124
1. Qaysi saljuqiy sulton Samarqand, Buxoro, Farg‘onani o‘z tasarrufiga olgan?
2. Quyidagi jadval asosida mavzuda o‘rganganlaringizni tahlil asosida daftaringiz-
ga yozing:
Davlat tuzumi
Ijtimoiy tuzum
Boshqaruv usullari
Avvalgi davlatlardan
farqli jihatlari
O‘rganganimizdan xulosa chiqaramiz
O‘rganganimizdan xulosa chiqaramiz
Saljuqiylar davrida dehqonchilik rivojlanib borib, sun’iy sug‘orish
tizimlari mukammallashgan. Xorazm qovunlari, Jurjon (Gurgon) xur
-
molari, shakarqamishi, limonlari, Niso uzumlari, behisi, baqlajo
-
ni, Marv bug‘doyi nafaqat mintaqada, balki undan tashqari
-
da ham shuhrat qozongan. Dehqonchilik sohasining rivoji,
albatta, hunarmandchilik taraqqiyotiga ham yo‘l ochgan.
To‘qimachilik (ip gazlama, ipak, zig‘irpoya tolasi-
dan tayyorlangan matolar ishlab chiqarish), kulolchilik,
gilamchilik, zargarlik, shishasozlik, temirchilik, ko‘nchi-
lik kabilar taraqqiy etib borgan. Mamlakatning O‘rta va
Yaqin Sharq, Sharqiy Yevropa, Hindiston, Xitoy kabi
mamlakat va o‘lkalar bilan savdo aloqalari gurkirab rivoj-
langan. Sulton Malikshoh sharq va g‘arb yo‘nalishlararo sav-
dosini yanada jonlantirish niyatida Xuroson va Iroq savdogarlarini
ba’zi bir savdo to‘lovlaridan ozod etgan.
Savdo-sotiqda g‘arbiy o‘lkalardan Kaspiy dengizi orqali Turkistonga neft mahsu-
lotlari keltirilgan. Sirdaryo quyi oqimi, o‘ng qirg‘og‘i yerlaridan chiqadigan mushk, oltin,
kumush yombilar nafaqat tashqi bozorda, balki mintaqaning o‘zida, asosan, Saljuqiy-
lar davlatida ham qadrlangan. Umuman olganda, mintaqa bozorlarida qimmatbaho
mo‘yna, qorako‘l terisi, tuzlangan baliq, morj qoziq tishidan tortib quruq meva, nafis
matolar, qimmatbaho toshlar, taqinchoqlargacha topish mumkin bo‘lgan.
Bu davrda eng yuqori darajadagi pul birligi o‘rnida sof oltindan zarb etilgan dinor
(qizil dinor) qabul qilingan. Tarkibida oltindan tashqari qo‘shimcha metall aralash
-
masi bo‘lgan dinor ham bo‘lib, u rukniy deyilgan. Mis tangalar asosan ichki bozorda
muomalada bo‘lgan. Saljuqiylar davrida ham chek, naqd pulsiz muomala qilish tizi
-
midan foydalanilgan.
Dostları ilə paylaş: 
