I bo’lim. Konserva korxonalari jihozlari

SeParatorlar 
SeParatorlar – go’sht sanoati korxonalarida suyuqliklarni ajratish uchun 
uzluksiz ravishda ishlaydigan mashinalar sifatida keng qo’llaniladi. Ulardan 
hayvon yog’larini suvsizlantirish va tozalash uchun, qonni ajratishda, bulonlarni, 

---

122 
rassollarni tindirish va tozalashda, tibbiyot PreParatlarga ishlov berishda 
foydalaniladi.
SeParatorlar texnologik belgisiga ko’ra, 3 guruhga bo’linadi: 
- suyuqliklar aralashmalarini ajratish uchun qo’llaniladigan ajratgichlar 
(Purifikatorlar); 
- suyuqlikdan qattiq cho’kmalarni ajratib olishda ishlatiladigan tindirgichlar 
(klarifikatorq); 
- suyuq aralashmalarga ishlov berishda ikki yoki undan ko’P oPeratsiyalarni 
bajarish uchun kombinirlashgan seParatorlar. 
Qattiq fraktsiyalarni (shlam) barabandan chiqarish usuli bo’yicha cho’kmani 
markazdan qochma ta’sirida va qo’l bilan chiqaruvchi sePratorlarga ajratiladi. 
Zich yoPilgan (germetik), yarim yoPilgan va ochiq seParatorlar bo’lishi 
mumkin. Masalan, germetik seParatorlarda seParatorga suyuqlikni kelishi va 
seParatsiyalash jarayoni havoni kiritilmasdan amalga oshiriladi. 
Go’sht 
sanoati 
korxonalarida 
iste’mol 
qilinadigan 
quvvatiga 
va 
unumdorligiga, konstruktiv rasmiylashtirilishiga qarab, ko’P miqdorda turli xil 
markadagi seParatorlar qo’llaniladi. 
Hayvon yog’larini suvsizlantirish va tozalash uchun TSNS; ISA-3; ISJ; RT-
OM 4,6; FSV; FSG va boshqa seParatorlar qo’llaniladi. 
Xorijiy firmalar «Titan», «De-Laval» (SHvetsiya), «SHarPless» (AQSH) va 
boshqa seParatorlarni ishlab chiqaradilar. Qonga ishlov berish uchun SK-1, AS-1J, 
BTSA va boshqa seParatorlar qo’llaniladi. 
Barcha turdagi seParatorlar uchun ishning samaradorligini baholashning 
asosiy kriteriyasi ajratuvchi omil - F deb nomlanadigan ko’rsatkich hisoblanadi. 
F = 
2
tg
α
z(R
3
maks
— R
3
min
) 
sm
ya
/sek
2
, 
(4-1) 
Bu yerda 
ω
– barabanning burchakli aylanish tezligi, s
-1
; 
α
- tarelkani og’ish 
burchagi, grad; z – seParator barabani tarelkalarining soni, dona; R
maks 
-
tarelkaning maksimal radiusi, sm; R
min
- tarelkaning minimal radiusi, sm. 
39-rasmda seParator – baraban tarelka bilan asosiy ishchi organining ishlashi 
va tuzilish sxemasi ko’rsatilgan. 
Baraban valga 9 mahkamlangan asosdan 1 va quyida tormozli diskdan 5 
iborat.

---

123 
39-rasm. SeParator barabani: 
1
-
baraban asosi; 2 – tarelka ushlagich; 
3 – 
tarelkalar Paketi; 
4 –
baraban 
qoPqog’i; 5 – tormozli disk; 
6 –
cho’kmani tushirish uchun teshik; 7 – yog’ uchun 
kanal; 
8 
– suv uchun teshik; 
9 –
baraban vali; 
10 –
ajratuvchi tarelka. 
Baraban asosiga tarelka Paketi 3 terilgan tarelka ushlagichga 2
mahkamlangan. Paketni yuqorisida baraban qoPqog’i 4 va ajratuvchi tarelka 10 
mavjud.
YAxshi seParatsiyalash uchun yog’ga issiq suv qo’shiladi. YOg’-suv 
aralashmasi issiq suv bilan yuqoridan o’z oqimi bo’yicha kelib, Pastga oqib 
tushadi, tezda aylanayotgan asos bilan qamrab olinadi, markazdan qochma kuch 
ta’sirida uloqtiriladi va yuPqa qatlamda tarelkalarga taqsimlanadi. Kichik 
solishtirma og’irlikka ega yog’ tomchilari aylanish o’qiga yaqin joylashadi va 
kanal 7 bo’yicha, katta solishtirma og’irlikka ega suv va cho’kma esa aylanish 
o’qidan uzoqroq joylashgan 6 va 5 teshiklar orqali olib ketiladi.