2019 R M Yusupaliyev issiqlik elektr stansiyalarda yoqilgi yoqish
Tabiiysuvlamingkimyoviytarkibi
Tabiiy suvlar tarkibida uchraydigan organik, anorganik moddalardan tashki! topgan har xil jins zarrachalari turlicha gidravlik kattalikda boMadi. Kimyo kursida biror moddaning mayda zarrachalari boshqa bir modda ichida tarqalishidan hosil boMgan aralashmaga dispers sistema deyiladi (“dispers” so‘zi lotincha dispergere, ya’ni tarqalmoq so'zi demakdir). Tarqalgan
из
modda dispers faza, ikkinchisi esa dispersion muhit deb ataladi. Dispers sistemaning barqarorligi dispers faza va dispersion muhit zarralarining karta-kichiklik (disperslik) darajasiga bog‘liq boMadi.
Tabiiy suvlarni ifloslantiruvchi dispers sistemalar zarrachalarining katta-kichikligiga qarab, uch guruhga boMinadi:
- guruhga dag'al dispers zarrachalar kiradi. Bu guruhga dispers faza zarrachalari oMchami 100 mmk dan katta bo'lgan zarrachalar kiradi.
- Guruhga kolloid dispers zarrachalar deyiladi. Ularning dispers faza zarrachalari oMchami 1 mmk.dan 100 mmk.gacha boMadi.
- Guruhga ion yoki molekulyar zarrachalar kiradi Bunday zarrachalaming oMchami 1 mmk.dan kichik boMib, ular suvda chin eritmalar hosil qiladi.
Dag‘al dispers sistemalar muhitning agregat holatiga qarab, bir necha xil boMishi mumkin.
Chunonchi, suvdagi tuproq, qum va Shu kabi qattiq jismlaming aralashmasidan hosil boMgan sistema suspenziya deyiladi. Bu sistemada suv dispersion muhit, undagi qattiq jismlar esa dispers faza deyiladi. Bunday sistemalar tindirilgan vaqtda suvdan ogMr moddalar tindirgich tagiga cho'kadi. Dispersion muhit ichidagi dispers fazaning cho'kish jarayonini sodimentatsiya deyiladi.
Dispers sistemalaming cho‘kish tezligi dispers muhit zichligiga, qavushqoqligiga, mazkur zarrachalaming zichligiga, hamda ulaming radusiga bogMiq boMadi.
Agar (t) vaqt ichida zarrachalaming cho'kish jarayonida bosgan yoMi (S) boMsa, u holda ulaming cho‘kish tezligi quyidagicha ifodalanadi: