Kelishilgan

Amaliy mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi

Vaqti: 2 soat		Talabalar soni: 30 ta
Mashg‘ulot shakli		Amaliy mashg‘ulot
Amaliy mashg‘ulot rejasi		1. O‘qish darslarida badiiy asarni janriy xususiyatlariga ko‘ra o‘rganish 2. O‘qish darslarida ertaklar matni bilan ishlash 3. Hikoya mazmunini o‘zlashtirish bo‘yicha matn asosidagi ishlar 4. Badiiy matn tahlili namunasi: Halima Xudoyberdievaning “Men seni topgandim…” she’ri
O‘quv mashg‘ulotning maqsadi		Talabalarning ertak va hikoya janriga oid asarlarni o‘rganish darsi yuzasidan ma’ruzada o‘rganilgan nazariy bilimlarini amaliyotga tatbiq etish ko‘nikmalarini shakllantirish.
O‘qituvchining vazifasi: 1.Talabalarning ertak va hikoya janriga oid asarlarni o‘rganish yuzasidan ma’ruzada o‘rganilgan nazariy bilimlarini amaliyotga tatbiq etish ko‘nikmalarini shakllantirish. A) Ertak va hikoya janriga oid asarlarni o‘rganish darsi ishlanmasi tayyorlashni o‘rgatish. B) Dars ishlanmasi yuzasidan fikr-muloxaza bildirishga o‘rgatish. 3.Talabalarning bilimga bo‘lgan qiziqishlari va faolliklarini oshirish.		O‘quv faoliyatining natijasi Talabalar bilishi kerak 1. Ertak va hikoya janriga oid asarlarni o‘rganish darsi ishlanmasini tuza olish. 2. Eshitilgan dars ishlanmasi yuzasidan o‘z fikr-muloxazasini bildirish. 3. “O‘qish” darsligida berilgan o‘quv materiallarini tahlil qilish. 4. Mashg‘ulotda faol qatnashish
Ta’lim metodi va texnikasi		“Kichik guruhlarda ishlash“, ta’limiy o`yinlar
Ta’lim vositasi		Darslik, metodik qo‘llanma, proyektor
Ta’lim shakli		Yakka tartibdagi savol-javob, kichik guruhlarda ishlash
Ta’lim sharti		Auditoriya, TSOdan foydalanish
Texnologik xarta
Ish bosqichlari va vaqti	Faoliyat mazmuni
Dars bosqichlari va vaqti	O‘qituvchi		Talaba
1-bosqich Kirish (5 daqiqa)	1.Amaliy mashg‘ulot mavzusini (Hikoya janriga oid asarlarni o‘rganish darsi ishlanmasi.) 2. Amaliy mashg‘ulot maqsadini 3. Amaliy mashg‘ulot rejasini e’lon qilish.		Eshitadi, yozadi, javob beradi.
2-bosqich Bilimlarni faollashtirish (15 daqiqa)	Metod. Savol-javob, suhbat. 1.Sinfda o‘qish darslarida o‘quvchilarga qanday bilimlar beriladi? 2.O‘qish darslarining tarbiyaviy ahamiyatini ayting. 3. Hikoya deb nimaga aytiladi? 4. Hikoya janrining o‘ziga xos xususiyatlarini ayting Talabalarning nazariy bilimlarini baholash.		Muhokama uchun savol-topshiriqlarga talabalarning javobi
3-bosqich Umumlashtirish (55 daqiqa)	1. Amaliy: 1.Magnit tasmasiga yozilgan ( o‘qituvchi o‘qish ham mumkin ) H.To‘xtaboyevning “Xatosini tushungan bola” hikoyasi eshtitriladi. Hikoya yuzasidan quyidagi savollar beriladi Siz eshitgan asar qaysi janrga mansub ? Nima uchun bu asarni hikoya janriga kiritamiz ? Asarda qanday g‘oya ilgari so‘rilgan ? Boshlang‘ich sinf “O‘qish kitobi” da berilgan hikoyalarning soni va mavzusi haqida fikringiz ?
4-bosqich Yakuniy bosqich (5 daqiqa)	Talabalarning ishlari yig‘ib olinadi. Mashg‘ulotda qatnashgan talabalarga reyting ballari qo‘yilib, mashg‘ulot yakunlanadi.

Boshlang‘ich sinflar adabiy ta’limida masallar ustida ishlash ham o‘ziga xos didaktik maqsadni nazarda tutadi. Masal – mazmuni axloqiy, satirik va kesatiq, kinoyaviy obrazlarda aks ettirgan, aksariyat kichik she’riy, ba’zan nasriy asardir. Inson xarakteriga xos xususiyatlar masalda majoziy obrazlar − hayvonlar, jonivorlar va o‘simliklar dunyosiga ko‘chiriladi. Timsollarning kinoyaviy xarakterda bo‘lishidan tashqari, kulgili savol-javob ham masal tili va uslubi uchun xarakterlidir. Ko‘pincha masalning kirish qismida, ba’zan pirovardida qissadan hissa – ibratli xulosa chiqariladi. Adabiyot nazariyasida masalga liro-epik janrlardan biri sifatida qaraladi va she’riy shakldagi, majoziy xarakterdagi qisqa syujetli asar deya ta’rif beriladi. Masallarda turli hayvonlar majoziy suratda asar qahramonlari sifatida tasvirlanadi. Masal kichik hajmli, ammo boy mazmunli, tugun, kulminatsion nuqta va echimi bo‘lgan kichik pesani eslatadi.
Masallar biror voqea-hodisani qisqa, mazmunli tasvirlashda ajoyib namuna bo‘la oladi. Antik adabiyotda Ezop masallari juda mashhur bo‘lgan. O‘z ma’nosidan ko‘chirilgan (majoziy) so‘z va kinoyaviy iboralar orqali qilinadigan “yashirincha” tanqidning tili va uslubi Ezopga nisbat berilib, “Ezop tili” deyilgan va adabiyotshunoslikda ham shu ta’bir joriy qilingan. Ezop quldorlik jamiyati sharoitida hukmron doiralarning jirkanch kirdikorlarini ochiqdan-ochiq tanqid qilish ilojini topolmagach, o‘zining satirik asarlarini kinoyaviy til va uslubda yozishga majbur bo‘lgan. Feodal istibdodi sharoitlarida yashab ijod etgan mashhur rus masalchisi I. A. Krilov ham, atoqli o‘zbek masalchisi Gulxaniy ham “Ezop tili”da yozganlar. Fransuz shoiri Lafontenning masallari ham dunyo miqyosida mashhurdir. Alisher Navoiy dostonlarining bir qancha epizodlari, “SHer bilan Durroj”, “Kabutar” singari masallari yaxshi xislatlarni tarbiyalashda katta rol o‘ynaydi. O‘zbek adabiyotida Sayido Nasafiy, Maxmur, Gulxaniy kabi shoirlar ham Navoiy an’analarini davom ettirganlar, bolalarbop ko‘pgina masallar yozganlar.