K. B. Urazov buxgalteriya hisobi va

 
Asosiy vositalarni tasniflash. 
Korxona va tashkilotlarning asosiy vositalarini turli 
belgilari bo‗ yicha tasniflash mumkin
Ishlab chiqarishda qatnashishiga ko„ra
korxonalarning asosiy vositalari ishlab 
chiqarish va noishlab chiqarish sohasidagi asosiy vositalarga bo‗linadi. 
Ishlab chiqarish sohasidagi asosiy vositalarga bevosita ishlab chiqarishga doir 
bo‗lgan moddiy aktivlar, masalan sexlarning binolari, inshootlar, stanoklar, jihozlar, 
transport vositalari, ishchi hayvonlar va boshqalar kiradi. 
Noishlab chiqarish sohasidagi asosiy vositalarga boshqaruv apparatiga doir, 
shuningdek korxonaning ijtimoiy-madaniy, maishiy, sog‗ liqni saqlash, kommunal
maqsadlarda foydalaniladigan moddiy aktivlari kiradi. 
Amortizatsiya qilinishiga qarab
korxonalarning asosiy vositalari amartizatsiya 
hisoblanadigan va amartizatsiya hisoblanmaydigan turlarga bo‗linadi. 
Qo‗ yidagi asosiy vositalarga amortizatsiya hisoblanmaydi: 
Kutubxona fondiga. 
Ko‗p yillik o‗simliklarga. 
Ishchi va nasldor hayvonlarga. 
Konservatsiya qilingan asosiy vositalarga. 

---

57 
Qolgan asosiy vositalarga amortizatsiya hisoblanadi. Soliq Kodeksiga muvofiq (23- 
modda) asosiy vositalar amortizatsiya me‘ yorlari bo‗ yicha qo‗ yidagi beshta guruhga 
bo‗linadi. 
O„zbekiston Respublikasida asosiy fondlar bo„yicha amortizatsiya me‟yorlari 
№ 
Asosiy vositalarning turlari 
Amortiza
tsiya 
me‘ yori, 
% 
1. Yengil avtomobillar, taksi, yo‗lda ishlatish uchun avtotraktor 
texnikasi, maxsus instrumentlar, inventarlar. 
Kompyuterlar, periferiya qurilmalari va ma‘lumotlarni ishlovi 
bo‗ yicha jihozlar. 
20 
2. Yuk tashish avtomobillari, avtobuslar, maxsus avtomobil va 
pritseplar. Sanoatning barcha tarmoqlari uchun mashina va jihozlar, 
qurilish jihozlari, qishloq xo‗jaligi texnika va jihozlari. Ofis uchun 
mebel. 
15 
3. Temir yo‗l, dengiz, daryo va havo transport vositalari. Issiqlik 
texnikasi jihozlari, truba jihozlar, elektrodvigatellar va dizel-
generatorlar. Elektr quvvati va aloqa qurilmalari. Truboprovodlar. 
8 
4. Binolar, inshoatlar va qurilmalar. 
5 
5. Yuqoridagi guruhlarga kirmaydigan amortizatsiyalanadigan aktivlar. 
10