Kafedra: neft-qaz geologiyasi müƏLLİM : dos. MƏMMƏdov. H. M geokiMYƏVİ TƏDQİqatlar

Ilk maksimum (S₁) bir qram süxurdan termik distillə yolu ilə ayrıla biləcək Kh-in (mq) göstəricisidir.
II maksimum ( S₂) bir qram süxurdakı kerogenin pirolitik parçalanması zamanı əmələ gələn Kh-in (mq) göstəricisidir.
III maksimum ( S₃) Bir qram süxurun 390⁰C temperatura qədər qızdırılması zamanı əmələ gələn CO₂-nin (mq) göstəricisidir və istilik keçirmə xassəsinin ölçülməsi ( TCD) ilə analiz edilir. ABŞ-da bəzi elmi məqalələrdə S₁, S₂, S₃, əvəzinə müvafiq olaraq, P₁, P_2, P₃, istifadə edilir.
Piroliz zamanı temperatur termoelementlə ölçülür. Kh-in maksimal miqdarını ( S₂ –maksimumu) əmələ gəldiyi temperatur maksimal maksimal temperatur ( T_max) adlanır.
HJ-hidogen indeksi- kəmiyyət göstəricilərindən olaraq S₂-ni pirolizə məruz qalan üzvi maddələrdə olan Kh-in süxur nümunəsindəki üzvi kabonun ümumi miqdarına olan nisbəti ( TOC)- inin göstəricisidir.
OJ-oksigen indeksi- S₃ pikində olan süxurdakı CO₂-nin üzvi karbonun ümumi miqdarına olan nisbətidir. Məhsuldarlıq indeksi – PJ=S₁|S₁ + S₂ | nisbəti ilə müəyyən olunur.
Rock-Evalpirolizi az vaxt (20 dəq) və xırda süxur nümunələri tələb etdiyindən, adətən biləvasitə quyu üstünd (ağzında) bu üsulla çoxlu miqdarda Kern və şlam nümunələri analiz olunur və sonrakı tədqiqatlar üçün seçilir. Təbii ki, son həlledici ..........tasiyalar hər zaman əlavə geokimyəvi analizlərlətəstiq olunmalıdır.
Perpektivli ana süxurlardın neft və qaz əmələgətirmə potensialını müəyyənləşdirmək üçün, onların tərkibindəki üzvi maddənin:

1. 
   Ümumi miqdarı
   
2. 
   Tipi
   
3. 
   Termal yetkinliyi
   

Barədə məlumat Rock-Eval pirolizindən istifadə etməklə əldə etmək olar.

Miqdar	TOC %	S1	S2	S1+S2
Az	0-0,5	0-0,5	0-2,5	<2
Orta	0,5-1	0,5-1	2,5-5	2-6
Yaxşı	1-2	1-2	5-10	>6
Çox yaxşı	>2	>2	>10	>6

ANA SÜXURUN GENERASİYASINI ƏKS
ETDİRƏN GEOKİMYƏVİ PARAMETRLƏR
Üzvi maddənin miqdarını xarakterizə edən 2 əsas parametrdən biri üzvi karbonun ümumi miqdarı, digəri isə onun Kh-lərə çevrilən hissəsidir.



ÜZVİ MADDƏNİN XARAKTERİSTİKASI (TİPİ)

1. 
   Üzvi maddədə H və C elementlərinin nisbətinə görə
   
2. 
   Hidrogen (HJ) və oksigen (OJ) indekslərinin və onların nisbətinin göstəricilərinə: HJ= S₂/ TOC; OJ=S₃/TOC; HJ/OJ=S₂/S₃ əmələ gəlir.
   

Əmələ gələn Kh-in tipi müəyyən eən geokimyəvi parametrlər

Tip	HJ (Kh mq/q Cüzv)	S2/S3
Qaz	0-150	0-3
Qaz və neft	150-300	3-5
Neft	>300	>5

Termal yetkinlik dərəcəsi R₀= 0,6% qəbul olunan ÜM –in tipinin ən geniş yayılmış təsnifatı