Jismoniy shaxslar

 
 
7.2. Jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig„i stavkalari va 
soliqdan imtiyozlar 
Jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig‗i stavkalari O‗zbekiston 
Respublikasi Prezident qarori bilan belgilanadi va soliq to‗lovchilarga 
Moliya vazirligi va Davlat soliq qo‗mitasi hamda uning quyi organlari 
tomonidan belgilan Yer solig‗i stavkalari 2019 yil uchun O‗zbekiston 
Respublikasi Prezidentining 2018 yil 26 dekabrdagi PQ-4086-sonli 
Qarorining 16-ilovasiga muvofiq tasdiqlanib, 2018 yilda amal qilgan 
yer solig‗i stavkalari o‗rtacha 1,20 baravarga indeksatsiya qilindi. 
Qarorning 16-ilovasi 7 va 8-jadvallarida keltirilgan stavkalarga yer 
uchastkalari joylashgan joyidan kelib chiqib, quyidagi koyeffitsiyentlar 
qo‗llaniladi: Toshkent shahri atrofida 20 km radiusda – 1,30; 

---

239 
Qoraqalpog‗iston Respublikasi poytaxti va viloyat markazlari atrofida 
15 km radiusda – 1,20; tuman markazlari atrofida 10 km radiusda – 
1,15 va boshqa shaharlar atrofida 5 km radiusda – 1,10. Yer solig‗ini 
hisoblashda soliq stavkalari Toshkent shahrida 5 ta zona bo‗yicha 
qo‗llaniadi. 
7.1-jadval 
Toshkent shahrida 2019 yil uchun jismoniy shaxslarga
yer solig„i stavkalari
26
 
 
Zona 
Jismoniy shaxslarga yakka tartibda uy-joy qurilishi uchun taqdim etilgan 
yer uchastkalari uchun yer solig„ining bazaviy stavkalari, 
1 kv.m.ga so„mda 
1. 
902,5 
2. 
766,1 
3. 
629,6 
4. 
493,2 
5. 
356,8 
 
Soliq stavkalarini indeksatsiya qilinishi natijasida byudjet 
tushumlari salmog‗ida resurs soliqlari ulushining o‗sishi ta‘minlanib, 
byudjetga qo‗shimcha mablag‗ tushishiga erishish mumkin. 
Yer uchastkalarigacha bo‗lgan masofa avtomobil yo‗llari bo‗yicha 
shaharlar va tuman markazlarining ma‘muriy chegaralaridan boshlab 
belgilanadi. Agar yer uchastkasi ikki shahar yaqinida joylashgan 
bo‗lsa, shaharning yuqoriroq funksional vazifasiga muvofiq keladigan 
koeffitsiyent qo‗llaniladi. Dehqon xo‗jaliklaridan undiriladigan yer 
solig‗ini hisoblab chiqarish chog‗ida PQ-4086-sonli Qarorining 16-
ilovasi 8-jadvalida keltirilgan stavkalarga, yer sifatiga bog‗liq holda, 
quyidagi koeffitsiyentlar qo‗llaniladi: tuproq boniteti 40 ballgacha 
bo‗lsa - 0,75, 41 dan 70 ballgacha bo‗lsa - 1,0 va 70 balldan ortiq 
bo‗lsa - 1,25.
O‗rmon xo‗jaliklarida mollarni o‗tlatish uchun foydalanilmaydigan 
yaylov yerlar uchun yer solig‗i boshqa yerlar uchun stavkalar bo‗yicha 
to‗lanadi. Shahar va qo‗rg‗onlarning ma‘muriy chegaralarida 
joylashgan kon va karerlar band etgan yerlar uchun soliq PQ-4086-
sonli Qarorining 16-ilovasining 5 va 6-jadvallarida tegishli zonalar 
uchun keltirilgan stavkalarga 0,1 koeffitsiyentini qo‗llagan holda 
to‗lanadi. 
26
O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 26 dekabrdagi PQ-4086-sonli 
Qarorining 16-ilovasi. 

