«Ijtimoiy menejment» fanining sillabusi

 
 
5.3.Ijtimoiy menejmentning zamonaviy nazariyasi 
 
Menejment nazariyasi va amaliyotida ijtimoiy tashkilot, moliyaviy tuzilma, 
firma, butun jamiyatning rivojlanish maqsadlarini aniqlash hal qiluvchi yo’nalish 
hisoblanadi. 
Ijtimoiy soha 
- davlat ijtimoiy siyosatini amalga oshiruvchi kishilik jamiyati 
hayot faoliyatining sohasi. Bu siyosat jamiyat hayotining hamma tomonlari 
taraqqiyotini ta’minlovchi moddiy va ma’naviy ne’matlarni taqsimlash, har bir 
insonning hayot tarzini yaxshilashga yo’naltirilgan. «Ijtimoiy» ning mazmuni - bu 
ijtimoiy guruhlar, individlar o’rtasida ularning holati, jamiyatdagi o’rni va roli, 
hayot tarzi yuzasidan munosabatlaridir. 
Tsivilizatsiyalashgan rivojlanishning asosiy maqsadi - iqtisodiyot, bozor, 
texnik tuzilmalar, ularni isloh qilish emas, balki o’z fuqarolari daromadlarini 
oshirish, ularning turmush darajasini ko’tarish. 
Ijtimoiy menejmentning tizimi ko’p funktsiyali bo’lib, ijtimoiy soha 
tuzilmasiga mos keladi. U quyidagi omillar bilan xarakterlanadi:
1) aholi jon boshiga to’g’ri keluvchi daromad; 2) oilaviy daromad; 3) eng 
kam hayot darajasi; 4) iste’mol savati; 5) bandlik; 6) ta’lim; 7) meditsina xizmati, 
16
Robbins Stephen P.Management / Stephen P. Robbins, Mary Coulter. — 11th ed. R5647 2012 . 316-320-betlar. 

---

61 
ovqatlanish sifati; 8) ekologik holat (havo, atrof muhit holati). 9)demografik holat 
(tug’ilish, o’lim, umr ko’rish). 10) shaxsiy xavfsizlik holati; 11) jinoyatchilik 
darajasi; 12) ijtimoiy aloqalar, ijtimoiy kommunikatsiyalar ahvoli; 13) 
jinoyatchilikka qarshi kurash; 14) himoyasiz guruhlarni ijtimoiy qo’llab - 
quvvatlash (nafaqa-xo’rlar, bolalar, nogironlar); 15) onalik va bolalikni saqlash; 
16) mehnat muhofazasi, ish haqi; 17) bo’ysinmas xulq; 18)jismoniy tarbiya va 
sportning ahvoli; 19) madaniy muhit, uning moddiy-texnik bazasi ahvoli; 20) tovar 
va xizmatlar sohasi. 
Ijtimoiy sohaning har bir tuzilmaviy elementi tizim doirasida qolganlari bilan 
bog’lik; ijtimoiy sohaning boshqarish organlari tizimi ilmiy usullarga tayanib, o’z 
a’zolari turmush darajasini oshirish maqsadida barcha ijtimoiy jarayonlarga 
kompleks ta’sir qilishni amalga oshiradi. 
Jamiyatda, va shuningdek, ijtimoiy sohada har qanday o’zgarishlarni amalga 
oshirish uchun katta miqdorda turli resurslar talab qilinadi: moddiy, moliyaviy, 
ijtimoiy. Texnika, texnologiya, ilm-fan, madaniyat, ta’limda olg’a siljishni amalga 
oshirish uchun unga etarli miqdorda resurslar kiritish kerak. Aks holda reja, loyiha, 
dastur muvoffaqiyatsizlikka uchraydi. Bu muammoni muvaffaqiyatli echimi 
ijtimoiy menejment ilmi va san’atiga bog’liq. Bir tomonda barcha resurslar, 
ijtimoiy jarayonlarning ko’p tomonlama ilmiy tahlili, ularni baholash, o’zlashtirish 
mexanizmlarini bilish kerak bo’lsa, boshqa bir tomondan hayotiy tajribaning 
mavjudligi, resurslarni ishlatish bo’yicha faoliyat yuritish kerak.
Shunday qilib, ijtimoiy menejmentning mazmunini qonun-lar to’plami, 
tamoyillar, funktsiyalar, boshqaruv sub’ektining faoliyat usullari, boshqaruv 
munosabatlarining ijtimoiy muhitda vujudga keluvchi menejerlik jarayonlari 
tashkil etadi. Shuning uchun ijtimoiy menejmentning asosiy maqsadi - zamonaviy 
ijtimoiy jarayonlar bilan birgalikda ijtimoiy soha va ijtimoiy resurslardan samarali 
foydalanishdir. 
Ijtimoiy menejmentning metodologik asoslari uning mohiyati, mazmuni, 
qonuni, qonuniyatlari va tamoyillarini ochib beradi. Ijtimoiy menejment tizimini 
o’rganish uning tashkiliy shakllari, funktsiyalari va tuzilmasini aniqlaydi, iqtisodiy, 
tashkiliy-buyruqli, ijtimoiy-psixoligik mexanizm-larini, ularning yig’indisi va 
hamkorligini ko’rib chiqadi. Bunga shuningdek, ijtimoiy ta’sirning sifati va 
samaradoligi, menejment madaniyati, menejerlar o’zlarining mehnatini ilmiy 
tashkil etish nazariyasi, ularni tayyorlash tizimlari, boshqaruv san’ati haqidagi 
bilimlar ham kiradi. 
Shuning uchun, ijtimoiy menejment nafaqat ilm, balki boshqarish san’ati 
hamdir: unda hissiyot, insonlarning ijodiy imkoniyatlari, ularning individual 
xususiyatlari, ma’lum ijtimoiy holat, ijtimoiy kenglik sohasida qonunlar va ilm 
tamoyillarini qo’llay olish jamlanadi. 

---

62 
Qisqa xulosalar 
Ijtimoiy kenglik (ijtimoiy muhit, ijtimoiy jarayonlar ijtimoiy resurslar) 
boshqaruv ta’sirining obyekti sifatida. Ijtimoiy menejment mohiyati ijtimoiy 
boshqaruv turli tumanligi sifatida. Ijtimoiy menejmentni tashkil qiluvchi asosiy 
nazariyalar. Kichik tadbirkorlik va ijtimoiy menejment. Ijtimoiy menejer shaxsi. 
Korporativlik va ijtimoiy menejmentning o’zaro aloqasi.