisoblanadi. 

Bunda quyidaqilar muhim ahamiyat kasb etadi: 

1) jumlaning grammatik strukturasi tabiati; 

2)  nutq  tempi,  urg‘u,  ohang,  tonning  ozgaruvchanligi,  jestika,  mimika, 

gavdaninig harakati kabi qator paralingvistik omillar

3)  kommunikativ  muhitga  munosabat.  Bunda  e’tiborga  molik  bo‘lgan 

ob’yektlar, kishilar va hokazolar nazarda tutiladi

4)  so‘zlovchi  to‘g‘risida  xotirada  bo‘lgan  fikrlar  hamda  kommunikativ 

muhit to‘g‘risidagi tasavvur; 

5) nutq so‘zlanayotgan paytda sodir bo‘lgan diskurs (muloqot); 

6) pragmatik muhit haqidagi umumiy tasavvur. 




10 

Ko‘rinadiki,  yuqorida  keltirilganlarning  barchasi  pragmatik  qurshov 

omillari  sanaladi  va  ular  pragmatik  voqelikning  vujudga  kelishida  asosiy 

komponentlar  hisoblanadi

1

. Nutq muhiti bo‘lmas ekan, til elementlari mavhum 



va  umumiyligicha  qoladi.  Til  voqeligining  elementlari  bir  butun  mazmun 

ifodasini  berayotgan  boshqa  elementlar  bilan  munosabatga  kirisha  oladigan 

muhit doirasidagina aniqlik darajasiga ko‘tariladi

2



Misol  uchun  quyidagi  gap  tarkibiy  qismlarining  faollashuviga  e’tibor 

beraylik: 




Yüklə 1,24 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   77




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin