Jismoniy shaxslar

 
 
3.2. Jismoniy shaxslarning jami daromadlari tarkibi 
Soliq kodeksining 171-moddasiga binoan jismoniy shaxslarning 
jami daromadiga quyidagilar kiradi: 
1)
mehnatga haq to‗lash tarzidagi daromadlar; 
2)
mulkiy daromadlar;
3)
moddiy naf tarzidagi daromadlar;
4)
boshqa daromadlar.
Yuridik shaxslar amalga oshiradigan quyidagi xarajatlar jismoniy 
shaxslarning daromadi sifatida qaralmaydi: 

mehnat sharoitlari noqulay bo‗lgan ishlarda band bo‗lgan 
xodimlarni mehnat to‗g‗risidagi qonun hujjatlarida belgilangan tartibda 
sut, davolash-profilaktika oziq-ovqati, gazlangan sho‗r suv, shaxsiy 
himoya va gigiyena vositalari bilan ta‘minlash xarajatlari;

kasaba uyushmasi qo‗mitasi tomonidan amalga oshiriladigan 
to‗lovlar, shu jumladan a‘zolik badallari hisobidan kasaba uyushmasi 
a‘zolariga beriladigan moddiy yordam, bundan kasaba uyushmasi 

---

56 
qo‗mitasining xodimlariga mehnat vazifalarini bajarganlik uchun 
beriladigan pul mukofotlari va boshqa to‗lovlar mustasno;

xodimlarni ish joyiga olib kelish va qaytarib olib ketish 
xarajatlari;

diniy rasm-rusumlar va marosimlarni, bayram tantanalarini o‗t-
kazish, vakillik xarajatlari, shahar yo‗lovchilar transportida xodim-
larning xizmat qatnovlari uchun foydalaniladigan yo‗l kartochkalarini 
olish, shuningdek‚ yuridik shaxsning xodimlarning mehnat va dam 
olish sharoitlarini ta‘minlash bilan bog‗liq hamda muayyan jismoniy 
shaxslarning daromadi hisoblanmaydigan boshqa xarajatlar;

xodimga xizmat vazifalarini bajarish uchun zarur bo‗lgan 
maxsus kiyim-bosh, maxsus poyabzal, formali kiyim-bosh berish 
xarajatlari yoki ularni pasaytirilgan baholarda sotish munosabati bilan 
qilingan xarajatlar, shuningdek‚ qonun hujjatlarida nazarda tutilgan 
hollarda ayrim toifadagi xodimlarni o‗z xizmat vazifalarini bajarishi 
chog‗ida oziq-ovqat bilan ta‘minlash xarajatlari;

xodim boshqa joyga ishga o‗tkazilganda yoxud ko‗chib 
borganda ko‗chish, mol-mulkini ko‗chirib borish, joy ijarasi (yo‗l 
xarajatlari uchun beriladigan pul) bilan bog‗liq xarajatlarni to‗lash yoki 
bu xarajatlarning o‗rnini qoplash xarajatlari;

xizmat safarlaridagi quyidagi kompensatsiya to‗lovlari: 

tasdiqlovchi hujjatlar asosida xizmat safari joyiga borish va u 
yerdan qaytib kelish uchun, shu jumladan joy band qilish uchun haq 
to‗lashni qo‗shgan holda haqiqatda amalga oshirilgan to‗lovlar. Yo‗l 
hujjatlari bo‗lmagan taqdirda, temir yo‗l transportidagi (agar temir yo‗l 
qatnovi bo‗lmasa, shaharlararo avtobusdagi) yo‗l haqi qiymati 
miqdorida, biroq aviachipta qiymatining 30 foizidan oshmaydigan 
miqdorda;

uy-joyni ijaraga olish bo‗yicha haqiqatda amalga oshirilgan 
to‗lovlar. Yashaganligini tasdiqlovchi hujjatlar bo‗lmagan taqdirda – 
qonun hujjatlarida belgilangan normalar doirasida;

tasdiqlovchi hujjatlar asosida uy-joyni band qilish uchun 
to‗lovlar;

qonun hujjatlarida belgilangan normalar doirasida xizmat 
safarida bo‗lingan vaqt uchun to‗lanadigan kundalik xarajatlar uchun 
haq (sutkalik pullar);

---

57 

qonun hujjatlarida belgilangan va hujjatlar bilan tasdiqlangan 
boshqa to‗lovlar. 

