I türkoloji Qurultayın 90 illiyinə həsr olunmuş beynəlxalq konfrans
Yüklə 2,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
TÜRKOLOJİ ELMİ-MƏDƏNİ HƏRƏKATDA ORTAQ DƏYƏRLƏR VƏ YENİ ÇAĞIRIŞLAR (I hissə)
433 Рафик Зека, Мирза Ибрагимов, Мир Джалал Пашаев, Сулейман Рустам, Сулейман Рагимов, Ильяс Эфендиев, Сабит Рахман , Гылман Илькин, Нариман Гасанзаде и др. ЛИТЕРAТУРA 1.Первый всесоюзный тюркологический съезд. Общество Обследования и Изучения Азербайджана. Стенография Баку - 1926 г. Баку: «Нагыл еви», 2011. 2. Çobanzadə B. Seçilmiş əsərləri. 5 cilddə,1 cild. Bakı: “Şərq-Qərb”, 2007. 3.Elm və həyat, 2009, №2, s.20-22. 4. Сумбатзаде А. С. Азербайджанцы, этногенез и формирование народа. "Элм", 1990. 5. Асланов А.М. Азербайджанский язык в орбите языкового взаимодействия (Социально-лингвистическое исследование). Баку: Элм, 1989.
Ələkbər Qasımov, sənət.ü.f.d., dos. AMEA Naxçıvan Bölməsi İncəsənət, Dil və Ədəbiyyat İnstitutu, böyük elmi işçi E-mail: elekberqasimov@mail.ru
“ÜMİD” KÖRPÜSÜNDƏ QOVUŞAN MƏDƏNİYYƏT 28 may 1992-ci il... Bu tarix müstəqil Azərbaycanla Türkiyə arasında XX əsrin sonlarında bərpa olunan dostluq və qardaşlıq əlaqələrinin yeni salnaməsinin ilk səhifələrinə qızıl hərflərlə həkk olunub. Həmin gün Araz çayı üzərindən salınan, naxçıvanlıların “Ümid”, türkiyəlilərin isə “Həsrət” adlandırdıqları Sədərək-Dilucu körpüsünün təntənəli açılış günü idi.
Türkiyənin ozamankı Baş naziri Süleyman Dəmirəl başda olmaqla qardaş ölkədən gəlmiş nazirlər, dövlət məmurları, millət vəkilləri və jurnalistlərdən ibarət 155 nəfərlik nümayəndə heyətini Naxçıvan Hava Limanında salamlayan Muxtar Respublika Ali Məclisinin Sədri Heydər Əliyev belə demişdir: “Əminəm ki, hörmətli Baş nazir, Sizin səfəriniz siyasi, iqtisadi və mədəni əməkdaşlığımızın daha da inkişaf etdirilməsinə güclü təkan verəcəkdir” (6). Böyük uzaqgörənliklə deyilmiş bu sözlər elə həmin ilin ortalarından reallığa çevrildi.
“Qarşılama mərasimi başa çatdıqdan sonra dünyanın nüfuzlu və müdrik siyasətçiləri sayılan Heydər Əliyev və Süleyman Dəmirəl, eləcə də Bakıdan və Türkiyədən gəlmiş qonaqlar Sədərəyə yola düşdülər. Yol boyu qonaqları qarşılamağa çıxmış minlərlə adam dahi siyasətçiləri hərarətlə salamlayır, öz sevgi və məhəbbətlərini, hörmət və ehtiramlarını bildirirdilər. Əhalinin çox toplaşdığı yerlərdə - yol kənarlarında maşın karvanı tez-tez dayanır, Heydər Əliyev və Süleyman Dəmirəl adamlarla görüşüb söhbət edirdilər.
Bir azdan qarşıda möhkəm beton dayaqlar üzərində tikilən əzəmətli, yaraşıqlı körpü görünür. Bu, Heydər Əliyevin uzaqgörənliyi sayəsində inşa olunan, bir millət, iki dövləti bir-birinə birləşdirən "Ümid körpüsü"dür. Elə körpüyə bu adı da Heydər Əliyev vermişdi.
