I-mavzu: Korxonalarning tashkiliy huquqiy asoslari

1.3.Korxona faoliyatining ichki va tashqi muhiti 
Korxona - bu faqat atrofdagi (tashqi) muhit bilan faol о‘zaro ta’sirlanish 
sharoitida mavjud bо‘lishi mumkin bо‘lgan ochiq tizim.
Tashqi muhit - bu faol xо‘jalik yurituvchi subektlar, iqtisodiy, ijtimoiy va 
tabiiy sharoitlar, milliy va davlatlararo institutsional tuzilmalar hamda korxona 

---

muhitida faoliyat yuritadigan va uning faoliyatining turli sohalariga ta’sir etuvchi 
boshqa tashqi sharoitlar va omillar majmui. 
Tashqi muhit quyidagilarga bо‘linadi.
mikro muhit - korxonaga bevosita ta’sir etadigan muhit, u moddiy-texnik 
resurslarni etkazib beruvchilar, korxona mahsulotlari (xizmatlari) iste’molchilari, 
savdo va marketing vositachilari, raqobatchilar, davlat idoralari, moliya institutlari, 
sug‘urta kompaniyalari va boshqa aloqa auditoriyalari tomonidan yaratilgan; 
korxonaga va uning mikro muhitiga ta’sir qiluvchi makroiqtisod. Unga 
tabiiy, demografik, ilmiy va texnologik, iqtisodiy, ekologik, siyosiy va xalqaro 
muhit kiradi.
Korxona о‘z faoliyatining natijalariga sezilarli ta’sir kо‘rsatadigan tashqi 
omillarning salbiy ta’sirini cheklashi yoki aksincha, qulay imkoniyatlardan tо‘liq 
foydalanishi kerak.
Ta’minlovchilar - bu muayyan tovarlar yoki xizmatlarni ishlab chiqarish 
uchun zarur bо‘lgan korxonani moddiy-texnik va energiya resurslari bilan 
ta’minlaydigan turli xil xо‘jalik subektlari. 
Turli xil mijozlar bozorlaridagi mahsulotlar (xizmatlar) iste’molchilari 
korxonalarning asosiy mijozlari hisoblanadi:
- iste’molchi (shaxsiy iste’mol uchun tovarlar va xizmatlarni sotib oladigan aholi);
- ishlab chiqaruvchilar (sanoat va texnik maqsadlar uchun mahsulot sotib oladigan 
tashkilotlar);
- tovarlarni va xizmatlarni keyinchalik foyda kо‘rish uchun qayta sotish uchun 
sotib oladigan oraliq sotuvchilar;
- davlat idoralari (davlat ehtiyojlari uchun mahsulotlarning ulgurji xaridorlari);
- xalqaro (mijozlar bozorlarida ilgari rо‘yxatga olingan xorijiy xaridorlar).