3
1 - LABORATORIYA ISHI
MATHCAD HUJJATINI YARATISH VA TEXNIK TIZIMLARDA
QO‘LLASH, SODDA FUNKSIYALARNI HISOBLASH. MATHCADDA
TENGLAMALAR SISTEMASINI YECHISH
Ishdan maqsad:
MathCad tizimining imkoniyatlari va vositalari bilan tanishish,
ilmiy-texnik masalalarni Mathcad tizimi yordamida yechish.
Topshiriqlar:
1.
MathCAD dasturining asosiy imkoniyatlari bilan tanishing.
2.
Mutaxasislik bo‘yicha texnik masala tanlang.
3.
MathCAD dasturi vositalari yordamida masalaning analatik va grafik
yechimlarini toping.
4.
Laboratoriya ishining hisobotini tayyorlash.
Nazariy qism
Zamonaviy kompyuter matematikasi matematik hisoblarni avtomatlashtirish
uchun butun bir birlashtirilgan dasturiy tizimlar va paketlarni taqdim etadi. Bu
tizimlar ichida Mathcad oddiy, yetarlicha qayta ishlangan va tekshirilgan matematik
hisoblashlar tizimidir.
Mathcad paketi muhandislik hisob ishlarini bajarish uchun dasturiy vosita
bo‘lib, u professional matematiklar uchun mo‘ljallangan.
Uning yordamida
o‘zgaruvchi va o‘zgarmas parametrli algebraik va differensial tenglamalarni
yechish, funksiyalarni tahlil qilish va ularning ekstremumini izlash,
topilgan
yechimlarni tahlil qilish uchun jadvallar va grafiklar qurish mumkin. Mathcad
murakkab masalalarni yechish uchun o‘z dasturlash tiliga ham ega.
Mathcad interfeysi Windowsning barcha dasturlari intefeysiga o‘xshash.
Mathcad ishga tushurilgandan so‘ng uning oynasida bosh menyu va uchta panel
vositasi chiqadi: Standart (Standart), Formatting (Formatlash)
va Math
(Matematika). Mathcad ishga tushganda avtomatik ravishda uning ishchi hujjat fayli
Untitled 1 nom bilan ochiladi va unga Workshet (Ish varag’i) deyiladi. Standart
(Standart) vositalar paneli bir necha fayllar bilan ishlash uchun buyruqlar to‘plamini
o‘z ichiga oladi. Formatting (Formatlash) formula va matnlarni formatlash bo‘yicha
bir necha buyruqlarni o‘z ichiga oladi. Math (Matematika) matematik vositalarini
o‘z ichiga olgan bo‘lib, ular yordamida simvollar va
operatorlarni hujjat fayli
oynasiga joylashtirish uchun qo‘llaniladi. Quyidagi rasmda Mathcadning oynasi va
uning matematik panel vositalari ko‘rsatilgan (1- rasm):
4
1-rasm. Dasturning umumiy ko‘rinishi
Colculator (Kolkulyator) – asosiy matematik operatsiyalar shabloni; Graph
(Grafik) – grafiklar shabloni; Matrix (Matritsa) – matritsa va matritsa
operatsiyalarini bajarish shabloni; Evluation (Baholash) – qiymatlarni yuborish
operatori va natijalarni chiqarish operatori; Colculus (Hisoblash) – differentsiallash,
integrallash,
summani hisoblash shabloni; Boolean (Mantiqiy operatorlar) –
mantiqiy operatorlar; Programming (Dasturlashtirish) – dastur tuzish uchun kerakli
modullar yaratish operatorlari; Greek (Grek harflari) - symbolik belgililar ustida
ishlash uchun operatorlar.
