Ijtimoiy -
psixologik
Social
pyschological
Социально
психологическая
ijodiy aql, strategik fikrlash,
ko’pchilik
energiyasini
birlashtira
olish,
innovatsiyalarga moyillik.
Mutaxassislar
Experts
Специалисты
bu
maxsuslashtirilgan
xodimlar bo’lib, ular mavjud
bo’lgan
axborotlar
asosida
321
ishlab chiqarish va boshqaruv
xarakteridagi masalalarini hal
qilish
variantlarini
ishlab
chiqadilar.
Boshqaruv
mutaxassislari
boshqaruv
funktsiya-larini
va
ularning
kasbiy
tayyorgarligi
bilan
xarakterlanadi.
Bosh
mutaxassislar,
etakchi
mutaxassislar, turli kategoriya
darajadagi
mutaxassislar
farqlanadi.
Mutaxassislar
guruhiga
injenerlar,
iqtisodchilar,
buxgalterlar,
huquqshunoslar, psixo-loglar va
boshqalar kiradi.
Boker
Broker
Брокер
-tovarga
nisbatan
mulk
huquqini olmaydigan ulgurji
savdogar bo’lib, uning asosiy
funktsiyalari
xaridorlarning
sotuvchilar bilan xabarlashishini
va
ular
o’rtasidagi
muzokaralarda ko’maklashishini
o’z ichiga oladi.
322
GLOSSARIY
ATAMANING
O’ZBEK TILIDA
NOMLANIShI
ATAMANING
INGLIZ
TILIDA
NOMLANIShI
ATAMANING
RUS TILIDA
NOMLANIShI
ATAMANING MA’NOSI
ijtimoiy tizimlar
Social systems
Социальная
система
-
bu
odamlar
va
ijtimoiy
guruhlarning birgalikdagi faoliyati
natijasida hosil bo’ladigan ijtimoiy
munosabatlar yig’indisidan iborat
genezis
Genesis
Генезис
ijtimoiy
menejment
Social
managmant
Социальный
менеджмент
-bu ijtimoiy menejmentning
xarakterli jihatlari bo’lib ijtimoiy
qonunlar, boshqaruv
qonuniyatlarini bilish va ulardan
foydalanish, boshqaruv ta’siri
jarayonining tizimligi va
uzluksizligini ta’minlash,
boshqariluvchi obyektlar va
boshqaruv sub’ektlarini
modellashtirish, xodisalarni sifat va
miqdor jihatdan baholash, davlat,
ho’jalik va ijtimoiy menejmentning
o’zaro aloqadorligi va hamkorligi
hisoblanadi.
uslubiy tadqiqot
Method of
researchs
Методические
исследования
- bu xodisalar, tizim-lar va
boshqaruv jarayonlari xaqida bilim
olish uchun yanada samarali
yo’llar, yondashuvlar va usullarni
ishlab chiqishdan iborat
texnologik tizim
System of
technological
Технологическая
система
* bu barcha hodisa va tizimalrni
o’zaro
texnologiyalashtirish,ma’lum
bir
sistemada yuritish.
323
GLOSSARIY
ATAMANING
O’ZBEK TILIDA
NOMLANIShI
ATAMANING
INGLIZ TILIDA
NOMLANIShI
ATAMANING
RUS TILIDA
NOMLANIShI
ATAMANING
MA’NOSI
Boshqaruv uslubi
Method of
operation
Управленческие
методы
- bu tashkilot qo’ygan
maqsadlarga erishish uchun
boshqarilayotgan
ob’ektlarga ta’sir qilish
usullari yig’indisi.
ko’rsatmali ta’sir
Model farm
influence
Показательное
влияние
-o’rnatilgan tashkiliy aloqa-
lardan joriy foydalanishni
va
ish
sharoitlari
o’zgarganda ularni qisman
tug’irlashni aks ettiradi.
intizomiy ta’sir
Ordinal influence
Порядочные
влияния
Ular tashkiliy aloqalar
muvozanatini
intizomiy
talablar va mas’uliyatlar
tizimi vositasida ushlab
turishga mo’ljallangan.
O’z-o’zini
boshqarish
Self government
Самоуправления
boshqarish nafaqat
boshqaruv sub’ekti
tomonidan u yoki bu
qarorlarni mustaqil qabul
qilishni, balki ularning
bajarilishini ham nazarda
tutadi. Undan tashqari,
jamoaning har bir a’zosi
qarorlarning bajarilishi
yuzasidan shaxsiy
mas’uliyat his qiladi.
324
GLOSSARIY
ATAMANING
O’ZBEK TILIDA
NOMLANIShI
ATAMANING
INGLIZ TILIDA
NOMLANIShI
ATAMANING
RUS TILIDA
NOMLANIShI
ATAMANING
MA’NOSI
Boshqaruvning ilmiy
uslublari
Methods of
operation
Научные методы
управления
- bu o’z-o’zini rivojlantirish
maqsadida boshqaruvning
murakkab texnikasidan
foydalanish uslublar
yig’indisi ularni ilmiy
mazmun bilan, birinchi
navbatda ijtimoiy
loyihalashtirish bilan
to’ldirish mumkin.
Kibernetik
modellashtirish
Model of ciber
Кибернетическая
модел
- bu murakkab ob’ektlar
asosiy parametlarini o’rganish
maqsadida ularni
soddalashtirish va shu asosida
ularning chuqur mohiyatini
ochish hisoblanadi.
Ijtimoiy tizimlarni
bashorat qilish
Forecast social
systems
Прогноз
социональнаой
системы
boshqaruv
organlarini
istiqbolli
muammolarini
echishga
yo’naltiradi,
bashorat modelini amalga
oshirish mumkin bo’lgan
sharoitlarni aniqlaydi, ulardan
mumkin
bo’lgan
chetlashtirishlar
xaqida
ogohlantiradi.
Axborotlashtirilgan
boshqaruv tizimlari
System of news
Информационная
система
упрваления
Axborotni yig’ish va qayta
ishlash
jarayoni
elektron
hisoblash texnikasini qo’llash
natijasida
sifat
jihatdan
o’zgaradi. Elektron hisoblash
texnikasining
muhim
ahamiyati shundan iboratki, u
tarixiy paradoksni echish
uchun texnik baza bo’lib
xizmat qiladi.
325
GLOSSARIY
ATAMANING
O’ZBEK TILIDA
NOMLANISHI
ATAMANING
INGLIZ
TILIDA
NOMLANISHI
ATAMANING
RUS TILIDA
NOMLANISHI
ATAMANING MA’NOSI
Ijtimoiy menejment
mexanizmlari
Mechanism of
social
managment
Механизмы
социального
менежмента
mexanizmlari ijtimoiy maqsad-
lilik,
boshqaruv
uslublari
(iqtisodiy, ma’muriy-tashkiliy,
yuridik, ilmiy va boshqalar)ga
yo’naltirilgan.
Ular
orasida
butun
boshqaruv
ta’sirlari
tizimida birlashtiruvchi bo’lgan
ijtimoiyliklar alohida ajratiladi.
Ularga mehnatga munosabat,
inson
hulq-atvori
bo’yicha
chora-tadbirlar yig’indisi kiradi
Boshqaruv
funktsiyalari
Function of
operation
Функции
управления
faoliyatining
alohida
turlari
bo’lib, jamiyatni boshqarish
jarayonida odamlar munosabati
va aloqalarini maqsadga muvofiq
ta’sirini
amalga
oshirish
bosqichlari va yo’nalishlarini
ko’rsatadi
Chiziqli bo’g’inlar
Linely parts
Линейчатые
части
-
bu
ob’ektni
bevosita
majmuaviy boshqarishni amalga
oshiruvchi, ijtimoiy tuzimning
ma’muriy alohidalashgan bir
qismi
(tarmoq
vazirliklari,
korporatsiyalar,
trestlar,
uyushmalar, korxonalar, tsexlar
va h.k.).
Funktsional
bo’g’inlar
Parts of function Функциональная
часть
boshqaruvning bir yoki bir necha
funktsiyalarini
amalga
oshiruvchi, boshqaruv appara-
tining ma’muriy alohidalashgan
qismlaridan iborat (ko’mitalar,
boshqarmalar,
bo’limlar,
agentliklar, idoralar va h.k.).
Rahbarlar
Managing
director
Управляюший
- jamoaga boshchilik qiluvchi,
butun boshqaruv apparati va
uning alohida bo’g’inlari ishini
yo’naltiruvchi
ko’yilgan
vazifalar va maqsadlarga erishish
bo’yicha
jamoa
faoliyatini
tartibga soluvchi va nazorat
qiluvchi hodimlar. Rahbarlar
chiziqli va funktsional turlarga
bo’linadi.
Mutaxassislar
Expert
Специалисты
- bu maxsuslashtirilgan
326
xodimlar bo’lib, ular mavjud
bo’lgan axborotlar asosida ishlab
chiqarish
va
boshqaruv
xarakteridagi masalalarini hal
qilish
variantlarini
ishlab
chiqadilar.
