Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti texnik tizimlarda axborot texnologiyalari

Komponenta 

nomi


Xususiyat nomi 


(Object Inspector dar-

chasining xolati)


Amalga oshiriladigan jarayon
Form1

Caption (Properties)

“Texnik tizimlarda ma’lumotlar 

bazasi” soʻzi kiritiladi.

Label1

Caption (Properties)
“Foydalanuvchi loginini kiriting” 
soʻzi kiritiladi.
Label2

Caption (Properties)

“Parolni kiriting” soʻzi kiritiladi. 
Edit1
Text (Properties) 

“Edit1” soʻzini oʻchirib tashlang.

Edit2

Text (Properties)

“Edit2” soʻzini oʻchirib tashlang. 
BitBtn1
Kind (Properties) 
“bkOK” xususiyati tanlanadi.
Caption (Properties) 
“Faollashtirish” soʻzi kiritiladi.
OnClick (Events) 
Dastur matni kiritiladi.
BitBtn2

Kind (Properties)

“bkClose” xususiyati tanlanadi. 
Caption (Properties)
“Tizimdan chiqish” soʻzi 
kiritiladi.
OnClick (Events) 
Close(); kiritiladi.
Mavjud komponentalar xususiyatlari kiritilgandan soʻng dastur dizayni 

quyidagi koʻrinishga keladi:

46– rasm. Dastur koʻrinishi

---

---

47 

Forma2 darchasiga oʻrnatilgan komponentalar xususiyatlarini quyidagicha 
belgilaymiz:
Komponentalar xususiyatlarini kiritish. 9-jadval.


Komponenta 

nomi


Xususiyat nomi 


(Object Inspector dar-

chasining xolati)


Amalga oshiriladigan jarayon
Form1

Caption (Properties)

“Ma’lumotlar 

bazasi”
soʻzi

kiritiladi.

Label1

Caption (Properties)
“Ma’lumotlar 
bazasini
qayta

ishlash” soʻzi kiritiladi.

AdoConnection
ConnectionString
(Properties) 
Use Connection String→Build→
MicrosoftJet 4.0 OLE DB Provid-
er→далее→
Baza.mdb→Ok
LoginPrompt
(Properties) 
false
ADOTable 

Connection (Properties) Connection1

TableName (Properties) Jadval 
Active (Properties)
True

DataSourse

Dataset (Properties) 
ADOTablel1
DBGrid

DataSourse (Properties) DataSourse1

DBNavigator 
DataSourse (Properties) DataSourse1

47– rasm. Dastur koʻrinishi

Kerakli komponentalar joylashtirilgandan soʻng komponentlar ustida quyidagi 

amallarni bajaramiz:

AdoConnection obyektining ConnectionString xususiyatiga kiriladi va 
mavjud ma’lumotlar bazasi bilan bogʻlanadi. Buning uchun Microsoft Access dastu-
rida “Baza.mdb” nomi bilan jadval yaratamiz. Faylni loyiha yaratilgan joriy kata-
logga saqlaymiz. Faylga bogʻlash quyidagicha amalga oshiriladi (48 -rasm):

---

---

48 

48 – rasm. ConnectionString xususiyati 
Hosil boʻlgan darchadan “Build” tugmasini bosamiz. Natijada bogʻlanish im-

konini beruvchi roʻyxat paydo boʻladi. Roʻyxatdan MS Aceess dasturi bilan ish-

lovchi Microsoft Jet OLEDB 4.0 Provider tanlaymiz (49 – rasm): 
49 – rasm. Microsoft Jet OLE DB 4.0 Provider tanlash darchasi 

Microsoft Jet OLE DB 4.0 Provider tanlangandan soʻng “Далее” tugmasi 

bosiladi. Hosil boʻlgan darchada ma’lumotlar bazasi bilan bogʻlanishni amalga
oshirish mumkin boʻladi. Buning uchun 
tugmasi bosiladi va MS Accesda
yaratilgan fayl koʻrsatiladi.
50 – rasm. Ma’lumotlarni joʻnatish xususiyatlari darchasi 

---

---

49 

Ma’lumotlar bazasi joylashgan faylni tanlash uchun Windows operatsion
tizimida standart darchadan foydalaniladi.
51 – rasm. Faylni ochish darchasi 

Fayl tanlangandan soʻng “Проверить подключение” tugmasi bilan tekshiri-

ladi. Agarda “Проверка подключение выполнена” natijasi chiqsa unda dastur
ma’lumotlar bazasiga ulangan sanaladi. 
52– rasm. Ma’lumotlar bazasiga ulanganligini tekshirish darchasi 

Barcha amallar bajarilganidan soʻng “Ok” tugmasi bosladi. Qolgan barcha 

komponentalarning xususiyatlari jadvalda berilgani kabi sozlanadi.
Dastur dizayni tayyor boʻlganidan soʻng quyidagi dastur matni 
kiritiladi(Form1 darchasi uchun):
//--------------------------------------------------------------------------- 
#include
#pragma hdrstop 
#include "Unit1.h"
#include "Unit2.h" 
//---------------------------------------------------------------------------
#pragma package(smart_init) 
#pragma resource "*.dfm"
TForm1 *Form1; 
//---------------------------------------------------------------------------
__fastcall TForm1::TForm1(TComponent* Owner) 
: TForm(Owner)
{
} 

//---------------------------------------------------------------------------

---

---

50 

void __fastcall TForm1::BitBtn1Click(TObject *Sender)
{
if (Edit1->Text == "MK")

{
if (Edit2->Text == "12345")

{
Form2->ShowModal(); 

} else
{ ShowMessage (“parol notoʻgʻri”); 

}
} else

{ ShowMessage (“Login notoʻgʻri”);

}}

//---------------------------------------------------------------------------

Form2 darchasi uchun dastur matni: 
//---------------------------------------------------------------------------
#include
#pragma hdrstop
#include "Unit2.h" 
//---------------------------------------------------------------------------
#pragma package(smart_init) 
#pragma resource "*.dfm"
TForm2 *Form2; 
//---------------------------------------------------------------------------
__fastcall TForm2::TForm2(TComponent* Owner) 
: TForm(Owner)
{
} 

//---------------------------------------------------------------------------

void __fastcall TForm2::DBGrid1TitleClick(TColumn *Column) 
{
if (ADOTable1->Active) 

if ((ADOTable1->Sort.Pos(Column->FieldName) > 0) && (ADOTable1-

>Sort.Pos("ASC") > 0)) 
{
ADOTable1->Sort = Column->FieldName + " DESC"; 

}else
{

ADOTable1->Sort = Column->FieldName + " ASC"; 

}}
//---------------------------------------------------------------------------

Dastur matni kiritib boʻlingandan soʻng F9 tugmasi bosiladi va natijada
quyidagi dastur koʻrinishi paydo boʻladi: 

---

---

51 

53– rasm. Natija oynasi