Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti texnik tizimlarda axborot texnologiyalari

Laboratoriya ish variantlari: 

Quyidagi variantlarni bajaring: 

Vazifalar.
1-jadval. 
№

Funksiya 

Qiymat
1

A=1;b=3;h=0.1

2

A=0;b=4;h=0.2

3

A=1;b=3;h=0.3

4

A=0;b=4;h=0.4

5

A=0;b=5;h=0.5

1 –Variant 


1.

(5,6) komponentali, b (2,3) komponentali vektor berilgan.

2.

Vektorning yig‘indisi teng bo‘lgan c vektor hosil qiling. 

3.

Uning qiymatini chiqaring. Vektorning normasi va uning uzunligini toping.

4.

Vektorning normasini hisoblash uchun “|” belgili tugmani bosing. 

---

---

17 

a:=
a=

a
0

=5 a

1
=6

b:=
c:=a+b c=
a
0

=5 a

1
=6

2-Variant 

1.

Vektorning normasini hisoblang.
|a|=7.81 |b|=3.606 

2.

formulasining asosida a va b vektorning normasini hisoblang.


3-Variant 

1. Buyruqlar satriga o‘ting. 

ning qiymatini hisoblash uchun buyruqlar satriga
>> 

sqrt(4+sqrt(9)) 
ni kiriting. “Enter” tugmachasini bosib natijani chiqarish mumkin:
ans =
2.6458

4-Variant 

1.

>> help elfun 
va

>> help mfunlist
buyrug‘ini bajarib, yuqoridagi standart va
boshqa maxsus funksiyalarini ko‘ring. 
2.

ni 

qiymatini
hisoblash 
uchun
buyruqlar 

satriga

>> sin(pi/2)+cos(5*pi/2)
ni kiritib, “Enter” ni bosamiz. Natijada 1 ga ega bo‘lamiz. 
3.

Endi 

ni hisoblaylik.


Nazorat savollari: 

1.

Mathcad tizimi qanday masalalarni yechish uchun yordam beradi?
2.

Mathcad tizimi ishchi oynasining asosiy qurollar panellari?

3.

Hisoblashlar qaysi qurollar panelidan foydalangan holda bajariladi?

4.

Tizim funksiya grafigini qaysi ko‘rinishlarda chizishni tavsiya etadi?

5.

Tizimda matritsalar ustida qanday amallarni bajarish mumkin?

6.

Mathcad imkoniyatlari nimalardan iborat?

7.

Mathcad tizimining asosiy tashkil etuvchilari?

8.

Mathcad tizimida matematik ifodalarni hisoblash qanday amalga oshiri-

ladi?

9.
Mathcad tizimida uch oʻlchamli grafik qurish qanday amalga oshiri-

ladi?

---

---

18 

2- LABORATORIYA ISHI 

MATLAB VEKTOR, MATRITSA, MASSIVLAR BILAN ISHLASH, 

MATLAB TIZIMIDA DASTURLASH. TEXNIK OBYEKTLARNING 

IMMITATSION MODELINI YARATISH 

Ishdan 

maqsad
:

Matlab muhiti bilan tanishish, uning integrallashgan sohasini

o‘rganish. 
Topshiriqlar: 

1.

Nazariy qism bilan tanishib chiqing.
2.

Matlab muhiti bilan tanishib chiqing.

3.

Matlab integrallashgan sohasini o‘rganish.

4.

Laboratoriya ishining hisobotini tayyorlash.

Nazariy qism 
Matlab - bu shunday interfaol (bevosita) tizimki, undagi asosiy obyekt bo‘lgan
massivning o‘lchamlarini aniq yozish talab qilinmaydi. Bu esa juda ko‘p 
hisoblashlarni (vektor, matritsa ko‘rinishidagi) tez vaqtda yechish imkonini beradi.
Shuning uchun, Matlabda xotirani dinamik taqsimlash evaziga 


C
va

C++
tillaridagiga qaraganda amallar bajarish osonroq kechadi. Matlab tizimi bu ham 

amaliyot muhiti, ham dasturlash tilidir. Tizimning eng kuchli tomonlaridan biri bu

Matlab tilida ko‘p marta foydalaniladigan dasturlar yozish mumkinligidir. 
Matlab tizimida quyidagi amaliy dasturlar paketi mavjud:
Notebook, Symbolic Mathematik, Control Systems Toolbook, Signal Pros-
essing Toolbook, Simulink.
Matlabni yuklash uchun “Pusk” tugmachasi yordamida “Prilojeniya” bandiga 
kiriladi va
dasturlar ro‘yxatidan Matlab dasturi tanlanadi yoki ishchi stolda Matlab belgisi 
ustida sichqoncha ko‘rsatkichini ikki marta bosish kerak. Natijada quyidagi
darcha hosil bo‘ladi. 

14-rasm. Matlab dasturining umimiy ko‘rinishi 

---

---

19 

Matlab dasturi quyidagi qismlardan iborat:
1. Sarlovha qatori; 
2. Asosiy menyular qatori (File, Edit, View, Graphics, Debug, Desktop, Win-
dow, Help); 
3. Qo‘shimcha amallarni bajarish uchun mo‘ljallangan maxsus uskunalar pan-
eli (piktogrammalar); 
4. “Current Directory” va “Workspace” darchalari (“Toolbox”da joylashgan
modullar bilan ishlash imkonini beradi); 
5. “Command History” darchasi (oldin ishlatilgan operatorlarni ko‘rish va
ulardan foydalanish imkonini beradi); 
6. Ishi maydon;
7. “Start” bo‘limi.