Intellektual tizimlar

1.3. IIT klassifikatsiyasi. 
Yuqorida keltirilganlar asosida intellektual tizimlar quyidagi xarakterli 
xususiyatlarga egadirlar: 
1. 
Kommunikativ imkoniyatini rivojlantirish. 
2. 
Murakkab va yetarli darajada formallashtirilmagan masalalarni yechish 
bilimiga ega bo‘lish. 
3. 
O‘zini - o‘zi o‘qitib rivojlanish qobiliyatiga ega bo‘lish. 
Kommunikativ imkoniyatlar quyidagilardan iborat: 
1. 
Intellektual ma’lumotlar ombori (IMO): 
2. 
Tabiiy til interfeys tizimi (TTIT); 
3. 
Gipermatnli tizimlar (GT); 
4. 
Konten tizimi (KT): 
5. 
Kognativ grafiklar tizimi (KGT). 
1. Intellektual ma’lumotlar ombori - oddiy ma’lumotlar omboridan farqi 
tushgan so‘rovlarni aniqlab, o‘zida kerakli ma’lumotlar bo‘lmasa, u holda boshqa 
omborlarga murojaat etib, javob bera olishi hisoblanadi. Masalan, sohaviy narhi 
yuqori bo‘lgan mahsulotlar ro‘yxatinini chiqarib berish. 
2. Tabiiy til interfeys tizimi - mashinaga bilimlarni tabiiy til ko‘rinishida 
yetkazib berish hisoblanadi. Bu jarayon yozilgan so‘zlarni lug‘at va sintaksis 
qoidalari asosida tekshirib aniqlab beradi. Bunday interfeyslar (moslashtiruvchilar) 
ma’lumotlar omboriga murojaatini hamda boshqaruv tizimlarda ovoz komandalarini 
yengillashtirib berish. 
3. Gipermatnli tizimlar - ma’lumotlar omborida kalitli so‘zlar yordamida 
matnli axborotlarni qidirish uchun ishlatilish. 

---

10 
4. Kognitiv grafik tizimi - foydalanuvchilarni IIT bilan bog‘lanishda grafik 
ko‘rinishdagi ma’lumotlar bilan ishlash. 
Masalalarni yechish turi bo‘yicha: 
- 
Ekspert tizimlari; 
- 
Sinflangan (klassifikatsiyalangan) tizimlar; 
- 
Oldindan aniqlovchi tizimlar; 
- 
Transformatsiyalovchi tizimlar; 
- 
Ko‘p agentli tizimlar. 
O‘zi o‘rganish qobiliyatiga binoan: 
- 
Induktiv tizimlar; 
- 
Neyronli tizimlar; 
- 
Da’volarga asoslangan tizimlar; 
- 
Ma’lumotlarni saqlanish joyi.