Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti texnik tizimlarda axborot texnologiyalari

Berilgan oraliqdagi qiymatlarni qabul qiluvchi o‘zgaruvchilarni aniqlash 
MathCAD

tizimida

berilgan oraliqdagi qiymatlarni qabul 
qiluvchi
o‘zgaruvchilarni aniqlash imkoniyati taqdim etilgan, shu bilan bir qatorda qo‘shni 
qiymatlar bir biridan teng masofalarda uzoqlashgan. Bu holda boshlang‘ich, keyingi
va oxirgi qiymatlar berilgan. 
Mana shu xildagi o‘zgaruvchilarda faqat indekssiz idenitifikatorlarni qo‘llash
mumkin.

O‘zgaruvchi nomi:=boshlang’ich qiymat, boshlang’ich qiymat+qadam... 

oxirgi qiymat. 
Berilgan qadam qiymatida oxirgi qiymatga aniq erishilmasa, o‘zgaruvchining 
berilgan oraliqdagi oxirgi qiymatdan katta bo‘lmagan eng katta qiymati qabul
qilinadi. 

---

---

9 

Bundan tashqari, MathCAD agar qadam 1 yoki -1 qiymatlarga mos kelgan
taqdirda keyingi qiymatni bermaslik imkoniyatiga ega. 
Bu holda o‘zgaruvchini aniqlash formati quyidagi ko‘rinishda taqdim etiladi:
O‘zgaruvchi nomi:=boshlang’ich qiymat... oxirgi qiymat. 

2-namuna. 
H qadamli [a,b] intervalda 
funksiyaning qiymat jadvali
olinsin. 
Yechish: Masala yechimi quyidagi qadamlarni bajarishga keltirilishi mumkin:
1.

Funksiyani aniqlash; 

2.

a,b,h larni kiritish; 

3.
O‘zgaruvchini berish (masalan, t): t [a,b] oralig’ida h qadam bilan 

qiymatlar oladi;

4.

t o‘zgaruvchi uchun funksiya qiymatlari jadvali olinadi;

5.

4-rasmda 2-namunani yechishning bir qismi berilgan.

4-rasm. O‘zgarmas qadamli berilgan oraliqda funksiya qiymatlari jadvalini olish

Tenglamalarni sonli va simvolli yechish. 
Mathcad har qanday tenglamani, 
hamda koʻpgina differensial va integral tenglamalarni yechish imkoniyatini beradi.
Misol uchun kvadrat tenglamanining oldin simvolli yechimini topishni, keyin esa 
sonli yechimini topishni qarab chiqamiz.