Arazın o tayında isə özgə bir büsat qurulmuşdu. Minlərlə adam bir-birlərilə görüşür, qucaqlaşırdılar. Sovet hakimiyyətinin 70 ili ərzində ayrılığa məruz qalmış yaxın adamlar bir-birinə qovuşur, bu vüsaldan, bu sevincdən doğan göz yaşlarını gizlədə bilmirdilər. Türkiyə ərazisində, körpüdən bir az aralıda peyk teleötürücülərinin antenləri qurulmuş, körpünün açılış mərasimini dünyaya nümayiş etdirmək üçün hazırlıq işləri görülmüşdü” (1).
Nəhayət, təntənəli açılış mərasimi başlanır. Heydər Əliyev, Süleyman Dəmirəl, onlarla bərabər Ankaradan, Bakıdan gəlmiş dövlət və hökumət nümayəndələri burada hazırlanmış xüsusi tribunaya qalxırlar. Ətrafı bürüyən gurultulu və sürəkli alqışlar altında təntənəli mərasim açıq elan edilir.
“Mərasimdə çıxış edən Heydər Əliyev qürurla dedi: "Bu gün bu qocaman Araz çayı üzərində, qədim türk dünyasında, Azərbaycan torpağında böyük bir tarixi hadisə baş verir. Türkiyə I Türkoloji Qurultayın 90 illiyinə həsr olunmuş beynəlxalq konfrans:
TÜRKOLOJİ ELMİ-MƏDƏNİ HƏRƏKATDA ORTAQ DƏYƏRLƏR VƏ YENİ ÇAĞIRIŞLAR (I hissə)
434 ilə Azərbaycan arasında "Ümid" körpüsü, "Həsrət" körpüsü açılır. Biz azərbaycanlılar, türklər əsrlər boyu Araz çayının o sahilində, bu sahilində dost, qardaş kimi yaşamışıq. Ancaq 70 il bir-birimizlə görüşmək üçün, əlaqə saxlamaq üçün həsrət çəkmişik. 70 il biz bu görüşü həsrətlə gözləmişik. İndi isə bizim bu arzularımız, diləklərimiz həyata keçibdir. Naxçıvan ilə, Azərbaycan ilə Türkiyəni bağlayan nəhəng bir körpü tikilmişdir".
“...Süleyman Dəmirəl isə çıxışında belə dedi: "Bu gün burada cərəyan edən hadisə tək bir körpünün açılışı deyildir. Cərəyan edən əsas hadisə 70 il bir-biriylə qürbətdə, həsrətdə qalmış qardaşlarımızın yenidən görüşməsidir. Bu coşqunluğu anlaya bilmək lazımdır. Bu, bir birlik, milli coşqunluqdur... Qardaşlıq, dostluq bundan sonra daha da sıx olacaqdır. Türkiyə ilə Azərbaycan, Naxçıvan arasında əlaqələr genişlənəcək, adamlar bir-biri ilə yaxınlaşacaqdır. Bu körpü təkcə Azərbaycanı və Türkiyəni birləşdirmir, bu, Avropa ilə Asiya arasında körpüdür" (1).
Sonrakı illər, müstəqil Azərbaycanın inkişafı, tərəqqisi və çiçəklənməsi bir daha “Ümid” körpüsünün təkcə Azərbaycanı və Türkiyəni deyil, həm də Avropa ilə Asiyanı birləşdirən körpü olduğunu sübuta yetirdi. Bu körpüdən Azərbaycanın və Türkiyənin mədəniyyəti də bir-birinə qovuşdu.
Lakin danılmaz faktdır ki, bu sahədə ilk addımları məhz Naxçıvan Muxtar Respublikasının mədəniyyət və incəsənət xadimləri atmışlar. 1992-ci ilin noyabrında Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrı Türkiyəyə ilk qastrol səfəri etdi. Qars şəhərində nümayiş etdirilən Nazim Hikmətin “Ölən adam”, Hüseyn Cavidin “Ana” və Üzeyir Hacıbəyovun “Ordan- burdan” tamaşaları böyük rəğbətlə qarşılandı.
Bundan sonra teatrın kollektivi 1993-cü ilin iyun və oktyabrında, 1994-cü ilin sentyabrında, 1997-ci ilin yanvarında, 1998-ci ilin noyabrında, 1999-cu ilin yanvarında və iyulunda, 2000-ci ilin dekabrında Qars şəhərində Ü.Hacıbəyovun “Məşədi İbad”, “Arşın malalan”, “Ər və arvad”, Zülfüqar Hacıbəyovun “Əlli yaşında cavan”, Georgi Xuqayevin “Arvadımın əri”, Rauf İçərişəhərlinin “Kələkbaz qızlar” tamaşalarını nümayiş etdirdilər. “Arşın malalan” və “Məşədi İbad” tamaşaları 2001-ci ilin noyabrında və dekabrında İğdır şəhərində də göstərildi. 1993-cü ildə Naxçıvan Dövlət Filarmoniyasının da Qars Vilayətində möhtəşəm qastrol səfəri olmuşdur (3, s. 338).
