Göreve Başlama
|
Görevden Ayrılma
|
Parti
|
İcra Vekilleri Heyeti
|
1
|
|
Mustafa Kemal Atatürk
(1881–1938)
|
|
3 Mayıs 1920
|
24 Ocak 1921
|
–
(Ankara mebusu)
|
I. İcra Vekilleri Heyeti
|
2
|
|
Fevzi Çakmak
(1876–1950)
|
|
24 Ocak 1921
|
19 Mayıs 1921
|
–
(Kozan mebusu)
|
II. İcra Vekilleri Heyeti
|
|
19 Mayıs 1921
|
9 Temmuz 1922
|
III. İcra Vekilleri Heyeti
|
3
|
|
Rauf Orbay
(1881–1964)
|
|
12 Temmuz 1922
|
4 Ağustos 1923
|
–
(Sivas mebusu)
|
IV. İcra Vekilleri Heyeti
|
4
|
|
Fethi Okyar
(1880–1943)
|
|
14 Ağustos 1923
|
27 Ekim 1923
|
–
(İstanbul mebusu)
|
V. İcra Vekilleri H
|
Teşkilat-ı Əsasiyyə qanunu ( 1921 )
Böyük Millət məclisinin 20 yanvar 1921-ci il tarixli qərarı ilə Təşkilatı Əsasiyyə qanunu elan edilmişdi. 23 maddədən ibarət bu yeni konstitutsiya əslində 1908-ci ildə elan edilən Qanuni-Əsasiyyəni hüquqən keçərsiz saymasa da, "lex posterior derogat legi priori" (yeni qanun, əski qanunu ləğv edər) prinsibini əsas alaraq, keçmiş konstitusiyanın yeni konstitusiyaya zidd olan hissələrini ehtiva etməməsi durumunda Təşkilat-ı Əsasiyə Qanununun müddəalarının üstünlüyünü müdafiə edirdi. Bu yeni konstitusiya ilə hakimiyyətin mənbəsi millətə verilmiş və bunu istifadə etmək səlahiyyətinə malik tək qurumun məclisin olduğu göstərilmişdir. Təşkilatı Əsassiyyənin önəmli maddələri: ( Türkcə)
1 — Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Yönetim şekli, halkın mukadderatını bizzat ve fiili olarak yönetmesi ilkesine dayanır.
2 — Yürütme kuvveti ve yasama yetkisi, milletin tek ve gerçek temsilcisi olan Büyük Millet Meclisi’nde belirir ve toplanır.
3 — Türkiye Devleti, Büyük Millet Meclisi tarafından idare edilir ve hükûmeti «Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti» adını taşır.
4 — Büyük Millet Meclisi, iller halkınca seçilmiş üyelerden oluşur.
5 — Büyük Millet Meclisi’nin seçimi iki yılda bir yapılır. Seçilen üyelerin üyelik süresi iki yıldır ve yeniden seçilmek mümkündür. Eski Meclis, yeni Meclis toplanıncaya kadar göreve devam eder. Yeni seçimlerin yapılmasına imkân görülmediği takdirde, görev süresi yalnız bir yıl uzatılabilir. Büyük Millet Meclisi üyelerinden her biri, yalnız kendini seçen ilin ayrıca vekili olmayıp aynı zamanda bütün milletin vekilidir.
6 — Büyük Millet Meclisi’nin Genel Kurulu, Kasım başında, davetsiz toplanır.
7 — Şeriat hükümlerinin uygulanması, bütün kanunların yürürlüğe konması, değiştirilmesi, yürürlükten kaldırılması, antlaşma ve barış imzalanması ve vatan savunmasıyla ilgili savaş ilânı gibi temel haklar Büyük Millet Meclisi’ne aittir. Kanun ve tüzüklerin düzenlenmesinde, halk için en yararlı ve zamanın ihtiyacına en elverişli fıkıh ve hukuk hükümleriyle, örf ve âdetler ve teamüller esas olarak alınır. Bakanlar Kurulu’nun görev ve sorumluluğu özel kanunla belirtilir.
8 — Büyük Millet Meclisi, hükûmeti oluşturan bakanlıkları, “özel kanun gereğince seçtiği bakanlar vasıtasıyla yönetir. Meclis, yürütme ile ilgili işlerde bakanlara görev tayin eder; gerekirse bunları değiştirir.
9 — Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu tarafından seçilen başkan, bir seçim dönemi süresince Büyük Millet Meclisi Başkanıdır. Bu sıfatla Meclis adına imza atmaya ve Bakanlar Kurulu kararlarını onaylamaya yetkilidir. Bakanlar Kurulu üyeleri içlerinden birini kendilerine başkan seçer. Ancak Büyük Millet Meclisi Başkanı, Bakanlar Kurulu’nun da tabiî başkanıdır.
Dostları ilə paylaş: |
