Ijtimoiy-iqtisodiy tizimlar va mulkchilik munosabatlari

xususiylashtirish - davlat mulkiga egalik huquqining davlatdan xususiy shaxslarga o'tishidir.
mulkni davlat tasarrufidan chiqarish bir qator yo'llar bilan amalga oshiriladi:
davlat korxonalarini aktsiyadorlik jamiyatiga aylantirish,
davlat korxonasini sotib, uni jamoa mulkiga aylantirish;
mulkni qiymatga qarab chiqarilgan cheklar (vaucher) bo'yicha fuqarolarga bepul berish;
mulkni ayrim tadbirkor va ish boshqaruvchilarga sotish;
ayrim davlat korxonalarini chet el firma va fuqarolariga sotish yoki qarz hisobiga berish;
davlat mol-mulkini auktsionlarda kim oshdi savdosi orqali sotish va h.k.
xususiylashtirishning usullari ham turli-tuman bo'lib, ularni 3 guruhga ajratish mumkin:
1

• davlat mulkini bepul bo'lib berish orqali xususiylashtirish;

2

• davlat mulkini sotish orqali xususiylashtirish;

3

• davlat mulkini bepul bo'lib berish hamda sotishni uyg'unlashtirish orqali xususiylashtirish

davlat mulkini xususiylashtirish
usullari
aholining ayrim ijtimoiy qatlamlariga bepul berish
barcha jamiyat a'zolariga sotish
barcha jamiyat a'zolariga bepul bo'lib berish
mehnat jamoalariga sotish
mehnat jamoalariga bepul topshirish
kim oshdi savdosida fuqarolarga yoki yuridik shaxslarga sotish
har bir jamiyat a'zosining davlat mulkini hosil qilishdagi ishtiroki, ya'ni qo'shgan hissasiga qarab bo'lib berish
foyda keltirmayotgan korxonani mehnat jamoasiga bo'lib berish
korxonalarni keyinchalik mehnat jamoalari tomonidan sotib olinishi sharti bilan ijaraga berish
chet el firmalari va fuqarolariga tashqi qarzni uzish evaziga berish yoki sotish
mulkni bepul bo'lib berish orqali xususiylashtirish
mulkni sotish orqali xususiylashtirish
mulkni bepul bo'lib berish hamda sotish usullarini uyg'unlashtirish orqali xususiylashtirish