---

240 
Jamoaviy va shaxsiy garajlar band etgan yer uchastkalari uchun 
jismoniy shaxslardan soliq yakka tartibdagi uy-joy quriladigan yerlar 
uchun tasdiqlangan stavkalar bo‗yicha undiriladi. 
Davlat hokimiyati organlari tomonidan ajratilgan yer uchastkalari 
maydoni yer berish to‗g‗risida davlat hokimiyati organlarining qarori, 
yerga egalik qilish yoki undan foydalanish huquqi uchun davlat 
dalolatnomasi, yerni ijaraga olish shartnomasi, yer uchastkasiga 
bo‗lgan huquqlarni ro‗yxatdan o‗tkazish to‗g‗risidagi guvohnoma va 
yer uchastkasiga bo‗lgan huquqni tasdiqlaydigan boshqa hujjatlarga 
ko‗ra belgilanadi.
Yer uchastkasiga nisbatan mulk, egalik qilish yoki undan 
foydalanish huquqini tasdiqlaydigan hujjatlar mavjud bo‗lmasa, soliq 
butun maydon uchun yuqorida ko‗rsatilgan oshirish koeffitsiyentlarini 
qo‗llagan holda to‗lanadi. 
Tadbirkorlik faoliyatida foydalaniladigan yer uchastkalari uchun 
yoxud uylar, dala hovli imoratlari, yakka tartibdagi garajlar va boshqa 
imoratlar, inshootlar, joylar yuridik shaxsga yoki yakka tartibdagi 
tadbirkorga ijaraga berilganda jismoniy shaxslardan yer solig‗i yuridik 
shaxslardan olinadigan yer solig‗ini to‗lash uchun belgilangan 
stavkalar bo‗yicha undiriladi hamda ularga Soliq kodeksining 290-
moddasida nazarda tutilgan imtiyozlar tatbiq etilmaydi, quyidagilar 
bundan mustasno: 
Jismoniy shaxs yoki oilaviy korxona yer uchastkasidan unda 
joylashgan uyda istiqomat qilish bilan bir vaqtda tovarlar ishlab 
chiqarish (ishlar bajarish, xizmatlar ko‗rsatish) uchun foydalangan 
taqdirda, yer solig‗i jismoniy shaxslar uchun belgilangan stavka 
bo‗yicha to‗lanadi. Yakka tartibda uy-joy qurish va uylarni 
obodonlashtirish uchun berilgan yer uchastkalarining tomorqa qismiga 
qishloq xo‗jaligi ekinlarini ekish yoki uni obodonlashtirish amalga 
oshirilmagan taqdirda yer solig‗i qonun hujjatlarida belgilangan 
tartibda uch baravar miqdorda to‗lanadi. 
Jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig‗ini hisoblashda 
belgilangan normativ doirasidagi yer uchastkalari uchun 5 va 6-
jadvallarda keltirilgan bazaviy stavkalari bo‗yicha, belgilangan 
normativlardan yuqori yer uchastkalariga esa bazaviy stavkalarga 1,5 
ko‗paytiruvchi koyeffitsiyent qo‗llaniladi. 
Bunda, jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig‗ini hisoblash 
maqsadida yer uchastkalarining qo‗yidagi normativlari qo‗llaniladi: 

---

241 
-Toshkent shahri, Nukus shahri va viloyatlar bo‗ysunuvidagi 
shaharlar bo‗yicha – 0,06 gektar; 
-boshqa aholi punktlari bo‗yicha (dehqon xo‗jaliklaridan tashqari) 
– 0,1 gektar
27
. 
Yer solig‗i bo‗yicha imtiyozlarni olish huquqiga ega bo‗lgan 
jimoniy shaxslar yer uchastkasi joylashgan yerdagi davlat soliq xizmati 
organlariga ushbu imtiyozlarga bo‗lgan huquqni tasdiqlovchi 
hujjatlarni mustaqil ravishda taqdim etadi.
O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 10 oktyabrdagi 
PQ-3318-son Qarori bilan tasdiqlangan Fermer, dehqon xo‗jaliklari va 
tomorqa yer egalari faoliyatini yanada rivojlantirish, ularning ekin 
maydonlaridan samarali foydalanishni tashkil etish bo‗yicha chora-
tadbirlar Dasturining 3-bandiga muvofiq, yakka tartibda uy-joy qurish 
va uy-joyni obodonlashtirish uchun berilgan yer uchastkalarining 
tomorqa qismiga qishloq xo‗jaligi ekinlari ekilmagan yoki uni 
obodonlashtirilmagan hollarda qonun hujjatlarida belgilangan tartibda 
uch barobar miqdorda yer solig‗i to‗lanishi munosabati bilan Soliq 
kodeksining 291-moddasiga qo‗shimcha kiritildi.
28
Soliq kodeksiga ko‗ra quyidagi jismoniy shaxslar yer solig‗idan 
ozod qilinadilar: 

―O‗zbekiston Qahramoni‖, Sovet Ittifoqi Qahramoni, Mehnat 
Qahramoni unvonlariga sazovor bo‗lgan, uchala darajadagi Shuhrat 
ordeni bilan taqdirlangan fuqarolar. Mazkur imtiyoz ―O‗zbekiston 
Qahramoni‖ unvoni berilganligi to‗g‗risidagi guvohnoma, Sovet 
Ittifoqi Qahramoni va Mehnat Qahramoni daftarchalari, orden 
daftarchasi yoki mudofaa ishlari bo‗limining ma‘lumotnomasi asosida 
beriladi;

urush nogironlari va qatnashchilari, shuningdek doirasi qonun 
hujjatlari bilan belgilanuvchi ularga tenglashtirilgan shaxslar. Mazkur 
imtiyoz urush nogironining (qatnashchisining) tegishli guvohnomasi 
yoki mudofaa ishlari bo‗limining yoxud boshqa vakolatli organning 
ma‘lumotnomasi asosida, boshqa nogironlarga (qatnashchilarga) esa 
27
O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 26 dekabrdagi PQ-4086-sonli 
Qarori. 
28
O‗zbekiston Respublikasining 2017 yil 29 dekabrdagi ―Soliq va Byudjet siyosatining 
2018 yilga mo‗ljallangan asosiy yo‗nalishlari qabul qilinganligi munosabati bilan 
O‗zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‗zgartish va qo‗shimchalar 
kiritish to‗g‗risida‖gi O‗RQ-454-sonli Qonuni. 

