Ijtimoiy tarmoq saytlarining o'quv muhitida tutgan

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
№4 2022 
25 
Cheklangan: raqamli ta'lim barcha fanlarga taalluqli emas. Muhandislik, tibbiyot 
fanlari va boshqa STEM fanlari kabi amaliyotni talab qiladigan sohalarni raqamli 
sinflar bilan to'liq amalga oshirib bo'lmaydi. Bundan tashqari, ba'zi amaliyotlarni 
virtual tarzda o'rganish mumkin emas. 
Aldashning oldini olish qiyin: an'anaviy o'qitishdan farqli o'laroq, o'qituvchilar 
talabalarni shaxsan kuzatishi mumkin. Raqamli onlayn darslar o'qituvchilarga 
imtihon paytida o'z talabalarini baholashni qiyinlashtiradi. Talabalar testda 
aldayaptimi yoki yo'qmi, o'qituvchilar hech qanday tasavvurga ega bo'lmaydilar, 
chunki ular jismonan ularni baholash uchun talaba bilan jismonan birga 
bo`lmaganliklari tufayli. 
Elektron ta'limning yana bir kamchiligi - bu onlayn tarzda dars bera oladigan 
malakali mutaxassislarning etishmasligi. Elektron ta'lim va yuzma-yuz ta'limdan juda 
farq qiladi. O‘qituvchi kompyuter ekrani orqali axborotni yorqin, tushunarli va 
qiziqarli bo‘lishi uchun yetkaza olishi kerak. 
So`ngi yillarda dunyo miqiyosida keng tarqalgan Covid19 virusi tufayli juda 
ko`p o`quv kurslari turli xil ijtimoiy tarmoqlar yoki maxsus o`quv platformalari orqali 
olib borilishiga to`g`ri keldi. Bu sayi harakatlarning barchasi yuzaga kelgan 
pandemiyaning tez tarqalib ketmasligi va odamlar hayotini saqlab qolish maqsadida 
amalga oshrildi. Hattoki, o`quv jarayonidagi imtihonlar ham internet tarmog`i orqali 
topshirildi. Vaholanki onlayn imtihon topshirish jarayonida juda ko`p kamchiliklar 
yuzaga keldi va yuzaga kelmoqda. Bularning eng achinarlisi bu talabalarning imtihon 
vaqtida bemalol boshqa resurslardan foydalana olish imkoniyatidir. Maxsus 
platformalar yoki ijtimoiy tarmoqlarda imtihon toshirayotgan talaba, imtihon jarayoni 
davomida o`zi ishlatib turgan oynani свернуть qilib imtihondagi savollarning 
javoblarini qidiruv xizmatlari orqali toppish imkoniyatlariga ega bo`ldilar. Buning 
yechimi sifatida test jarayonida web kamera, mikrofon va ekranni yozib olish 
xizmatlaridan foydalanish maqsadga muvofiqdir. 
Birinchidan, web kameradan foydalanish talabani doimiy kuzatuvda bo`lishini 
anglatadi. Agar test jarayonida qandaydir ruxsat etilmagan hatti harakatlarni amalga 
oshirmoqchi bo`lsa, web kamera bo`lganligi tufayli amalga oshira olmaydi. Mikrofon 
esa talabaning ovozi ham doimiy ravishda o`qituvchiga eshitilib turishini 
ta’minlaydi.Bu aytib o`tilgan holat faqatgina juda kam sonli auditoriyaga 
mo`ljallangan. Biroq, talabalar sonining ko`pligi o`qituvchi uchun bir vaqtning o`zida 
hammasini bir xilda nazoratda ushlashning imkonini bermaydi va yuqorida aytib 
o`tilgan ikki vosita bo`lsa ham olib borilayotgan imtihon jarayoni xolisona o`tmasigi 
mumkin. Shuning uchun vaziyatni qat’iy nazoratga olish uchun sun’iy intellektdan 
foydalanish maqsadga muvofiqdir. Ya’ni dasturdan foydalinayotgan talabaning 
ovozi, va hatti harakatlari sun’iy intellekt tomonidan nazorat qilinadi. Agar nomaqbul 
harakatlar sodir bo`lsa imtihon jarayonidan chetlashtiriladi. Sun’iy intellektdan 

---