55
V. Qərarı necə qəbul etməli
4. Əvvəlcə fənnin əsaslarını mənimsəməli,
sonra isə onu
dərindən öyrənməli;
5. Bir-birini izah edən bütün müxtəlif fikirlərlə müəyyən
dərəcədə tanış olmalı;
6. Bilik, xeyirxah iş və dolanış vəsaiti arasında qarşılıqlı əlaqə
haqqında daim düşünməli;
7. Biliyə heç bir gizli səbəblərsiz sadiq olmalı, müvəffəqiyyətsizlik
onu ruhdan salmamalı;
8. Yaxşı
müəllim axtarmaq arzusu;
9. Müəllimə dərin hörmət və inam.
Qədim şərqdə elə hesab edirdilər ki, müəllim həmişə özündən
gənc və aşağı təbəqədə olan şəxslərdən belə öyrənməlidir.
Deyilənlər indiki dövrdə də öz qüvvəsində qalır.
Müəllim təhsil verdiyi tələbəyə alma mater mövhumunu
aşılamalıdır. Alma mater latın dilində həqiqi mənada əmizdirən ana
deməkdir. Məcazi mənada isə təhsil aldığı ali məktəbi ifadə edir.
Yəni hər bir təhsil almış adam öz təhsil ocağını ehtiramla yad etməli,
onunla fəxr etməlidir. Çünki bu elm məbədi onun yetişməsində və
bugünkü müvəffəqiyyətlərində böyük rol oynamışdır.
Bu fikri aydın göstərən dahi isveç təbiətşünası K. Linneylə
olan və faciə ilə nəticələnən hadisəni izah edək. O dövrdə Stok-
holm şəhərində ikinci bir tibb kolleci açmaq məsələsi qalxmışdı.
Ancaq belə yeni bir məktəbin açılması
gələcəkdə Upsal univer-
sitetinin elmi mərkəz kimi zəifləməsinə və doktorluq dissertasiyası
müdafiəsi hüququnu itirməsinə səbəb olacağı ehtimalı yaradırdı.
Bu təhlükəni aradan qaldırmaq üçün universitetin rektoru K. Lin-
ney kralın qəbuluna gedib alma mater-i qorumağı xahiş edir və
buna nail olur. Beləliklə, universitet öz hüququnu qoruyur. Evə
qayıdanda bu qələbənin nə qədər baha qiymətə qazanıldığından
əzab çəkən Linney öz evinin girəcəyində keçirdiyi həyəcandan ölür.
Çünki o bu qələbəni ikinci bilik ocağının açılmaması nəticəsində
qazandığı uçün özünü bağışlaya bilmirdi.
Ancaq Linneyin alma
matera olan münasibəti çox tipik idi.
Orta və ali məktəb şagird və tələbənin şəxsiyyətinin
formalaşmasında onu alma mater anlayışına xüsusi münasibət ru-
hunda tərbiyə etməlidir.
Məşhur riyaziyyatçı A.F. Xinçin böyük alim olmaqla bərabər
əla müəllim idi. Onun mühazirələri bir tərəfdən dərin fəlsəfi
mənalı, digər tərəfdən isə əsl incəsənət əsəri idi. O heç zaman bir
mühazirədə çoxlu faktik material verməyə çalışmamış və həmişə
dinləyicilərə əsas ideyanı hərtərəfli dərin məzmunda çatdırmağa
çalışırdı. O tələbəyə həmişə böyük hörmətlə yanaşmış və onların
şəxsiyyətində özünün gələcək həmkarını görürdü. Verilən suallara
dərhal, yaxud da tələb olunduqda möhlət istəyib sonra hərtərəfli
və dərin mənalı izahatla cavab verirdi.
Bunu qeyd
etməkdə məqsədimiz odur ki, indi elə müəllimə