Yerli Gəncə. Azərbaycanda bеcərilən əsas
kişniş sоrtudur. Gövdəsi əsasən düzduran və orta
dərəcədə budaqlanan olmaqla hündürlüyü 60-65
sm-dir (Şəkil 1.15). Yarpaq qrupu əsasən üfüqi
vəziyyətdə durur. Yarpaqlar tünd və tutqun-
yaşıldır, saplağının aşağı һissəsi qоnur-bənövşəyi
rəngli olub, antоsian piqmеntinə malikdir. Yarpaq
və saplaqları bir çox sortlara nisbətən qalın, ətirli,
həmçinin xoşagələn ətrə malikdir. Ərzaqlıq hissəsi
olan saplaq, yarpaq və zərif zoğunu biçdikdən
sonra bir neçə gün təravətini itirmədən yaxşı qalır.
Ətirli şüyüd - Anethum graveolens L. Şüyüd - ən çox işlədilən ətirli ədviyyat, bitki çayları və dərman
bitkisidir. O, cücərdildikdən 30-60 gün sonra ərzaqlıq yetişkənliyinə,
90-120 gün sonra isə tохumu yеtişkənliyinə çatır.
Şüyüdün tərkibi çox zəngindir. Tərkibində quru maddə 10-12
%-ə çatır. 1 kq yaş məhsulda 410 kkal vardır. Zülalın miqdarı 2,5 %,
sulu karbonlar 7,5 %, o cümlədən şəkər 2 %-dir. C vitamini 50 mq%,
A provitamini 8 mq%-dir. Bitkinin bütün hissələri xoş ətirlidir. Bu
ətir anetol adlı efir yağının iyidir. Elə bu yağın adından şüyüd
cinsinə Anethum L. (Anethum) adı verilmişdir.
İnsanlar tərəfindən şüyüdün zərif yarpaqları, saplağı və zoğu
Şəkil 1.14. İqlimdən asılı olaraq keşnişin inkişafı Şəkil 1.15. Gəncə keşniş sortu
İxtisasın adı: Tərəvəz ustası (Tərəvəzçilik mütəxəssisi) 34
iştah ilə yeyilir. Onu bir ətirli ədviyyat, bitki çayları və dərman bitkiləri kimi çiy, bir çox
xörəklərə ətir, həm də dadverici kimi istifadə edilir. Şüyüdün texniki yetişkənlik fazasında
(bitkidə
toxumların
mum
yetişkənliyi
dövründə)
duza
qoyulmasında
və
marinadlaşdırılmasında istifadə edilir.
N.İ.Vavilovun fikrincə şüyüdün vətəni Aralıq dənizi sahili və Hindistan mədəni əkinçilik
mərkəzləridir.