Yordamchi-texnik
personal
Assistant
techniquem
person
Помощник
технического
персонала
- rahbarlar va mutaxassislar
faoliyatiga xizmat ko’rsatuvchi
hodimlar.
327
GLOSSARIY
ATAMANING
O’ZBEK TILIDA
NOMLANIShI
ATAMANING
INGLIZ
TILIDA
NOMLANIShI
ATAMANING
RUS TILIDA
NOMLANIShI
ATAMANING MA’NOSI
Tashkiliy
madaniyat
Educational
culture
Обрзавательная
культура
- bu faoliyatning rasmiy va
norasmiy qonun va me’yorlarni,
individual qiziqishlar, mavjud
tashki-lotda ishchining alohida
hulqi, boshqaruvchi stilining
farqlari, ishchining maqsadi
rivojlanishi, urf-odat va an’analar
tizi-midir.
Ijtimoiy
menejment
Social
managment
Соционалный
менежмент
ijtimoiy
masalalarni
echish
maqsadida butun aholini, barcha
ho’jalik va boshqaruv tuzilmalari
sub’ektlari kuchini birlashtirishga
qaratilgan davlatning ijtimoiy
sohadagi faoliyati.
Ijtimoiy loyiha
Social plan
Социальный план
-bu o’zida dasturnig shunday
xilma-xilligini ko’rsatadiki, unda
nafaqat dolzarb yo’nalishlar,
umumiy
masalalar,
balki
maqsadga erishish muddatlari,
ob’ektning rivojlanishini chuqur
o’rganish asosida bajaruvchilar
harakatlari
va
ijtimoiy
normativlardan foydalanish aks
ettirilishi kerak. Bir so’z bilan
aytganda, loyiha
ijtimoiy
masalalarni chuqur ishlab chiqish
bilan xarakterlanadi va nafaqat
ijtimoiy tashhis, balki tashkiliy -
boshqaruv
(texnologik)
ta’minotni ham o’z ichiga oladi
328
GLOSSARIY
ATAMANING
O’ZBEK TILIDA
NOMLANIShI
ATAMANING
INGLIZ
TILIDA
NOMLANIShI
ATAMANING
RUS TILIDA
NOMLANIShI
ATAMANING MA’NOSI
Resurs
Resours
Ресурс
«zahira» so’zi bilan yaqin
ma’noga ega bo’lib, ko’pchilik
hollarda
sinonim
sifatida
ishlatiladi
Komplekslilik
printsipi
Principle of
complex
Комплексный
принцип
-
barcha
ijtimoiy
resurslardan ko’p tomonlama
foydalanishni
ta’minlaydi.
Manfaatlarni
moslashtirish
printsipining asosiy sharti bir
birini rad etuvchi tendentsiyalarni
neytrallashtirish.
Me’yorlilik
printsipi
Principle of
norm
Нормативный
принцип
ijtimoiy
resurslardan
foydalanishni boshqa maqsad,
vazifalar va qadriyatlar bilan
uyg’unlikda amalga oshirishni
ta’minlash.
Motivatsiya
Motivation
Мотиватция
Yangilanish,yangilik qilish o’sish
kabi ma’nolari bor.
Innovatsiya
Innovation
Инновация
Bu fan yoki biror bir ishga
yangiolik olib kelish texnika
texnologiyalar yangi g’oya va
rejalar shular jumlasidandir.
329
GLOSSARIY
ATAMANING
O’ZBEK TILIDA
NOMLANIShI
ATAMANING
INGLIZ TILIDA
NOMLANIShI
ATAMANING
RUS TILIDA
NOMLANIShI
ATAMANING
MA’NOSI
Motivatsiya
Motivation
Мотивация
Yangilanish,yangilik
qilish
o’sish kabi ma’nolari bor.
Innovatsiya
Innovation
Инновация
Bu fan yoki biror bir ishga
yangiolik olib kelish texnika
texnologiyalar yangi g’oya va
rejalar shular jumlasidandir.
Davlat organlari
Department
organs
Государственные
органы
Bu
davlatga
qarashli
muassasalar.
Broker
Brocer
Ирокер
-tovarga
nisbatan
mulk
huquqini olmaydigan ulgurji
savdogar bo’lib, uning asosiy
funktsiyalari
xaridorlarning
sotuvchilar
bilan
xabarlashishini
va
ular
o’rtasidagi
muzokaralarda
ko’maklashishini o’z ichiga
oladi.
Dostları ilə paylaş: |