Iqtisodiyot va biznes

4.3. Befarqlik egri chizigʻi va iste’molchi budjetining cheklanganligi 
Iste’molchi tanlovini tushuntirishda befarqlik egri chizigʻi muhim rol 
oʻynaydi.
Befarqlik egri chizigʻi ehtiyojlarni bir xil darajada qondirilishini 
ta’minlovchi iste’mol toʻplamlari yigʻindisini namoyon etadi.
ya’ni, iste’molchi 
uchun befarqlik egri chizigʻida joylashgan tovarlar toʻplamini tanlashda farq mavjud 
boʻlmaydi.
Befarqlik egri chizigʻi iste’molchining afzal deb bilgan variantlarini koʻrsatib 
bera oladi. Biz befarqlik egri chizigining toʻrtta afzalligini koʻrib chiqamiz: 
B
iz 
bef
ar
ql
ik
 egri
 chi
zi
gi
ni
ng 
to‘
rt
ta 
af
zal
ligi
 
m
avj
ud
1. Yuqoriroq befarqlik egri chiziqlarini pastlariga
qaraganda afzal ko‘rish. Odamlar, odatda, ko‘proq tovarlar
xarid qilishga odatlanishgan. 
2. Befarqlik egri chizig'i beqaror. Befarqlik egri chizig‘i
iste’molchining bir variantdan boshqasini afzal ko‘rganda
o‘zini namoyish etadi. 
3. Befarqlik egri chizig‘i kesishmaydi. 
4. Befarqlik egri chizig‘i bu ichki rozilikdir. Kishilar
o‘zlarida ortig`i bilan bo‘lgan mahsulotlarni kamroq
bo‘lganiga qaraganda sotib yuborishni ko‘proq xohlaydilar. 

---

Befarqlik egri chizigʻi bizga iste’molchining bir tovarni ikkinchi biriga 
almashtirmaslik xohishi haqida «ma’lumot beradi». Bir mahsulot oʻrnini boshqasi 
bosa olsa, befarqlik egri chizigʻi tanlash osonlashadi, aks holat bolsa, aksincha, 
qiyinlashadi. Buning toʻgʻriligini koʻrish uchun bir holni koʻrib chiqamiz:
Mutloq oʻrin bosuvchilar
: tasavvur qiling, kimdir sizga 10 sentlik tanga 
bilan nikel bolagi toʻplamini taklif qildi. Siz ushbu farqli narsalarni qanday baholar 
edingiz? Odatga koʻra, siz ikkalasining ham pulga chaqsa boladigan qiymati haqida 
oʻylar edingiz. Agar shunday bolsa, siz toʻplamdagi nikel va pulning qanchaligini 
e’tiborga olmay ikkita nikel bolagini bitta oʻn sentlik tangaga ayirboshlardingiz. 
Sizning ushbu nikel va pul orasidagi oʻrin bosish qiymatingiz ikkiga bir bolar edi. 
Oʻrin bosish qobiliyati oʻzgarmas bolgani sabab, befarqlik egri chizigl toʻgʻri chiziq 
vazifasini otaydi. Bu toʻgʻri befarqlik egri chizigl tufayli yuqoridagi ikki tovar bir-
birining oʻrnini mukammal bosa oladi.