“Türkiyə günü” təşkil olundu. Baş konsulluğun əməkdaşları, şəhərdəki Türkiyədən olan iş adamları, Naxçıvan Türk Bankının kollektivi, Naxçıvan Türk Liseyinin müəllim və şagird heyəti həmin gecəyə dəvət olundular. Qonaqlara Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrının 4 illik fəaliyyəti, repertuarı və yaradıcı heyəti barədə bədii rəhbər-direktor tərəfindən ətraflı məlumat verildikdən sonra Abdulla Şaiqin “Tülkü həccə gedir” mənzum nağılının motivləri əsasında Ə.Qasımovun səhnələşdirdiyi “İnanmayaq tülkülərə!” tamaşası nümayiş etdirildi. Teatr bu mənzum tamaşanı Xocalı soyqırımına ithaf etmişdi (7).
1994-cü ilin mart ayında Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrına Ərzincan Radio və Televiziya İdarəsindən (ERT) xüsusi məktub gəldi. Məktubda teatr bir tamaşa ilə Ərzincan şəhərinə dəvət olunurdu. O zaman teatrın ədəbi hissə müdiri işləyən, görkəmli şairə-dramaturq Kəmalənin (indi Azərbaycan Respublikasının Əməkdar incəsənət xadimi, Prezident təqaüdçüsü) xalq nağılı əsasında səhnələşdirdiyi “Göycək Fatma” mənzum tamaşası ilə iyun ayında Ərzincan şəhərində bir həftəlik qastrol səfərində olan teatr ERT-nin “Fəxri Təşəkkürnamə”si ilə geri döndü.
1995-ci il fevralın sonunda isə kukla teatrının yaradıcı heyəti İzmir Valiliyinin dəvətilə bu şəhərə yola düşdü. Demək olar ki, mart ayının sonunadək İzmirin özündə, həmçinin İzmir Vilayətinin Səlcuqlu, Menemen, Efes, Berqama, Turqutlu, Bayraqlı kimi bölgələrində teatr “Göycək Fatma” və Tofiq Ağayevin “Cırtdanın kələyi” tamaşalarını böyük müvəfəqiyyətlə nümayiş etdirdi.
“O vaxtlar İzmirin “9 Eylül” Universitetinin incəsənət fakültəsində çalışan SSRİ Xalq artisti, professor Lütfiyar İmanovun köməkliyilə martın 10-u – Azərbaycan Milli Teatrı Günü ayrıca bir tədbir kimi İzmirdə qeyd olundu. Martın 9-da axşam məhşur İzmir Fuarının (Beynəlxalq Nailiyyətlər Sərgisinin) ərazisində yerləşən İsmət İnönü Salonunun 800 nəfərlik zalı Böyükşəhər Bələdiyyəsinin bu gecə üçün buraxdığı xüsusi dəvətnamələr əsasında tam dolmuşdu. I Türkoloji Qurultayın 90 illiyinə həsr olunmuş beynəlxalq konfrans:
TÜRKOLOJİ ELMİ-MƏDƏNİ HƏRƏKATDA ORTAQ DƏYƏRLƏR VƏ YENİ ÇAĞIRIŞLAR (I hissə)
435
Gecədə İzmir Valiliyinin və Böyükşəhər Bələdiyyəsinin rəhbərləri də iştirak edirdilər. Lütfiyar İmanov Azərbaycan teatrının dünəni və bugünü haqqında müfəssəl danışdıqdan sonra qeyd etdi ki, Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrı prezidentlər Heydər Əliyevin və Süleyman Dəmrəlin üç il əvvəl birgə açdıqları, həsrətləri qovuşduran “Ümid” körpüsündən keçərək, 2000 kilometrdən artıq yol qət edib İzmirə gələn ilk Azərbaycan dövlət teatrıdır” (4). Beləliklə, gecənin birinci hissəsi Lütfiyar İmanovun və onun kukla teatrının yaradıcı heyətindən təşkil etdiyi xor qrupunun ifasında maraqlı konsert proqramı ilə, səhnəciklərlə və Cəlil Məmmədquluzadənin “Çay dəstgahı” tamaşası ilə başa çatdı. İkinci hissədə isə “Göycək Fatma” tamaşası göstərildi (2).
