Ызбекистон республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги

Qo’shimcha adabiyotlar:

1. 
   G’oziev. E. Pedagogik psixologiya asoslari. T., 1997. 36 b.
   

1. 
   Choriev R. Pedagogik mahorat –ta’lim tarbiya sifati kafolati. Xalq ta’limi. 1-son. 2004 yil
   

5-mavzu. O’QITUVCHI VA O’QUVCHI O’RTASIDAGI MULOQOT





Asosiy savollar.

1. 
   Pedagogik muloqot va uning vazifalari.
   
2. 
   O’qituvchining muloqot uslubi.
   
3. 
   O’qituvchining pedagogik nazokati.
   

Mavzuga oid tayanch iboralar va tushunchalar.
Muloqot, pedagogik muloqot, pedagogik muloqot funktsiyasi, pedagogik muloqot tuzilishi, modellashtirish, munosabat stili (uslubi), avtoritar uslub, demokratik uslub, liberal uslub, pedagogik muloqot stili, muloqot-dialog, pedagogik nazokat.
Mavzuga oid muammolar:

1. 
   Pedagogning sinf bilan hamkorlik o’rnatishi uning qanday muloqotda bo’lishiga bog’liq. Muloqotning qanday uslublarini bilasiz va sizningcha eng maqbul uslub deb qaysi sanaladi? Fikringizni izohlang.
   
2. 
   O’qituvchining muloqot uslublarini aniqlang, bir-biri bilan taqqoslang. Muloqotning qaysi uslubi o’quvchilar uchun ma’qul hisoblanadi? O’quvchining shaxsiy xususiyatlari muloqotda e’tiborga olinadimi? Agar e’tiborga olinsa, qanday qilib?
   
3. 
   Pedagogik muloqotda pedagogik taktning o’rnini nimada deb sanaysiz? Pedagogik taktga to’la amal qiladigan va amal qilmaydigan o’qituvchilarni kuzatganmisiz? Ularni solishtirib, tahlil qiling va natijasini baholashga harakat qiling.
   

1-savol bayoni:
Muloqot-pedagogik faoliyatning muhim kasbiy qurolidir. Pedagogik muloqot- o’qituvchi va o’quvchilarning qulay psixologik muhit yaratishga yo’naltirilgan dars va darsdan tashqari vaqtdagi professional muloqotdir.
Noto’g’ri pedagogik muloqot – qo’rqinch tug’ilishiga diqqatni, xotirani, ishchanlikni pasayishiga, nutqni rivojlantirishni buzilishiga, natijada steriotip (bir xil) fikrlashga, mustaqil fikrlashning pasayishiga olib kelishi mumkin. Oqibat natijada o’qituvchiga, keyin esa predmetlarga nisbatan salbiy munosabatlarni qaror toptishiga sabab bo’ladi.
Pedagogik muloqot funktsiyalari.
Pedagogik muloqot ijtimoiy-psixologik jarayon sifatida quyidagi funktsiyalar bilan xarakterlanadi:
Shaxsni anglab etish, axborot almashinuvi, faoliyatni tashkil etish, rollarni almashinuvi, hamdard bo’lishlik, o’z mavqeini anglab etish.
Muloqotning axborot funktsiyasi, ma’naviy fikrlar va materiallarni almashishni ta’minlagan holda, birgalikda izlanishga, o’ylashga, o’quv-tarbiya jarayonining ijobiy motivlarini yaratishga sharoit ochib beradi.
Shaxs faoliyati sharoitni yaratgan holda, shaxs tomonidan bajariladigan rolli muloqot, undagi u yoki bu ijtimoiy xulq-atvor o’rnini belgilaydi. Ijtimoiy rollarni almashinuvi shaxsning ko’p qirrali namoyon bo’lishini, «niqobni tashlash», kishini kishi tomonidan idrok qilish jarayoniga yordam bergan holda, boshqaning roliga kirish imkoniyatini ta’minlaydi.
Pedagogik muloqotning tuzilishi.
Professional pedagogik jarayon tuzilishiga quyidagilar kiradi:

1. 
   Sinf bilan bo’ladigan muloqotni oldindan modellashtirish (andozasini oldindan tayyorlash).
   
2. 
   Boshlang’ich muloqot paytidayok bevosita muloqotni tashkil etish.
   
3. 
   Pedagogik jarayon paytida muloqotni boshqarish.