54
5-MAVZU. IJTIMOIY MENEJMENTNING PREDMETI VA
MAZMUNI
REJA:
5.1. Ijtimoiy menejmentning shakllanishi
5.2.Tadbirkorlik madaniyatini shakllanishi
5.3.Ijtimoiy menejmentning zamonaviy nazariyasi
5.1. Ijtimoiy menejmentning shakllanishi
Ijtimoiy menejmentning paydo bo’lishi jamiyat hayotida «ijtimoiy» va barcha
fanlar, ayniqsa sotsiologiya va ijtimoiy boshqaruvning
rivojlanishi bilan uzviy
bog’liq. Ijtimoiy menejment ularning asosiy qismi sifatida ijtimoiy muno-sabatlar
tizimini, ijtimoiy jarayonlar, ijtimoiy soha, ijtimoiy resurslar va ularning
zimmasiga tushadigan boshqaruv va tashkiliy munosabatlar, ularning qonuniyatlari
va tamoyil-larini o’rganadi. Ijtimoiy menejment ijtimoiy boshqaruvning
fundamental
bilimlariga tayanib, eng kam boshqaruv harajatlari bilan eng ko’p
ijtimoiy samara olishga intiladi. Oxirgi natija qanchalik yuqori, boshqaruv
yo’qotishlari qanchalik kam bo’lsa, ijtimoiy menejmentning samaradorligi
shunchalik yuqori bo’ladi.
Ijtimoiy menejment paydo bo’lishi XX - asr 80-90 yillarda Farbdagi
boshqaruvchanlik revolitsiyasi natijasida yuzaga kelgan.
U ijtimoiy soxadagi
samarali boshqarish ta’siri va uning bozor strukturasi, moliya, iqtisod, boshqaruv
tuzulma-larining teskari bog’likliklari bilan aloqador
Ijtimoiy boshqaruv sohasi ham ta’sir etish obyekti, ham sub’ekti
nuqtai-
nazaridan mustaqil, ko’p tuzilmali va ommaviy bo’lib bormoqda, bu sohada
o’zgacha boshqaruvchi-mutaxassis paydo bo’lmokda. Shartnoma bo’yicha
yollangan, natijalar bo’yicha bosh-qaruv faoliyatiga mas’ul bo’lgan har
bir menejer
boshqaruv sohasida tadbirkorga aylanmoqda. Boshqaruv va boshqaruvchilar-ning
alohida istituti-bozor shakllanmoqda. U davlat boshkaruvi bilan munosib
raqobatlashmoqda. Jahon tajribasi shuni ko’rsatdiki, bu nafaqat menejerlar, balki
davlat boshqaruv organlarining ham mas’uliyatli
va professional jamoasini
shakllantirishda asosiy mexanizm ekan.
Avval aytilganidek, nafaqat menejmentning klassik holat-lari rivojlanishi va
chuqurlashuvi sodir bo’lmoqda, balki «kovboylik menejmenti» ni ommaviy siqib
chiqarish kuzatil-moqda. Uning o’rniga madaniy hamkorlik tamoyillari,
avvalambor ijtimoiy tashkilotda bozor raqobatida hamkorlik kelmoqda.
55
Ijtimoiy sohada ko’rsatkichlar va statistika to’rt darajaga bo’linadi: xalqaro,
milliy, regional, mahalliy. Ular yagona kontseptual asosda qurilgan, yagona
ahborot tizimi doirasida birlashgan va xalqaro me’yorlarga mos.
XX asr oxiri ijtimoiy menejmenti innovatsion madaniyat - ijtimoiy sharoitda
shakllanmoqda. Bu umumiy boshqaruv mada-niyatining
eng muhim elementiga
aylanmoqda. Uni amalga oshirishning muhim mexanizmi bo’lib ijtimoiy
menejment aqliy va ishlab chiqarshi sohasida, xizmatlar, turistik biznes,
pullik
meditsinada tadbirkorlikning turli ko’rinishi sifatida namoyon bo’ladi.
Yangi bozor tadbirkordan innovatsion va yanada ko’proq ijodiy hulkni talab
qildi. Bunga axborot va texnologik inqilob misol. U kichik tadbirkorlikka nafaqat
tirik qolishga, balki boshni ko’tarib, yirik va o’rta korxonalar bilan muvaffaqiyatli
raqobatlashishga imkon beradi. Shu yillarda tadbirkorlik xulqining butun ish
strategiyasi negizidan o’zgarmoqda: iste’mol-chilarga
mavhum yondashuvdan -
ularning ehtiyojlarini, individual didlarini o’rganishga o’tilmoqda. Egiluvchan va
dinamik ishlab chiqarishda yangi texnologiyalar va
marketingga ehtiyoj sezil-
moqda. Bir so’z bilan aytganda, XX asr oxiri tadbirkorligi, avvalambor boshqaruv
sohasida innovatsiyaga aylanmoqda.
Dostları ilə paylaş: