I-mavzu: Korxonalarning tashkiliy huquqiy asoslari

Ijobiy tomonlari 
Kamichliklari 
1.Xodimlarning 
qobiliyatlaridan 
foydalanish. Mashinalardan foydalanish 
yaxshiroq.
2.Kompaniyaning joylashgan joyidan 
foydalanish. 
3.Mahoratni oshirish. 
4.Mehnat unumdorligining 
о‘sishi. Daromadning oshishi. 
1.Bir xillik faoliyati. 
2. Begonalashish va ma’nosini 
yо‘qotish.
3.Bir tomonlama yuklanish tufayli 
yuzaga keladigan kasalliklar. 
4.Tor ixtisoslashuv tufayli past 
moslashuvchanlik.
5.Birgalikdagi faoliyat natijalariga 
qiziqishning yо‘qligi. 
Texnologik taraqqiyot ishlab chiqarishni ixtisoslashtirish, mexanizatsiyalash 
va avtomatlashtirishga olib keladi. Mexanizatsiyalash qо‘l mehnatini mashina 
mehnatiga almashtirishni anglatadi. Avtomatlashtirish ishlab chiqarish jarayonini 
boshqarish uchun kompyuter texnologiyalaridan foydalanish holatida amalga 
oshiriladi. Ishlab chiqarish vositalarini yuqori darajada mexanizatsiyalash va 
avtomatlashtirish bilan ishlab chiqarish jarayoni yetarlicha moslashuvchan 
bо‘lmaydi, ishlab chiqarish tannarxi oshadi va korxona ishlab chiqarish 
vositalaridan eng samarali foydalanish muammosini hal qilishga majbur bо‘ladi. 
Moddiy mehnat talab qiladigan korxonalar katta resurs xarajatlariga 
ega. Ushbu korxonalar resurslardan samarali foydalanish va sanoat chiqindilarini 
chiqarish bilan bog‘liq ekologik muammolarni hal qilishlari kerak. 
Sanoat tarkibiga kо‘ra korxonalar quyidagilarga bо‘linadi: 
1) Foydali qazilmalarni qazib olish va qayta ishlash hamda tovarlar ishlab 
chiqaradigan sanoat korxonalari; 
2) Qurilish kompaniyalari; 
3) О‘zi ishlab chiqarmaydigan, lekin tarqatish funksiyalarini bajaradigan 
savdo korxonalari; 
4) Mablag‘ yig‘adigan va kredit beradigan banklar; 
5) Turli transport vositalaridan foydalangan holda tashish bilan 
shug‘ullanadigan transport kompaniyalari; 
6) Har xil xatarlardan sug‘urtalashni amalga oshiruvchi sug‘urta 
tashkilotlari; 

---

7) Xizmat kо‘rsatish sohasidagi korxonalar, masalan, mehmonxonalar, 
sayyohlik agentliklari, konsalting firmalari va boshqalar. 
Eng qulay joylashuv - bu ishlab chiqarishning maksimal daromadliligi va 
rentabelligi ta’minlanganda, qolgan barcha narsalar teng bо‘lganda. Shu bilan 
birga, korxonaning ekologik prinsipini unutmaslik kerak. 
Korxonalarni tashkil etishda ularning joylashgan joyini tanlash quyidagi 
mezonlar asosida belgilanadi: