№4 2022 19
qondirish bilan bog'liq. Ijtimoiy xizmatlar va ijtimoiy tarmoqlarning ishlashiga oid
mavjud manbalarni o'rganish ushbu tushunchalarning mazmuni atrofida bahs-
munozaralar mavjudligini ko'rsatadi. "Ijtimoiy tarmoq" tushunchasining eng umumiy
ta'rifi bu virtual platforma bo'lib, u o'zining aloqa vositalarini, qo'llab-quvvatlashni,
yaratishni, rivojlantirishni, ko'rsatishni va ijtimoiy aloqalarni tashkil qilishni, shu
jumladan foydalanuvchilar o'rtasida ma'lumotlarni almashishni ta'minlaydi, bunda
oldindan yaratishni ta'minlaydi.
Internetda paydo bo'ladigan yangi xizmatlar o'quv jarayonini modernizatsiya
qilishga qodir, ularning integratsiyasi ta'lim jarayoni ishtirokchilari uydan
chiqmasdan ta'lim mazmunini imkon qadar tez va qulay boshqarish imkoniyatiga ega
bo'lishiga olib kelishi mumkin.
Mavzuning
dolzarbligi
shundaki,
bizning
mamlakatimizda
ijtimoiy
tarmoqlardan ta'lim maqsadlarida foydalanish amaliyoti keng tarqalgan emas.
Ijtimoiy tarmoqlar bo'sh vaqt o'tkazish, do'stlar bilan suhbatlashish va ta'limga oid
bo'lmagan sahifalarni ko'rish uchun vosita sifatida qaraladi. Ammo o'qituvchining
ta'lim faoliyatida ijtimoiy tarmoqlardan ta'lim jarayoni muammolarini hal qilish
uchun foydalanish mumkin.
Ijtimoiy tarmoqlar turli maqsadli auditoriyalarga moʻljallangan — maktab va
talabalik yoshidagi yoshlar (VKontakte, Instagram), yoshi katta foydalanuvchilar
(Facebook, Odoklassniki), universitet auditoriyasi (Instagram, Facebook), ilmiy
hamjamiyat (SciWorld, Ukrainian Scientists Worldwait, …), turli soha mutaxassislari
(LinkedIn) va boshqalar. Ijtimoiy tarmoq vositalarining standart to‘plami
foydalanuvchining shaxsiy sahifasida fotosuratlar, videolar, audio materiallarni
saqlash, foydalanuvchilarni ma’lum mezonlar bo‘yicha qidirish va ularni alohida
ustuvor ro‘yxatga qo‘shish, bunday ro‘yxat a’zolariga ma’lum afzalliklarni taqdim
etish imkonini beradi. Ushbu tarmoqning boshqa foydalanuvchilari orqali shaxsiy
sahifaga kiruvchi tashrif buyuruvchilar bilan aloqani cheklash imkoni jham mavjud.
Internetda paydo bo'ladigan yangi xizmatlar o'quv jarayonini modernizatsiya
qilishga qodir, ularning integratsiyasi ta'lim jarayoni ishtirokchilari uydan
chiqmasdan ta'lim mazmunini imkon qadar tez va qulay boshqarish imkoniyatiga ega
bo'lishiga olib kelishi mumkin. Foydalanish maqsadga muvofiq bo'lgan xizmatlar
orasida quyidagilarni ajratib ko'rsatish mumkin - foto va video fayllarni saqlash
xizmatlari (Flikr, Flamber, BobrDobr), hujjatlarni saqlash xizmatlari (GoogleDocs,
Dropbox, OneDrive), ma'lumot almashish xizmatlari (Blogger, Wiki), aloqa
xizmatlari (Facebook, Twitter, Vkontakte), geoservislar (GoogleMaps, GoogleEarth,
Wikimapia). Ro'yxatda keltirilgan manbalar sizga turli formatlarda yaratilgan
hujjatlarni saqlash, boshqa foydalanuvchilarga fayllarni (matnli hujjatlar, elektron
jadvallar va taqdimotlar) yuklab olish, ularni turli xil rejimlarda (onlayn va oflayn;
alohida yoki guruhda) tahrirlash imkoniyatini beradi. Aloqa bunday xizmatlarning