Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti oziq-ovqat sanoati mashina va jihozlari

Furye qonuni. Qattiq jismlarda issiqlik tarqalish jarayonini tajribaviy o‗rganish natijasida Furye (1768-1830) issiqlik o‗tkazuvchanlikning asosiy qonunini kashf etdi. Ushbu qonunga binoan issiqlik o‗tkazuvchanlik orqali uzatilgan issiqlik miqdori d Q harorat gradiyenti d/dn vaqt d ga va issiqlik oqimi yo‗nalishiga perpendikulyar bo‗lgan maydon yuzasi d F ga proporsional bo‗ladi, ya‘ni;
D Q = dt dF-dDn (20.1)
Formuladagi proporsionallik koeffitsiyenti λ issiqlik o‗tkazuvchanlik koeffitsiyenti deb ataladi. Bu koeffitsiyent jismning issiqlik o‗tkazish qobiliyatini xarakterlaydi va quyidagi o‗lchov birligiga ega.
{ λ} { d Q dn }={ J.m }= {Vm } (20.2)


Dt df.dr K-M2.S M.K (20.3)
Issiqlik o‗tkazuvchanlik koeffitsiyenti λ issiqlik almashinish yuza birligidan (1m²)vaqt birligi davomida yuzaga normal bo‗lgan 1m uzunlikka to‗g‗ri kelgan haroratlarninig 1 K (C)ga pasayishi vaqtida uzatilgan issiqlik miqdorini ifodalaydi .
Jismlarning issiqlik o‗tkazuvchanlik koeffitsiyenti uning tarkibi, fizik- kimyoviy xossalari, harorat, bosim va boshqa kattaliklariga bog‗liq. Issiqlik o‗tkazuvchanlik koeffitsiyenti turli materiallar uchun quyidagi oraliqda bo‗ladi.
-gazlar uchun 0,005.....0,5 Vt/(M.K);
-suyuqliklar uchun 0,08...0,7 Vt/ (M.k);
-issiqlik qoplama va qurilish materiallari uchun 0,22...3 OVt/ (M.K)
-metallar uchun 2,3...458,0 Vt/(m.k )
Issiqlik o‗tkazuvchanlik yo‗li bilan issiqlikning tarqalishi matematik usul differensial tenglama bilan ifodalanishi mumkin. Ushbu tenglama energiyaninig saqlanish qonuni asosida keltirib chiqariladi va issiqlik tarqayotgan jism yoki muhitning fizik xossalari (zichlik Rm) issiqlik sig‗im Sm issiqlik o‗tkazuvchanlikning λ yo‗nalishlarida va vaqt o‗tishi bilan o‗zgarmaydi deb qabul qilinadi. Issiqlik o‗tkazuvchanlikning
differensial tenglamasini keltirib chiqarish uchun qattiq jismdan qirralari dx,dy, va dz bo‗lgan elementar parallelepiped ajratib olinadi.
Agar parallelepipedning chap orqa va ostki tomonlari d vaqt mobaynida Qx,Qy, va Qz old va ustki – tomonlaridan kirsa qarama-qarshi o‗ng old va ustki tomonlaridan esa o‗z navbatida Qx+dx , Qy+dy, va Qz+dz miqdorida issiqlik chiqadi.
Biror d vaqt ichida parallelepipedga kirgan va undan chiqqan issiqliklarning farqi ushbu ifodadan topiladi.
d Q + (Qx-Qx+dx)+(Qy+dy)+(Qz+dz) (20.4)