Həmin il martın 21-i Novruz bayramı Türkiyədə ilk dəfə olaraq rəsmi surətdə, dövlət səviyyəsində qeyd olundu. Bu bayramın İzmirdə təşkilində və keçirilməsində Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrının da özünəməxsus rolu oldu. Naxçıvanlı aktyorların bu şənliklərindəki fəal iştirakı böyük rəğbətlə qarşılandı (5). Martın 25-də İzmir valiliyində təntənəli qəbul oldu. İzmir Vilayətində uğurlu və səmərəli çıxışlarına görə Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrı və onun səfərdə iştirak edən bütün işçiləri İzmir Valiliyinin Fəxri fərmanları ilə təltil edildilər.
1995-ci ilin avqust ayında Trabzon vilayətinin Uzungöl bölgəsindəki istirahət kompleksində “Milli-mənəvi dəyərlər və teatr” mövzusuna həsr olunmuş beynəlxalq konqres keçirildi. Bu tədbirə Azərbaycandan Bakı Kamera Teatrı və Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrı dəvət olunmuşdu. Trabzona Bakıdan deyil, “Ümid” körpüsündən keçib-getməyə üstünlük verən kamera teatrının kollektivi Naxçıvana gələrək, buradan kukla teatrının aktyorları ilə birlikdə birbaşa Trabzona yola düşdü və çox uğurla keçən 10 günlük səfərdən hər iki kollektiv xoş təəssüratla geri döndü.
1996-cı il Türkiyə ilə Naxçıvan arasında ən məhsuldar və çoxşaxəli mədəni əlaqələr ili kimi yadda qalmışdır. “Ümid” körpüsü həmin ildəki qədər otaylı, butaylı mədəniyyət və incəsənət xadimlərini, xüsusən də teatr sənətkarlarını qarşılayıb yola salmamışdı.
Həmin ilin fevralında Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında türk dünyasında aşıq sənətinin görkəmli nümayəndələrindən sayılan Aşıq Veysəlin anadan olmasının 102-ci ildönümü dövlət səviyyəsində, böyük təntənə ilə qeyd olundu. Aşıq Veysəlin oğlu da daxil olmaqla Sivas şəhərindən gəlmiş nümayəndə heyəti də gecədə iştirak edirdi. Türkiyəli vətəndaşlar hələ 20 il əvvəl sovet dövründə Naxçıvanda Aşıq Veysəlin həyatını əks etdirən həvəskar kinofilmin çəkildiyini, Azərbaycanda dəfələrlə onun şeirlərinin dərc olunduğunu, kitabının buraxıldığını, haqqında tez-tez radio və televiziya verilişlərinin hazırlandığını eşidib heyrətlərini gizlədə bilmirdilər. Naxçıvanın incəsənət ustalarının çıxışları ilə başa çatan bu gecədən sonra Naxçıvandan bir qrup nümayəndə heyəti Sivasda keçirilən tədbirlərdə iştirak etdi (8).
Türkiyə Respublikasının Naxçıvandakı Baş Konsulluğunun təşəbbüsü və köməkliyi ilə Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrı 1996-cı ilin aprel ayında Van şəhərinə yola düşdü. Bu səfərdə məqsəd Türkiyədə hər il keçirilən ənənəvi “23 Nisan – Çocuk Bayramı”na Van şənlikləri çərçivəsində qatılmaq idi. Vanlı uşaqlar 3 gün ərzində naxçıvanlı aktyorların ifasında “Göyçək Fatma” tamaşasını və rəngarəng səhnəcikləri böyük maraqla və alqışlarla izlədilər. Səfərin sonuncu günü müvəffəqiyyətli çıxışlarına görə Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrı Van Milli Təhsil Müdirliyinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edildi. Elə həmin ilin mayında isə naxçıvanlı sənətkarlar yenə də 3 gün olmaqla İğdır məktəblilərinin qonağı oldu.
