İnformatika (MÖvzular və testləR) yeniDƏN İŞLƏNMİŞ NƏŞR

İ N F O R M A T İ K A 
____________________________________________________________ 
402 
Qreqori Benford 
1970-ci ildə daha bir əhəmiyyətli 
hadisə baş verdi. May ayında Venture 
jurnalında Qreqori Benfordun (Gregory 
Benford) fantastik “Üzü çapıqlı adam” 
hekayəsi çap edildi. Həmin hekayədə Virus 
və Vaccine adlı iki obraz var idi. Bu 
obrazlardan biri virus, digəri antivirus 
proqramının ilk təsvirləri idi. İki ildən sonra 
Devid Gerroldun “Xarli bir yaşında olanda” 
adlı fantastik romanında sistemi zəbt edən 
qurda bənzər proqram təsvir edilmişdi. 
“Qurd” termini ilk dəfə 1975-ci ildə Con Brannerin “Sarsıdıcı dalğada” adlı 
romanında istifadə olunmuşdu. 
“Kompüter virusu” termini ilk dəfə 1973-cü ildə Westworld adlı fantastik 
filmdə istifadə edilmişdi. Bu sözbirləşməsi müasir adamların adət etdiyi mənada, 
yəni “kompüter sisteminə soxulan ziyanverici proqram” kimi işlədilmişdi.
Nəhayət, 1977-ci il aprelin 20-də kütləvi istifadə üçün kompüter istehsal 
edildi və bu hadisə özütörəyən proqramların özünü reallaşdırması şəraitini 
əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırdı. 
1980-ci illərdə kompüterlər xeyli ucuzlaşdı və sayca çoxaldı. Bundan əlavə, 
bu maşınlar daha məhsuldar idi. Böyük həvəskar entuziastlar bu maşınları daha 
çox əldə etməyə başladılar. Nəticədə bu 10 illik kompüter dünyasında baş verən 
hadisələrlə olduqca zəngin oldu. Özütörəyən proqramlar və qurd-proqramlar 
yaratmaq sahəsində eksperimentlər aparıldı, nəticədə Elk Cloner və Virus adlı 
proqramlar meydana çıxdı ki, bunlar da ilk kompüter virusları hesab edilir.
Əgər əvvəllər eksperimental nüsxələr yeridildiyi kompüteri heç vaxt tərk 
etmirdisə, yeni proqramlar laboratoriyadan kənar kompüterlərdə, “azadlıqda” 
görünməyə başladılar. 
1981-ci ildə 15 yaşlı məktəbli Riçard Skrenta Apple II fərdi kompüteri üçün 
ilk yükləmə virusunu hazırlayır. Virus çoxda böyük olmayan şeirdən ibarət idi və 
fərdi kompüter istifadəçini salamlamaqla özünü biruzə verirdi.

---