İnformatika (MÖvzular və testləR) yeniDƏN İŞLƏNMİŞ NƏŞR

İ N F O R M A T İ K A
 
 
____________________________________________________________ 167 
vasitəsilə dəqiq təsvir olunur. Ona görə də alqoritmin proqramlaşdırma dili 
vasitəsilə təsviri zamanı əmrlərin sayı blok-sxemdəki blokların sayından çox olur. 
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, alqoritmin proqramlaşdırma dili vasitəsilə 
təsviri əvvəlki təsvirdən çətindir. Əvvəlki təsvir vasitələrində səhvlər görünmür və 
bilinmir, amma proqramlaşdırmada həmin səhvlər tez nəzərə çarpır və proqramçı 
tərəfindən vaxtında düzəldilir. 
Hesablama texnikasında müxtəlif strukturlu alqoritmlərdən istifadə edilir: 

xətti alqoritmlər; 

budaqlanan alqoritmlər; 

dövri alqoritmlər; 
Xətti alqoritmlər
çox sadə hesablama prosesini ifadə edən bir neçə ardıcıl 
əməliyyatlardan ibarət olur və həmin əməliyyatlar yazıldığı ardıcıllıqla da yerinə 
yetirilir. Belə alqoritmlərdə budaqlanma və dövri mərhələlər, başqa sözlə məntiq 
mərhələsi olmur. 
Ümumi halda xətti alqoritm aşağıdakı kimi təsvir edilir. 
 
 
Budaqlanan alqoritmlərin
tərkibində bir və ya bir neçə məntiq mərhələsi 
olur. Bu mərhələdə müəyyən (məsələn, hesablama nəticəsində alınan) 
kəmiyyətlərin hər hansı bir şərti ödəyib-ödəmədiyi yoxlanılır və ona uyğun olaraq 
sonrakı gedişin istiqaməti seçilir, yəni nəzərdə tutulan şərt ödənilirsə, bir 
istiqamətə, ödənilmirsə başqa istiqamətə doğru hərəkət edilir. 
Beləliklə, alqoritmdə budaqlanma baş verir. 
a, b, c 
P = (a + b + c) /2 
S=
)
)(
)(
(
c
P
b
P
a
P
P



S 

---

İ N F O R M A T İ K A 
____________________________________________________________ 
168 
Budaqlanan alqoritmə misal olaraq kvadrat tənliyin həll olunmasını 
göstərmək olar. Tam kvadrat tənliyin həlli zamanı diskriminantın müsbət 
olmasının yoxlanılması mərhələsi alqoritmdə budaqlanma yaradır. 
Bunu aşağıdakı misalda aydınlaşdıraq. 
Misal: 
0
2



c
bx
ax
tam kvadrat tənliyin həll alqoritmini blok-sxem 
şəklində təsvir etməli.