---

242 
nogironning (qatnashchining) imtiyozlarga bo‗lgan huquqi to‗g‗risidagi 
guvohnoma asosida beriladi;

I va II guruh nogironlari. Mazkur imtiyoz pensiya guvohnomasi 
yoki tibbiy-mehnat ekspert komissiyasining ma‘lumotnomasi asosida 
beriladi;

yolg‗iz pensionerlar. Yolg‗iz yoki voyaga etmagan bolalari bilan 
yoxud nogiron bolasi bilan alohida uyda birga yashovchi pensionerlar 
yolg‗iz pensionerlar deb tushuniladi. Mazkur imtiyoz pensiya 
guvohnomasi yoki O‗zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi 
huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamg‗armasi tuman (shahar) 
bo‗limining ma‘lumotnomasi, shuningdek fuqarolarning o‗zini-o‗zi 
boshqarish organlarining ma‘lumotnomasi asosida beriladi;

boquvchisini yo‗qotgan ko‗p bolali oilalar. Ota-onasidan biri 
yoki ota-onasi vafot etgan hamda oilada o‗n olti yoshga to‗lmagan 
beshta va undan ortiq bolalari bo‗lgan oilalar soliq solish maqsadida 
boquvchisini yo‗qotgan ko‗p bolali oilalardir. Mazkur imtiyoz 
O‗zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan 
tashqari 
Pensiya 
jamg‗armasi 
tuman 
(shahar) 
bo‗limining 
ma‘lumotnomasi asosida beriladi;

Chernobil AESdagi avariya oqibatlarini tugatishda ishtirok 
etganlik uchun imtiyozlar oladigan fuqarolar (shu jumladan vaqtincha 
yuborilgan yoki xizmat safariga yuborilgan fuqarolar. Mazkur imtiyoz 
tibbiy-mehnat ekspert komissiyasining ma‘lumotnomasi, nogironning 
maxsus guvohnomasi, Chernobil AESdagi avariya oqibatlarini tugatish 
ishtirokchisining 
guvohnomasi, 
shuningdek 
vakolatli 
organlar 
tomonidan berilgan va imtiyozlar berish uchun asos bo‗ladigan boshqa 
hujjatlar asosida beriladi.
Jismoniy shaxslarga yer solig‗i bo‗yicha majburiyatlar yer 
uchastkalari ajratilgan vaqtdan boshlab (yer uchastkasi berilgan oydan 
keyingi oydan boshlab) yuzaga kelishini nazarda tutuvchi tartibni 
belgilash maqsadida Soliq kodeksining 290-moddasiga jismoniy 
shaxslarga yakka tartibda uy-joy qurilishi uchun taqdim etilgan yer 
uchastkalari bo‗yicha yer uchastkasi berilgan oydan keyingi oydan 
e‘tiboran 2 yil muddatga beriladigan imtiyozni bekor qilish bilan 
bog‗liq tegishli o‗zgartirishlar kiritildi.
29
29
O‗zbekiston Respublikasining 2017 yil 29 dekabrdagi ―Soliq va Byudjet siyosatining 
2018 yilga mo‗ljallangan asosiy yo‗nalishlari qabul qilinganligi munosabati bilan 

---

243 
Yuqorida keltirib o‗tilgan imtiyozlar, bundan boquvchisini 
yo‗qotgan ko‗p bolali oilalar mustasno, yakka tartibdagi uy-joy 
qurilishi, dehqon xo‗jaligi yuritish uchun berilgan yer uchastkalariga 
bo‗lgan huquqlarini davlat ro‗yxatidan o‗tkazishni amalga oshiruvchi 
organda ro‗yxatdan o‗tgan jismoniy shaxslarga beriladi. Bunda mazkur 
imtiyozlar soliq to‗lovchining tanlashi bo‗yicha faqat bitta yer 
uchastkasiga berilishi mumkin. 
Soliq kodeksining 282-moddasi ikkinchi qismining soliq 
solinmaydigan yer uchastkalariga taalluqli qismida nazarda tutilgan 
imtiyozlar yer solig‗i to‗lovchilar bo‗lgan jismoniy shaxslarga ham 
tatbiq etiladi.