Kadrlar tayyorlash milliy dasturi

“Blits o’yini”metodi. 
Mavzu.Elektr hodisalarini o’rganish tarixi. 
Topshiriq. Elektr hodisalarini o’rganish tarixini ketma-ketligini topib 
raqamlang. 
Guruh 
bahosi 
Guruh 
javobi 
To’g’ri 
javob 
Yakka
javob 
Yakka 
baho 
Elektr hodisalarini o’rganish 
tarixi. 
Abu Rayhon Beruniy ayrim 
jismlar bir-biriga ishqalanganda 
yengil jismlarni o’ziga tortishini 
aniqlagan. 
Ingliz fizigi Ernest Rezerford 

---

45 
atom yadrosining planetar 
modelini berdi. 
Tomson tomonidan elektron 
tajriba yo’li bilan aniqlandi. 
Yunon faylasufi Fales Miletskiy 
mo’ynaga ishqalangan qahrabo 
o’ziga yengil buyumlarni 
tortishini aniqlagan. 
Fransuz fizigi Sharl Kulon elektr 
zaryadlarining o’zaro ta’sirini 
o’rgandi. 
Ingliz fizigi Maykl Faradey 
elektr maydon atamasini kiritdi. 
Fransuz fizigi S.H.Dyofe birinchi 
bo’lib ikki xil elektr zaryadlar 
mavjud bo’lishini aniqlagan. 
Maykl Faradey elektrostatik 
himoya hodisasini birinchi marta 
payqagan. 
X.K.Ersted harakatlanuvchi 
elektr zaryadlarga magnit 
maydon ta’sir ko’rsatishini 
tajriba yo’li bilan aniqladi. 
34. Evrika (Topdim) o’yini
. 
1Quyida berilgan kvadratdagi fizikaviy kattaliklar ichidan birligi “joul” 
bo’lgan qatorni topib ustidan chizing. 
Q 
T 
V 
S 
A 
F 
P 
L 
W
Javob: Q-issiqlik miqdori. A-ish. W-energiya 
2. Molekulalar tuzilishi bo’yocha farq qilmaydigan moddalar qatorini toping 
va ustidan chizing. 
Muz 
tosh 
qor 
Suv 
sut 
spirt 
Bug’ 
gaz 
kisloroq 
Javob: Suv. Muz. Bug’. 
3. “Nyuton” birligi bilan o’lchanadigan fizikaviy kattaliklar formulasining 
qatorini toping va ustidan chizing. 
F=-kx 
F= G
2
2
1
r
m
m
V
m


F=ma 
F
og’
=mg 
F
A
=

s
gV
j
V=hs 
A=mgh
P=
S
F

---

46 
Javob:
F=ma 
F
og’
=mg 
F
A
=

s
gV
j
“Kim chaqqon “ o’yini. 
Quyidagi jadvalda berilgan savollarning javobini toping va harflarni o’zingizga 
belgilab oling. Agar to’g’ri topsangiz va harflarni ketma-ket qo’ysangiz fizikaviy 
atama hosil bo’ladi. 
Kartochka-1 
Mavzu: Mexanik harakat tezligi. 
T/R Tushunchalar Vaqt 
formulasi 
Tezlik 
birligi 
Masofani 
topish 
formulasi 
Tezlik 
formulasi 
Masofa 
birligi 
Vaqt 
birligi 
1 
t
S


A 
B 
S 
T 
Q 
W 
2 
1m/s 
P 
e 
U 
Y 
T 
R 
3 
S=

t 
l 
k 
Z 
H 
f 
M 
4 
t=

S
l 
S 
A 
W 
h 
N 
5 
1m 
n 
m 
H 
U 
i 
z 
6 
1s 
a 
c 
B 
J 
l 
k 
Javob: Tezlik. 
Baholash: Topgandan so’ng “Evrika” deb xitob qiladi. O’qituvchisiga topgan 
so’zini aytadi, agar “tezlik” so’zi kelib chiqqan bo’lsa o’qituvchi belgilagan balini 
qo’yadi. Agar javobi xato chiqsa bola o’z ishini yana davom ettiradi. 
Kartochka-2. 
Mavzu. Modda zichligi. 
T/R Tushunchalar Massa 
formulasi 
Zichlik 
birligi 
Hajmni 
topish 
formulasi 
Zichlik 
formulasi 
Massa 
birligi 
Hajm 
birligi 
1 
V
m


A 
B 
S 
Z 
Q 
W 
2 
m=

V 
i 
e 
U 
Y 
T 
R 
3 
V=

m
l 
k 
Ch 
H 
f 
M 
4 
1kg/sm
3
l 
l 
A 
W 
h 
N 
5 
1kg 
n 
m 
H 
U 
i 
z 
6 
1m
3 
a 
c 
B 
J 
l 
k