Muxtar Respublika Ali Məclisi Sədrinin xüsusi dəvəti ilə İstanbul Dövlət Teatrı 1996-cı ilin mayında Naxçıvana gəldi və Dövlət Musiqili Dram Teatrının binasında “İçəridəkilər” tamaşası ilə çıxış etdi. Teatrın səhnə amiri (baş inzibatçısı) Ediz Baysal və teatrın aparıcı aktyorlarından, Türkiyənin məhşur teatr və kino aktyoru Uğur Polad, yaradıcı qrupun digər üzvləri səfərin və tamaşanın yüksək səviyyədə təşkilindən, mehribanlıqla qarşılanmaqlarından, tamaşaçıların böyük rəğbətindən ağızdolsu danışdılar və vurğuladılar ki, “Ümid” körpüsünün hesabına bu mədəni əlaqələr daha da genişlənəcək bir-birimizə daha sıx qaynayıb-qarışacağıq, təki belə görüşlər tez-tez olsun. 1996-cı ilin noyabrında Ankara Dövlət Teatrı “Haray” tamaşası ilə naxçıvanlı tamaşaçıları sevindirdi.
1996-cı ilin oktyabr ayında Naxçıvanda daha bir mədəni əməkdaşlıq tədbiri həyata keçirildi. Türkiyə Respublikasının Baş Konsulluğunda Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrı rəssamlarının sərgisi təşkil olundu. Konsulluğun üç zalında müxtəlif tamaşaların personajları olan kuklalardan, I Türkoloji Qurultayın 90 illiyinə həsr olunmuş beynəlxalq konfrans:
TÜRKOLOJİ ELMİ-MƏDƏNİ HƏRƏKATDA ORTAQ DƏYƏRLƏR VƏ YENİ ÇAĞIRIŞLAR (I hissə)
436 rekvizitlərdən, butafor əşyalardan, eskizlərdən, maketlərdən və ayrı-ayrı rəssamların – teatrın baş rəssamı Əli Səfərovun (indi muxtar respublikanın əməkdar rəssamı), kuklahazırlayan Rafael Qədimovun və butaforçu Akif Həsənovun öz əl işlərindən ibarət (ağac üzərində oyma, mis üzərində döymə və s.) əşyalar və yağlı boya, akvarellə müxtəlif janrlarda çəkilmiş əsərləri nümayiş etdirilirdi. Bu sərgi Naxçıvanda fəaliyyət göstərən Türkiyə vətəndaşlarının, həmçinin naxçıvanlıların böyük marağına və rəğbətinə səbəb oldu (9).
1997-ci ilin yanvarında Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrı “Məşədi İbad” tamaşası ilə Trabzon və Ankara şəhərlərinə dəvət olundu. Teatr 1998-ci ilin oktyabr-noyabr aylarında isə Qars, sonra isə Ankara, İstanbul və Bursada “Arşın malalan” tamaşası ilə qastrolda oldu. Dövlət Musiqili Dram Teatrının bu səfəri Türkiyə Respublikasının 75 illiyinə həsr edilmişdi.
1999-cu ilin fevral ayında Türkiyənin Naxçıvandakı Baş Konsulluğunun təşəbbüsü ilə nəinki muxtar respublikada, 15 ildən artıq bir müddət ərzində bütün Azərbaycanda məşhur olan bir özfəaliyyət kollektivi – “Hüseynlilər” ailə ansamblı Afyon şəhərində, yeni, nəhəng “Orucoğlu” istirahət və sağlamlıq kompleksində bir həftəlik konsert proqramı ilə çıxış etdi. Ansambl üzvlərinin maraqlı və rəngarəng çıxışları yerli vətəndaşlarla yanaşı xarici turistləri də məftun etdi (10).
Həmin ilin iyununda isə Van Dövlət Teatrı naxçıvanlıların qonağı oldu. Dövlət Musiqili Dram Teatrında göstərilən “Köhnə fotoşəkillər” tamaşası böyük maraq və rəğbətlə qarşılandı. Bu görüşlər, qarşılıqlı əlaqələr daha intensiv xarakter aldı.
2001-ci il noyabr ayının əvvəllində İğdırda “Naxçıvan Muxtar Respublikası günləri” təşkil olundu. Rəsmi səviyyədə keçirilən bu günlər gün ardarda muxtar respublika incəsənət ustalarının rəngarəng çıxışları ilə yaddaşlara həkk olundu. Noyabrın 5-də Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrının çıxışı və naxçıvanlı rəssamların əsərlərindən ibarət sərginin açılışı ilə başlayan mədəniyyət günləri, noyabrın 6-da Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrının tamaşası ilə davam etmiş, noyabrın 7-də isə Naxçıvan Dövlət Filarmoniyasının və muxtar respublikanın digər musiqi kollektivlərinin iştirak etdikləri möhtəşəm konsert proqramı ilə yekunlaşmışdır. Bağlanış mərasimində Muxtar Respublika Ali Məclisinin Sədri Vasif Talıbov və İğdır valisi Mustafa Tamel başda olmaqla hər iki tərəfdən rəsmi nümayəndələr, ziyalılar iştirak etmiş və nitq söyləmişilər (11).
