Ii bo`lim. 6-Modul. Marketing asoslari

7-rasm. Talab har xil holatlarda qo‘llaniladigan marketing turlari
Konversion marketing - salbiy talabni bosib o'tishga yordam beradi, ya’ni
yo'q joyda talabni vujudga keltiradi, bunga ishontirish va tovar to'g'risidagi
yolg'on ma’lumotlarni inkor etish orqali enshiladi. Masalan, urushdan keyingi
yillarda sotuvda, sanoatda ishlab chiqilgan mayonez paydo bo'ldi. Xaridorlar
buni tezda qabul qilmadilar. Faqatgina reklama vositasi bilangina mahsulotga
talab vujudga keltirildi va taklif muvozanatlashtirildi.

Rag‘batlantiruvchi marketing - talabni uyg'otadi, tovarlar xandorni
qiziqtirmasa va bugungi kunda o'z qiymatini yo'qotgan bo'lsa, tovarlar noto'g'ri
joylashtirilgan bo'lsa va boshqa bir necha hollarda talab mavjud bo'lmasligi
mumkin. Bunday sharoitda rag'batlantiruvchi marketingning maqsadi
iste’molchi bilan tovar o'rtasida foydali o'zaro aloqa o'rnatishdan,
imkoniyatlarni yaratishdan va shunday qilib, talabni yaratishdan iboratdir.

Potentsial talab mavjud, uni real talabga aylantirish kerak. Bu sharoitda
Rivojlanuvchi marketing turidan foydalaniladi. Potentsial talabni real talabga
aylantirish uchun birinchi navbatda yangi tovarlar yaratish ustida ishlash kerak,
ya’ni talabni yangi sifat darajasida qondirishga erishish kerak. Rivojlanuvchi
marketing - yashirin talabni qamrab oluvchi va uni real talabga aylantiruvchidir.

Talabning pasayishi turli davrlarda har qanday tovar duch keladigan
hodisa. Bu holatda Remarketing dan foydalaniladi. Remarketingning maqsadi
talabni tiklash zarurligini bildiradi, ya’ni tushib borayotgan talabni
jonlantirishdir.

Talab o'zgarib turadi, talabni stabillash kerak. Bu holatda
Sinxromarketing turidan foydalaniladi. Sinxromarketing - tebranib turuvchi
talabni nisbatan barqarorlashtirishga va uni tartibga solishga yordam beradi.
Bunday talab mavsumiy va boshqa tebranishlar bilan xarakterlanadi. Buning
natijasida tovar taklifi talabga to'g'ri kelmaydi. Shuning uchun
sinxromarketingning strategiyasi talab va taklif me’yorini tyokislashdan iborat.

Talab firmaning imkoniyatlariga aniq javob beradi, talabning bir tyokisda
bo'lishiga erishish kerak. Bu sharoitda Qo‘llab-quvvatlovchi marketing turidan foydalaniladi. Qo'llab-quvvatlovchi marketing - tovarlar va xizmatlar
assortimentini to'ldirish, yangilash va narxlarni pasaytirish orqali mavjud
bo'lgan talab va ehtiyoj darajasini saqlab qolishga imkon beradi.

Talab haddan tashqari yuqori, talabni pasaytirishga erishish lozim. Bu
holatda Demarketing turidan foydalaniladi. Demarketing maqsadi narxni
ko'tarish, servisni qisqartirish yo'li bilan talabni vaqtinchalik yoki surunkasiga
pasaytirishdan iborat.

Nosog'lom talab sog'liq uchun zararli bo'lgan tovarlarga nisbatan paydo
bo'ladi. Bunda Qarama qarshi harakatlanuvchi marketing noratsional
ehtiyojlarni qondiruvchi talab va xizmatlarga bo'lgan talabni kamaytirish yoki
butunlay yo'q qilishga xizmat qiladi. Bunga antireklama vositasida erishiladi.