“İpək Yolu” layihəsində Azərbaycanın logistika infrastruktunun potensialının artırılması imkanları və mövcud problemlər

“İpək Yolu” layihəsində Azərbaycanın logistika infrastruktunun
potensialının artırılması imkanları və mövcud problemlər
 
 
Demokratik Təşəbbüslər İnstitutu (IDI)
10 
zamanın 16-18% azalacağı proqnozlaşdırılır. Ümumilikdə isə Azərbaycanın ticarət, yeni bazarlara çıxışı 
üzrə imkanlarının 5-6% artacağı gözlənilir. Bu göstəricinin Qazaxstan üçün 9-10%, Türkmənistan üçün 
8-9%, Gürcüstan üçün 3-4%, Türkiyə üçün isə 20-25% olacağı proqnozlaşdırılır.
Azərbaycanın bu dəhliz üzərində yerləşməsindən potensial faydalarını qiymətləndirmək üçün 
Transxəzər marşutu üzərində yerləşən ölkələrlə (Rusiya, Türkiyə, Azərbaycan, Gürcüstan, İran, 
Qazxısatn) Çin və Hindistan kimi böyük iqtisadiyyatlar arasında əmtəə axınlarının həcminə də baxmaq 
lazımdır. 
 
Transxəzər marşurutu üzərində yerləşən ölkələrlə Çin və Hindistan arasında ticarət dövriyyəsi,
2019-cu il
7
 
 
Iran 
Türkiyə 
Çin 
Mərkəzi Asiya
Hindistan 
Russia 
$ 2.102.727.200
$ 26.128.437.882
$ 11.230.605.759
Türkiyə
$ 22.879.686.362
$ 6.639.882.835 $ 7.801.745.123
Gürcüstan 
$ 2.907.817.22
$ 1.258.813.314
$ 609.763.189
Azərbaycan 
$ 493.759.059 
$ 2.199.493.521
$ 1.534.930.099
$ 545.824.030 $ 1.092.520.328
Təqdim edilən məlumatlardan göründüyü kimi, 2019-cu ildə Rusiya və İran arasında ticarət dövriyyəsi
2.1 mlrd. dollar, Türkiyə və Rusiya arasında 26.1 mlrd. dollar, Türkiyə və Çin arasında 22.9 mlrd. 
dollar, Türkiyə və Mərkəzi Asiya ölkələri arasında isə 6.6 mlrd. dollar, Azərbaycan və adıçəkilən ölkələr 
arasında 6 mlrd. dollara yaxın olub edib. Bu o deməkdir ki, hazırkı göstəricilərlər Transxəzər İpək 
Yolunun potensial tranzit həcmi 60 mlrd. dolları ötür. Lakin İrana tətbiq edilən sanksiyaların qalxdıqdan 
sonra Hindistanın Avropa ilə ticarət əlaqələri üçün Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizindən istifadə etməsi bu 
marşurutun dövriyyəsini, deməli həmçinin Azərbaycanın tranzit nəqliyyat xidmətindən gəlirlərini artıra 
bilər. 2019-cu ildə Hindistanın Rusiya ticarət dövriyyəsi 11.2 milyard, Türkiyə ilə 7.8 milyard, Avropa 
Birliyi ölkələri ilə isə 101.3 milyard ABŞ Dolları olmuşdur.
“İpək Yolu” layihəsi çox fərqli və alternativ marşurutlar üzərindən gerçəkləşdirildiyi üçün marşurutlar 
arasında sərt rəqabət mövcuddur. Bu baxımdan, tranzit ölkə kimi iddiasını ortaya qoymuş ölkələr və 
regionlar öz logistik potensiallarını artırmaq üçün qarşıda duran maneələri aşmağı bacarmalıdırlar. 
Dünya Bankının “Bir Kəmər-Bir Yol” layihəsi çəriçivəsində kəmiyyət modelləri və ehtimallar üzrə 
7
 
https://comtrade.un.org/data/
 

---