2003-cü ilin iyun ayında Qars şəhərində “Heydər Əliyev Parkı”nın və həmin parkda bu dahi şəxsiyyətin büstünün təntənəli açılışı böyük tarixi hadisə ilə yanaşı əsl mədəniyyət bayramına çevrildi. Yerli özfəaliyyət kollektivlərinin və Şərur rayonunun xalq yallı ansamblının gözəl çıxışları həmin tədbiri daha da rövnəqləndirmişdi.
Son 15 il ərzində “Ümid” körpüsü üzərindən təsviri sənət sahəsində də yaddaqalan və məhsuldar sərgilər vasitəsilə mübadilələr olmuşdur. Əsasən Naxçıvanın fırça ustaları, sonralar xalq rəssamı, Azərbaycan Respublikasının əməkdar rəssamları Hüseynqulu Əliyevin, Mircəlil Seyidovun, Şəmil Mustafayevin, Telman Abdinovun Ülviyyə Həmzəyevanın, digər gənc sənətkarların bu körpü vasitəsilə Ankarada, İstanbulda, İzmirdə, Bursada, Vanda, Qarsda, İğdırda, eləcə də Türkiyənin başqa şəhərlərində fərdi və birgə sərgiləri nümayiş etdirilmişdir.
Qarşılıqlı olaraq Türkiyə Respublikasının Naxçıvandakı Baş Konsulluğunun vasitəçiliyi ilə 2010-cu ildən üzübəri, demək olar ki, hər il qardaş ölkə rəssamlarının da Naxçıvan şəhərində - həm Baş Konsulluğun salonunda, həm də MR Rəssamlar Birliyinin sərgi salonunda maraqla qarşılanan sərgiləri təşkil olunmuşdur. Buna bir neçə misal olaraq Naxçıvan Rəssamlar Birliyinin sərgi salonunda Türkiyənin tanınmış rəssamlarından Nilüfər xanım İnaltonqun 2011-ci il aprelin 7-də açılan və ayın sonuna – 30-dək nümayiş etdirilən sərgisini, Tamer Tuğrulun 2013-cü il noyabrın 26- dan həmin ayın sonunadək davam edən sərgisini, eləcə də naxçıvanlı rəssam Məmmədəli Ələkbərovun Baş Konsulluğun salonunda təşkil olunmuş fərdi sərgisini nümunə göstərmək olar (13).
2013-cü il avqust ayının 30-31-də Trabzon Dövlət Teatrı Naxçıvanın qonağı oldu. Teatrın bir qrup yaradıcı heyəti naxçıvanlılara və şəhərin qonaqlarına iki gün “Bu da keçər ya hu” adlı tamaşanı təqdim etmişdir. Barış Erdenkin rejissorluğu ilə Uğur Saatçının eyniadlı əsəri əsasında hazırlanmış bu tamaşada Osmanlının süqutu və türkiyənin işğala məruz qaldığı bir vaxtda İstanbulda baş verən hadisələr canlandırılır (12). Türkiyənin Zəfər bayramı münasibətilə təşkil I Türkoloji Qurultayın 90 illiyinə həsr olunmuş beynəlxalq konfrans:
TÜRKOLOJİ ELMİ-MƏDƏNİ HƏRƏKATDA ORTAQ DƏYƏRLƏR VƏ YENİ ÇAĞIRIŞLAR (I hissə)
437 olunmuş bu səfər böyük rəğbətlə qarşılanmışdır. Yaradıcı heyət üç gün ərzində muxtar respublikanın muzeyləri, tarixi abidələri və digər görməli yerlərilə tanış olmuşlar.
