Ijtimoiy pedagogikada ishontirish metodi

Pozitiv rollarga avvalo oila a’zosining rolini kiritsak bo’ladi. Oilada 
bola bunday rollarning bir nechtasini o’zlashtiradi: o’g’il yoki qiz, aka yoki 
opa, jiyan, nabira, Shuningdek bobokalonlari bilan ham tanishishi mumkin.
Bola o‘z rivojlanishi davomida o‘zlashtiradigan yana bir muhim roli bu
jamoa a‘zosi rolidir. Bolalar bog‘chasi va maktabda sport to‘garagida tengqurlari
bilan muomala qilganda bola jamoa a‘zosi, o‘rtoq, do‘st, o‘quvchi, yetakchi kabi
rollarni o‘zlashtiradi. Har bir inson iste‘molchi rolini bajaradi. CHunki u hayoti
mobaynida zarur bo‘lgan narsalarga doim ehtiyoj sezadi. Bular: ovqat, kiyim-
kechak, kitob va boshqalar. Jamiyat insonga taqdim etgan xizmatlardan oqilona
foydalana olishni bola yoshligidayoq o‘zlashtirishi lozim.
Yana bir muhim ijtimoiy rol-o‘z vatani fuqarosi bo‘lish, uni sevish, u bilan
fahrlanish, vatanparvar bo‘lish bilan bog‘liqdir. Shu bilan birga bola o‘zlashtirishi
mumkin bo‘lgan boshqa rollar ham bor. Masalan, mutaxassis roli. Uni bola
maktab, litsey yoki boshlang‘ich kasbiy bilim yurtlarida o‘zlashtiradi. Salbiy
rollarga daydi rolini misol qilsak bo‘ladi. Katta shaharlar ko‘chalarida, magazin,
bozor, jamoa transportlarida tilanchi bolalarni ham uchratishimiz mumkin. Ular bu
rollarga ko‘nikishgan. O‘tgan-qaytganlardan mohirlik bilan pul undirib olishadi.
Ular orasida o‘g‘irlik bilan Shug‘ullanadiganlari ham uchraydi. Ba‘zi hollarda
bo‘lsa, ularni bu ishga kattalar undashadi.
Bolaning
xulq-atvor
mexanizmlarini o‘zlashtirishi unga ijtimoiy
munosabatlarga muvaffaqqiyatli moslaShuvini ta‘minlaydi. ijtimoiy moslaShuv
deganda shaxsning ijtimoiy muhit sharoitlariga ko‘nikishi tushuniladi.
Ijtimoiy moslaShuv bolaning muvaffaqiyatli ijtimoiylashuvining sharti va
natijasi hisoblanadi. Bu asosan uch yo‘nalishda olib boriladi: faoliyat, muomala va
anglash. Faoliyat sohasida bolada faoliyat turlarining kengayishi, faoliyatning

---

---

2 kurs talabasi (………)

19
zaruriy shakl va vositalarini qo‘lga kiritishi, muomala sohasida muomala
doirasining kengayishi, uning mazmunining chuqurlashishi, jamiyatda qabul
qilingan xulq-atvor me‘yorlarini o‘zlashtirish sodir bo‘ladi. Anglash sohasida o‘z
―men‖i obrazini shakllantirish, o‘zining ijtimoiy mansublik va ijtimoiy o‘rnini
anglash ro‘y beradi. Bu jarayonlarning barchasini tarbiya tartibga soladi.