Jumaxanov Sh. Z. ««biogeografiya» fanidan

1. Eng qadimgi (relekt) joy uchun organizmlar shu joy uchun birlamchi flora yoki faunani tashkil qiladi. Ayni vaqtda shu yerda bunday organizmlar yashasa xam ular shu maydon flora va faunasini yo’naltiruvchi bo’la olmaydi. Sababi relьekt organizmlar arxeoorganizmlardir.
2. Flora yoki fauna yadrosi - bu gruupa organizmlariga shu joyning biotsenozidagi ko’zga yaqqol tashlanadigan dominant organizmlar gruppasi kiradi. Bular uzoq o’tmishda shu joy sharoiti uchun yaxshi moslashib, rivojlanib ketgan va ayni paytda shu joyning florasi yoki faunasi uchun xal qiluvchi yoki yo’naltiruvchi kuchga ega bo’lgan gruppalar hisoblanadi. Bunday etmaydi. Qachonki iqlim sharoigining keskin o’zgarishi turli xil hodisalar va geologik o’zgarishlargina ularning flora va faunasiga ta’sir qila olishi mumkin.
3. Avtoxton organizmlar - "avto" o’zi "xton" yer degani grekcha. Flora va faunadagi bunday organizmlar shu o’rganilayotgan maydonning o’zida paydo bo’lgan, ya’ni aborigen (tub yerli) turlargina va ularning uzok yillar davomida o’zaro duragaylanishi va tabiiy tanlanishi natijasida vujudga kelgan turlarni xosil qiladi. Bular shu maydon uchun xosil qiluvchi yoki yo’naltiruvchi kuchga ega bo’lmasa xam ekologik sharoitga chidamlilik jixatidan ustun turadi.
4. Alloxton yoki megrapion - flora va faunalarning paydo bo’lishi grekcha "allos" boshqa, begona "xton" yer degani. Migratsiya esa ko’chish degani. Ma’lum turlarni bir Hududdan ikkinchi hududga kelib yashab qolishi tushuniladi.


Nazorat uchun savollar

1. 
   Flora tushunchasini mohiyatini tushuntiring?
   
2. 
   Fauna tushunchasini izoxlang?
   
3. 
   Flora va fauna inventarizatsiyasi deganda nimani tushunasiz?
   
4. 
   Flora va faunaning ma’lum maydonda o’zgarishi va yashash sharoitiga ko’ra guruhlari qanday?
   
5. 
   Flora va faunani o’rganishdan maqsad nima?
   
6. 
   K.Raunkier tomonidan taklif qilingan o’simliklarning tasniflashi iohlang?
   
7. 
   Yer sharining turli zonalaridagi o’simliklar qoplamining biologik spektrlarini tushuntiring?
   
8. 
   Hayvonot olamidagi moslanishlarni tushuntirig?
   
9. 
   O'simliklar olamidagi moslanish iohlang?
   
10. 
    D.N.Kashkarov ko’ra hayvonlarning tasniflashi iohlang?
    
11. 
    Organizmdagi moslanishlarning nisbiyligi sbabini tushuntiring?