2014-cü ildə Naxçıvan MR Rəssamlar Birliyi və TR Baş Konsulluğunun birgə təşkilatçılığı ilə “Türkiyədə və Naxçıvanda keramika-rəsm sənəti və öncülləri” mövzusunda konfrans keçirilmiş və həmin gün martın 8-dək fəaliyyət göstərən “Qadınlarda nağıllar” adlı sərginin açılışı olmuşdur. Adından göründüyü kimi bu sərgi Beynəlxalq Qadınlar Gününnə, həmçinin Naxçıvan Muxtar Respublikasının 90 illiyinə həsr edilmişdi. Həmin sərgidə Türkiyənin dünyaşöhrətli keramika rəssamı, onlarla ölkədə əsərləri sərgilənən professor Zəhra Çobanlının əl işləri tamaşaçılarda böyük maraq və rəğbət hissi oyatmışdır (13).
2015-ci ilin 8-10 aprelində İğdır Universitetinin təşkil etdiyi “Xalq sənətləri sərgisi” Naxçıvan Dövlət Universitetində nümayiş etdirilmişdir. Sərgidə Rəbiə Karta və Pelin Güledanın 50 adda ebru, miniatür, nəqqaşlıq və xalçatoxuma nümunələri məmnunluqla qarşılanmışdır. Həmin il aprelin 9-da Baş Konsulluğun Türkiyə Respublikasının Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin dəstəyilə təşkil etdiyi “Son məktub” filminin təqdimat mərasimi keçirilmişdir. Çanaqqala zəfərinin 100 illiyinə həsr olunmuş bu filmə Naxçıvan Şəhər Kino Mərkəzində baxış və yaradıcı heyətin bir qrupu ilə görüş böyük müvəffəqiyyətlə keçmişdir.
2015-ci ilin 23-25 iyununda Naxçıvan Rəssamlar Birliyinin sərgi salonunda Türkiyə İncəsənət Əsərləri Sahiblərinin Məslək Birliyindən (GESAM) 30 üzvün əsərlərindən ibarət bir rəsm sərgisi də təşkil olunmuşdur (13).
MR Rəssamlar Birliyi tərəfindən 2014-cü ildən bəri mütəmadi keçirilən “Naxçıvan – Bəşəriyyətin beşiyi” adlı beynəlxalq festivalda bir sıra ölkələr kimi Türkiyədən də rəssamlar gəlib iştirak edirlər. 2016-cı ilin mayında təşkil olunan III festivalın yekun sərgisində Minə S. Çaylak, Olqa Eren, Xülya Sezgin və Nevin Aytəkin kimi türkiyəli rəssamlar uğurla iştirak etmişlər.
Ümumiyyətlə, 1995-ci ildən başlayaraq Azərbaycanın paytaxtı Bakıda və digər bölgələrdə olan teatr və musiqi kollektivlərinin də “Ümid” körpüsü üzərindən qardaş ölkəyə səfərləri başladı. Türkiyənin müxtəlif şəhərlərinə belə yaradıcı səfərlər həmin vaxtdan bugünədək davam etməkdədir. “Ümid” körpüsü eyni zamanda iki qardaş ölkə arasında elm və təhsil mübadiləsinə də böyük vəsilə olmuşdur. Bu işdə ilk növbədə körpüdən daha mütəmadi və səmərəli yararlanan AMEA Naxçıvan Bölməsinin elmi işçilərini, Naxçıvan Dövlət Universiteti, Müəllimlər İnstitutu, “Naxçıvan” Universiteti professor-müəllim heyətlərini beynəlxalq səviyyəli tədbirlərdə, simpoziumlarda iştirak etmələrini nümunə göstərmək olar.
Sədərək-Dilucu körpüsü təkcə ölkələrimiz arasında iqtisadi əlaqələrin göstəricisi yox, həm də mənəvi-tarixi dəyərlərin möhkəmləndirilməsinin göstəricisi oldu. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti möhtərəm İlham Əliyevin dediyi kimi, "Naxçıvanın inkişafında, xüsusilə, onun 1990-cı illərin əvvəllərində yaşanan böhranlı vəziyyətdən çıxmasında Türkiyə ilə olan əlaqələr, körpünün tikilməsi və bütövlükdə Türkiyədən alınan dəstək çox mühüm rol oynamışdır" (1).
Ulu öndərimiz, ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin xeyir-duası ilə açılan “Bir millət, iki dövlət”in “Ümid”-“Həsrət” körpüsündə qovuşan mədəniyyəti daha da inkişaf edərək çiçəklənməkdədir. ƏDƏBİYYAT 1. “Azərbaycan” qəzeti, 28 may 2011-ci il. Yüklə 2,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|