I kirish II. Asosiy qism

Maqomi 3. Pomir-Oloydagi juda kamyob, yo'qolib ketish arafasidagi qadimgi tur.
14
Qisqacha tavsifi. Ko'p yillik o'tsimon o'smlik, bo'yi 1,5 m ga etadi. Poyasi uncha ko'p emas, tik o'sadi. Barglari oddiy, uzunligi 6-10 sm, patsimon qirqilgan. Gullari o'simlikning uchidagi ro'vaksimon tupgullarda o'rnashgan. Kosachasi tuksiz, uzunligi 3-4 sm, keng uchburchak tishchali. Gultoji voronkasimon, yirik, besh bo'lmali, pushti to'q qizil rangli, ba‘zan oq, uzunligi 4 sm, tashqi tomoni tuksiz, ichki tomoni siyrak tukli.Changchilarining iplari tuksiz, changdoni ikki qanotchali, siyrak tukli. Urug'doni uzun, tuksiz ustunchali. Mevasi ko'p urug'li, chuzikroq, po'sti qalin, uzunligi 5-10 sm, eni 1 sm keladigan sal qayrilgan yoysimon ko'sakcha. Urug'i 1 sm gacha uzunlikda, yarim pardasi , oq kanotchali. Iyun-avgust oylarida gullab, avgust-sentyabrda meva tugadi.
Tarqalishi. Farg'ona viloyati: Pomir-Oloy (Oloy tizmasi) ning Sux va Shoximardon daryolari havzasida tarqalgan. O'zbekistondan tashqari Qirgiziston va Tojikistonda ham tarqalgan.
O'sish sharoiti. Adir va tog'larda 1500-2500 m balandlikdagi maydonda chag'ir toshli, toshli yonbag'irlarda shag'alli daryo o'zanlarida o'sadi.Soni. kichik hududlar hosil qilib o'sadi. Populyasiyalarining umumiy soni aniklanmagan.
Ko'payishi. Urug'idan ko'payadi.
O'simlik soni va arealining o'zgarish sabablari. Antropogen omillar ta‘sirida va chorva mollari boqilishi tufayli kamayib ketgan.
Madaniylashtirilishi. O'zR FA Botanika bog'ida 1961 yildan buyon muvaffakiyatli o'stirilmokda.
Muxofaza choralari. Muxofaza qilinmaydi
15

4.Boris astragali -Astragal borisa - Astragales barissianus Gontsoh
Maqomi 1. Oloy tizmasidagi kamyob endemik tur.
Qisqacha tavsifi. Boyi 30 sm, deyarli poyasiz yoki juda qisqa poyali, barg qoldiqlari bilan o'ralgan ko'p yillik o'simlik. Bargi 10-23 sm uzunlikda, bargchalari 10-13 juft, cho'ziq ellips shaklida yoki o'tkir nashtarsimon, uzunligi 7-15 mm, qattiq, yaprokchalarining har ikki tomoni yotiq oq tukli. Gul popuklari qisilgan, qisqa, 6 gulli. Dukkagi bandsiz, chuziq tuxumsimon, 14-15 mm uzunlikda, qattiq, xurpaygan oq tuklar bilan qoplangan, ikki uyali. Iyunda gullab, mevasi avgustda etiladi.