https://t.me/openidea_uz
Multidisciplinary Scientific Journal April, 2023
156 Kuzatishlarimizdan maʼlum boʻldiki, boshlangʻich sinf ona tili darsliklarida
1
nutqiy kompetensiyani shakllantirishga doir mashq va topshiriqlarda o‘qish va
tushunish yuzasidan topshiriqlar ko‘p. Biroq, tinglab tushunishga oid birorta topshiriq
kiritilmagan.
Berilgan topshiriqlarning ogʻzaki suhbat, yozma va koʻproq oʻqituvchi bilan
muloqotga kirishgan, taʼlimiy diktant turlarida tinglab tushunishga qaratilgan-ku,
desak, fikrimiz xato boʻladi. Chunki tinglab tushunish alohida koʻnikma, uni
shakllanishi ketma-ket va uzviylikda kechadigan jarayon. Bu koʻnikmani alohida
shakllantirish va baholash oʻrinlidir.
Bu oʻrinda, yangi yoʻnalish – kommunikativ va kognitiv yondashuv asosida
yaratilgan hamda bolani toʻrtta til koʻnikmasini shakllantirishga qaratilgan Ona tili
Milliy oʻquv dasturi va u asosida yaratilgan darsliklarga eʼtibor qaratish oʻrinlidir.
Joriy qilingan Umumiy o‘rta ta’limning Milliy o‘quv dasturi bu koʻnikma
sifatida alohida tartiblab berilgan
2
:
– monologik nutq va suhbatni tinglab tushuna olish;
– jonli nutq va audiomatn mavzusi yuzasidan tilga olingan tafsilotlarni belgilay
olish;
– berilgan savollarni tushuna olish va javob bera olish;
– soʻroq gap, darak gap, undov gaplar va kinoya ohangidagi farqni tushunish;
– audiomatnda berilgan maʼlumotni turli shaklda, xususan, jadval, chizma,
grafik koʻrinishida ifodalay olish;
– audiomatnni ogʻzaki aytib bera olish va matn koʻrinishida yozib bera olish;