Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti oziq-ovqat sanoati mashina va

---

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
 
ISLOM KARIMOV NOMIDAGI 
TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETI
 
 
 
OZIQ-OVQAT SANOATI MASHINA VA 
JIHOZLARI 
fanidan amaliy mashg‗ulotlarni bajarish uchun
USLUBIY KO‘RSATMALAR 
«5320300 –Texnologik mashinalar va jihozlar (oziq-ovqat sanoati)» 
yo‗nalishi talabalari uchun mo‗ljallangan 
Toshkent –2019 

---

2 
Tuzuvchilar: Safarov J.E., Sultanova
Sh.A. va Ergasheva Z.Q. 
«Oziq-ovqat sanoati mashina va jihozlari» fanidan amaliy mashg‗ulotlarini 
bajarish uchun uslubiy ko‗rsatma. Toshkent: ToshDTU – 2019: 104 b.
Ko‗rsatma 5320300 - «Texnologik mashinalar va jihozlar» (oziq-
ovqat sanoati) bakalavriat ta‘lim yo‗nalishi talabalari uchun mo‗ljallangan. 
―Oziq-ovqat sanoati mashina va jihozlari‖ fanining vazifasi oziq-ovqat 
sanoatida qo‗llaniladigan mashinalar va jihozlarning tuzilishi, turlari, 
ularni hisoblash, texnologik tizimdagi o‗rni haqida to‗liq ma‘lumot 
berishdan iborat. 
Islom Karimov nomidagi Toshkent davlat texnika universiteti Ilmiy-
uslubiy kengashi qaroriga muvofiq chop etildi. 
Taqrizchilar:
Choriyev A.J. - Toshkent kimyo texnologiya instituti «Oziq-ovqat 
xavfsizligi» kafedrasi mudiri, texnika fanlari nomzodi, dotsent.
Nazarov K.K.- Toshkent davlat texnika universiteti «Muhandislik 
texnologiyalari» fakulteti, ‖Biotexnologiya‖ kafedrasi dotsenti, biologiya 
fanlari nomzodi.
© Toshkent davlat texnika universiteti, 2019 

---

3 
KIRISH 
 
Mustaqil O‗zbekiston o‗z xalqi tanlagan yo‗ldan ochiq erkin bozor 
munosabatlari yo‗lidan, adolatli jamiyat qurish, bosqichma-bosqich kuchli 
demokratik huquqiy davlat qurish yo‗lidan bormoqda. 
Davlatimiz o‗z fuqarolarining ozod, erkin, baxtiyor, farovon 
yashashini ta‘minlashni, ularning moddiy va ma‘naviy hayot darajasini 
oshirishni o‗z oldiga oliy maqsad qilib qo‗ygan. 
Bu maqsadni amalga oshirish ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishni ilm-fan 
va texnika taraqqiyotiga suyangan holda yo‗lga qo‗yishni va ishlab 
chiqarish samaradorligini oshirishni talab etadi. Fan va texnika 
taraqqiyotining 
tezlashishiga 
avvalambor 
turli 
jarayonlarni 
avtomatlashtirish va mexanizatsiyalashni joriy etish, ishlab chiqarilayotgan 
jihozlarni yaratishga kam material va metall sarflash orqali erishiladi. 
Bu narsa birinchi navbatda kimyo mashinasozligida ishlab 
chiqarilayotgan uskunalar, texnologik tizimlar hamda ko‗p tonnali 
kimyoviy mahsulotlar: kislotalar, ishqorlar, metanol, mineral o‗g‗itlar, 
jumladan, karbamid va boshqa moddalar ishlab chiqariladigan 
avtomatlashtirilgan 
tizimlarga 
taalluqlidir. 
Yangicha 
kechadigan 
texnologik jarayonlar uchun zamonaviy issiqlik va massa almashinuvi, 
vakuumli reaktorlar ishlab chiqarishni ko‗paytirish lozim. 
Agrosanoat kompleksi samaradorligini oshirish, aholini oziq-ovqat 
mahsulotlari bilan ta‘minlanishini keskin yaxshilash hamda uning 
uzluksizligiga imkoniyat yaratish hozirgi kunning eng dolzarb 
masalalaridan biri hisoblanadi. Ayniqsa, aholini oziq-ovqat mahsulotlari 
bilan yil bo‗yi ta‘minlab turish uchun xo‗jaliklarda qishloq xo‗jalik 
mahsulotlarini saqlash va qayta ishlash ishlariga alohida e‘tibor berish 
lozim. 
Oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish ko‗paygani sari ularni 
saqlash va qayta ishlash ham takomillashtirilmoqda, yangi zamonaviy 
texnika va texnologiyalar yaratilmoqda. 
«Oziq-ovqat sanoati mashina va jihozlari» fanida qayta ishlashni ilmiy 
tashkil qilinsa, bu borada fan-texnika yutuqlari hamda ilg‗or tajribaga 
tayanib ish ko‗rilsa, mahsulotning isrof bo‗lishi ancha kamayadi. Shu 

---

4 
hisobdan aholini 20% va undan ham ko‗proq qo‗shimcha qishloq xo‗jalik 
mahsulotlari bilan ta‘minlash hamda qayta ishlash texnologiyasini 
rivojlantirishda malakali mutaxassislar tayyorlash ham muhim ish 
hisoblanadi. Shu sababli qishloq xo‗jalik institutlarida «Oziq-ovqat sanoati 
mashina va jihozlari» fani o‗qitiladi. 
«Oziq-ovqat sanoati mashina va jihozlari» fanini o‗qitish ma‘ruza, 
laboratoriya-amaliy mashg‗ulot turlari orqali amalga oshiriladi. Bunda 
o‗qitishning interfaol usullari, yangi pedagogik texnologiyalar, 
o‗qitishning zamonaviy vositalaridan foydalaniladi.