İxtisasın adı: Tərəvəz ustası Modulun nömrəsi

Modulun adı: Ədviyyat, bitki çayları və dərman bitkiləri 
19 
Əslində ədviyyatla ətirli otlar arasında o qədər də böyük fərq yoxdur. Ədviyyat ətirli 
otların, ağac qabıqlarının, meyvələrin və toxumların qurudulmuş halıdır. Ətirli otlar xörəyə 
ətir verirkən, ədviyyat xörəyin ləzzətini artırır. Ədviyyat həm də iştah açıcıdır. Azərbaycan 
mətbəxində istifadə edilən əsas ədviyyatlara vanilin, mixək, darçın, quru nanə, toz və acımtıl 
dənə qara istiot, zəfəran, sumax, sarıkök, zəncəfil, cirə, razyana və sairə daxildir (Şəkil 1.4). 
Şəkil 1.4. Ədviyyat bitkilərinin qurudulmuş halda istifadə olunan orqanları
 
Ətirli otlar
xörəklərə dad və ləzzət vermək üçün istifadə edilən bitki növləridir. Bu 
bitkilərin yarpaqları, çiçəkləri, toxumları, meyvələri, kök və ya zoğları istifadə edilir. Bir çox 
halda, ətirli otlar xörək üçün lazım olan məhsulların əsas hissəsini təşkil edir. Ətirli otlar təzə 
və ya quru halda istifadə edilir. Azərbaycan mətbəxinin ləzzətini daha da artırmaq üçün 
istifadə olunan əsas ətirli otlar bunlardır: şüyüd, reyhan, tərxun, nanə, cəfəri, keşniş, kəvər, 
turşəng, kərəviz, kəklikotu, dəfnə, zirə (Şəkil 1.5). 
Şəkil 1.5. Ədviyyat bitkilərinin təzə halda istifadə olunan orqanları
 
Ədviyyatlar çox qədim dövrlərdən başlamış hazırkı dövrə kimi hazırlanan yeməklərin 
tamını yaxşılaşdırmaq və həzm sistemini normaya salmaq məqsədilə istifadə edilir. 
Ədviyyatlar tərkiblərində güclü iyə malik efir yağı saxlayır. Bunlardan sarımsağı, soğanı, 
mərzəni, kərəvizi, cəfərini, şüyüdü, cirə, zirə və sairə göstərə bilərik. Ədviyyatlar ağız suyu, 

---

İxtisasın adı: Tərəvəz ustası (Tərəvəzçilik mütəxəssisi) 
20 
mədə və öd kisəsi vəzilərinə təsir edib onların şirə ifraz etmək qabiliyyətlərini gücləndirir və 
bunun nəticəsində qəbul olunan qidalar həzm sistemində yaxşı həll olur və maddələr 
mübadiləsinin düzgün getməsinə şərait yaradır. 
Ədviyyat dedikdə dərman xüsusiyyətlərinə malik bitkilər başa düşülməlidir. Onlar 
orqanizmin sağlamlığında mühüm rol oynayır. Ədviyyatlar demək olar ki, mahiyyətcə dərman 
bitkiləri hesab edilir. Ədviyyat bitkiləri ilə dərman bitkiləri arasında heç bir sərhəd qoymaq 
olmaz. Onların hər birinin ayrı-ayrılıqda müalicəvi xüsusiyyətləri var. Sarımsaq, qıtıqotu, 
soğan,
xardal və sairə antibiotik təbiətli bitkilər olub qiymətli müalicəvi təsirə malikdirlər. 
Mərzə, cəfəri, kərəviz və ardıc böyrəyin fəaliyyətini nizamlayır və orqanizmdə olan artıq suyu 
kənarlaşdırır. Mədə şirəsinin ifrazında cirə, razyana, zirə, qıtıqotu, sarıkök, bədrənc, 
boymadərən mühüm rol oynayır. Ağız suyu vəzinin normal fəaliyyətində istiot, xardal, sitrus 
bitkiləri
mühüm əhəmiyyət kəsb edir (Şəkil 1.6).