İxtisasın adı: Tərəvəz ustası Modulun nömrəsi

Şəkil 7.4. Yarpağından istifadə edilən 
ədviyyat, bitki çayları və dərman bitkilərini 
dondurularaq saxlanması
 
 
Şəkil 7.5. Yarpağından istifadə edilən 
ədviyyat, bitki çayları və dərman bitkilərini 
marinadlaşması
 
 

---

Modulun adı: Ədviyyat, bitki çayları və dərman bitkiləri 
209 
Yarpağından istifadə edilən ədviyyat, 
bitki 
çayları 
və 
dərman 
bitkilərini 
marinadlaşdırmaq 
üçün 
yuyulub 
və 
dorğanmış 600 qram şüşə balona yığılır, 
üzərinə 300 qram su, 3 xörək qaşığı 6 %-li 
esens, 30 qram xörək duzu, 50 qram bitki 
yağı əlavə edilərək ağzı hermetik qapaqla 
bağlanır. 
Yarpağından istifadə edilən ədviyyat, bitki çayları və dərman bitkilərini qurutma üsulu 
ilə saxlanması daha geniş tətbiq edilir. Qurutma - məhsulun susuzlaşdırılmasına əsaslanır. 
Sərbəst su olmayan şəraitdə mikroorqanizmlər inkişaf edə bilmir. Qurutmaq üçün kərəviz, 
cəfəri, şüyüd, nanə və sairə istifadə olunur. Məhsulların əksəriyyəti 8-14 % su qalana kimi 
qurudulur. Qurutma müxtəlif üsullarla həyata keçirilir. Günəş istiliyi altında qurutma-iqtisadi 
cəhətdən çox faydalıdır, lakin bu həmişə mümkün olmur. Azərbaycanda ədviyyat, bitki çayları 
və dərman bitkilərini iyun ayından başlayaraq oktyabr ayına kimi günəş altında qurutmaq 
olar. Təbii üsulla bitki isti havada və gün düşməyən yerdə qurudulur (rəngin dəyişməməsi 
üçün) və bu qurutma bir neçə gün çəkir.
Süni qurutma prosesində ədviyyat, bitki çayları və dərman bitkiləri xüsusi quruducu 
cihazlarda qızdırılmış hava axını ilə qurudulur. Termiki üsulla qurutma quruducu şkafda 50 
dərəcə temperaturda 15-20 dəqiqə olmaqla həyata keçirilir. Bu zaman məhsulun 
orqanoleptiki хassələri (ətri, dadı, rəngi) saхlanılır. Hər iki qurutma nəzarət altında 
saxlanaraq tez-tez qarışdırılır. Qurutma bitdikdən sonra qurudulmuş yarpaqlı tərəvəzlər 
qablaşdırılaraq quru və qaranlıq yerdə saxlanılır. 
Qurudulmuş ədviyyat, bitki çayları və dərman bitkiləri qarışıqlarından1-ci nahar 
xörəkləri (şorba, borş və sairə) və onlara qatqılar hazırlanır. Qurudulmuş ədviyyat, bitki 
çayları və dərman bitkilərini 1-ci və 2-ci əmtəə sortunda buraxılır. Bunları keyfiyyətcə 
qiymətləndirdikdə xırdalanmış hissənin miqdarı, quruyub ötmüşlərin və başqa qarışıqların 
miqdarı müəyyən edilir. Onların rəngi, forması, ölçüsü və nöqsanları da nəzərə alınır. 
Ədviyyat, bitki çayları və dərman bitkilərinin qurusunda kif, çürük, kənar qoxu və tam, 
zərərverici zədəsi, 0,01 %-dən çox mineral qarışıq, 3 mq/kq-dan çox metal qatışığı 
olmamalıdır. 
Kökündən istifadə edilən ədviyyat, bitki çayları və dərman bitki
lərindən kərəviz, cəfəri 
və cırhavuç qurudulur. Ölçüləri cəfəridə 3 sm, kərəvizdə isə 4 sm olmalıdır. Qurudulacaq 
xammalı əl ilə yuyub, maşınlarda təmizlədikdən sonra, eninə kəsiyi 3-5 sm olan sütuncuqlar 
şəklində doğrayırlar. Nəmliyi 13-14 %-ə qədər qurudulur. Bu zaman nəmliyin ayrılması 
quruducu qurğularda, 80-120 
0
C temperaturda isti havada (kaloriferin qızdırdığı hava) başa 
çatdırılır. 
Qeyd:
Respublikamızda kökündən istifadə edilən ədviyyat, bitki çayları və dərman 
bitkilərindən dondurularaq və qurudularaq saxlanılmasına ehtiyac duyulmadığı üçün, bu 
üsul geniş istifadə edilmir.