qonun hujjatlarida nazarda tutilgan normalar doirasida xodimga 
to‗lanadigan kompensatsiya to‗lovlari (kompensatsiyalar): 

doimiy ishi yo‗lda kechadigan, harakatlanish va (yoki) qatnov 
tusiga ega bo‗lgan, shuningdek‚ vaxta usulida ishlarni bajarishda 
xodimga kompensatsiya to‗lovlari (kompensatsiyalar);

xizmat ishlari uchun shaxsiy avtomobildan foydalanganlik 
uchun kompensatsiya to‗lovlari (kompensatsiyalar), bundan xizmat 
safarlari mustasno;

dala ta‘minoti;

qonun hujjatlarida nazarda tutilgan tartibda va normalar 
bo‗yicha boshqa kompensatsiya to‗lovlari (kompensatsiyalar). 

mehnatda mayib bo‗lganlik yoki sog‗lig‗iga boshqacha shikast 
yetganlik bilan bog‗liq zararning o‗rnini qoplash bo‗yicha quyidagi 
miqdordagi to‗lovlar: 

jabrlanuvchi mehnatda mayib bo‗lguniga qadar olgan o‗rtacha 
oylik ish haqiga nisbatan foiz hisobidagi, uning kasbga oid mehnat 
qobiliyatini yo‗qotganlik darajasiga muvofiq belgilanadigan har oylik 
to‗lovlar (voyaga etmagan shaxs mehnatda mayib bo‗lib qolgan 
taqdirda, zararning o‗rni uning ish haqi (daromadi) miqdoridan kelib 
chiqqan holda, lekin qonun hujjatlarida belgilangan eng kam ish 
haqining besh baravaridan kam bo‗lmagan miqdorda qoplanadi);

maxsus tibbiy parvarishga muhtoj jabrlanuvchilarga qo‗shimcha 
xarajatlar uchun oyiga eng kam ish haqining ikki baravari miqdoridagi 
to‗lovlar;

jabrlanuvchining 
maishiy 
parvarishi 
uchun 
qo‗shimcha 
xarajatlar tariqasida har oyda eng kam ish haqining ellik foizi 
miqdoridagi to‗lovlar;

xodimning sog‗lig‗iga shikast yetkazilganligi munosabati bilan 
ish beruvchi tomonidan bir yo‗la to‗lanadigan nafaqa tariqasida 
jabrlanuvchining yillik o‗rtacha ish haqi miqdoridagi to‗lovlar;

boquvchisi 
vafot 
etganligi 
munosabati 
bilan 
quyidagi 
miqdordagi to‗lovlar: 

marhumning o‗rtacha ish haqining vafot etgan boquvchining 
qaramog‗ida bo‗lgan va uning vafoti munosabati bilan zararni 

---

58 
undirishga haqli bo‗lgan mehnatga qobiliyatsiz shaxslarga to‗g‗ri 
keladigan ulushi miqdoridagi to‗lovlar;

boquvchisi vafot etganligi munosabati bilan zararni undirishga 
haqli bo‗lgan shaxslarga bir yo‗la to‗lanadigan nafaqa tariqasida 
marhumning o‗rtacha yillik ish haqining olti baravari miqdoridagi 
to‗lovlar;

talabalarning ta‘lim olishi uchun O‗zbekiston Respublikasining 
oliy o‗quv yurti bilan to‗g‗ridan-to‗g‗ri shartnomalar bo‗yicha pullik –
shartnoma asosida o‗tkaziladigan to‗lovlar;

O‗zbekiston Respublikasida sug‗urta faoliyatini amalga oshirish 
uchun litsenziyaga ega bo‗lgan yuridik shaxslarga hayotni uzoq 
muddatli sug‗urtalash bo‗yicha to‗lanadigan sug‗urta mukofotlari. 
Hayotni uzoq muddatli sug‗urtalash shartnomasi muddatidan ilgari 
bekor qilinganda va sug‗urtalovchi sug‗urta qilinuvchiga sug‗urta 
mukofotining bir qismini yoki hammasini qaytarsa, qaytarilgan 
sug‗urta mukofoti miqdori jismoniy shaxsning soliq solinadigan jami 
daromadi tarkibiga kiritiladi;

yuridik shaxsdan – ish beruvchidan: 

yosh oilalar a‘zolari tomonidan uy-joy olish uchun olingan 
mablag‗lar; 

qishloq joylarda namunaviy loyihalar bo‗yicha yakka tartibda 
uy-joy qurish uchun kreditlar berish qonun hujjatlariga muvofiq 
zimmasiga yuklatilgan banklar tomonidan ushbu maqsadlar uchun 
beriladigan ipoteka krediti bo‗yicha boshlang‗ich badal sifatida 
quruvchi shaxs tomonidan olingan mablag‗lar. 
Uy-joy olingan (mulkka bo‗lgan huquqlar davlat ro‗yxatidan 
o‗tkazilgan) sanadan e‘tiboran besh yil ichida sotilsa, ushbu bandda 
ko‗rsatilgan daromadlarga belgilangan tartibda soliq solinadi;

xodimlarning malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash 
xarajatlari.