Kirish Mavzuning dolzarbligi
Yüklə 154,28 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
5 PeKaro ^flH3e. 3eMaa
h arogn. B c e o 6 ^ a a reorpa^na CpegHea3HarcKHx xaHCTB. - C n6-1926.: 12 boiimlari 0 ‘rta Osiyo tabiati va ishlab chiqarish kuchlari muzeyiga aylantirtladi. 1935-yildan esa umumiy tabiat ixtisosligidagi O ‘zbekiston Davlat tabiat muzeyi sifatida qayta tashkil etiladi 1945-yili muzey 0 ‘zbekiston Fanlar akademiyasi muassasalari tizimiga o .kaAiladi va « 0 ‘zbekiston Fanlar akademiyasming tabiat muzeyi» deb ataladi. 1963-yili Madaniyat vazirligi tasarrufiga o ‘tkazildi. Q o‘qon shahar o ‘lkashunoslik muzeyi. Q o‘qon shahar oikashunoslik muzeyi 1924-yili qishloq xo‘jaligi ko‘rgazmasi asosida tashkil etiladi. Muzey binosi uchun sobiq Q o‘qon xoni Xudovorxonning saroyi ajratiladi. Mazkur bino 1871-yili qurilgan boiib, noyob tarixiy m e’moriy obida hamda muzey vazifasini o ‘taydi. Barcha o ‘lkashunoslik ixtisosligidagi muzeylar singari, Qo'qon oikashunoslik muzeyi ekspozitsiyasi ham qadimgi Q o‘qon tarixini yoritib beruvchi ekspozitsion materiallardan iborat edi. Inqilobdan keyingi davr siyosatiga oid eksponatlar, qishloq xo jaligt faoliyatini. sanoatdagi rivojlanish va o ik a tarixini, flora-faunasining turli jabhalarini o'zida aks ettiruvchi eksponatlar ham muzey ekspozitsiyasidan joy olgan edi. Tasviriy san’at asarlari uchun ham bir boiim ajratilgan. 182 Q o‘qon shahar oikashunoslik muzeyini «muzey ichidagi muzey» deb bejiz aytishmagan. Chunki yuqorida aytib oiilganidek, muzey binosi sobiq xon saroyi boigan. Qoraqalpog ‘iston Respublikasi o ‘lkashunoslik muzeyi. Qoraqalpog iston Respublikasida ham boshqa qo‘shni viloyatlardagi kabi rus olimlari va mahalliy aholi o'lka tarixini har tomonlama o'rganishgan. Mana shu tadqiqotlar negizida 1927-yili To‘rtko‘l shahrida birinchi oikashunoslik muzeyi tashkil etiladi. Ammo ba’zi bir sabablarga ko‘ra uning ishi to ‘xtatiladi va 1929-yili muzey o ‘z faoliyatini davom ettiradi. Muzey ilk tashkil etilganida uning ekspozitsiyasida tabiat, inqilobgacha boigan o'tmish va zamonaviy davr boiimlari hamda suratlar galereyasidan iborat boigan. Keyinchalik ekspozitsiya kengaytirilib, uchta boiim ga ajratiladi. Birinchisi oikaning umumiy fizik-geografik xarakteristikasini ochib beradi. Ikkinchi boiim oikaning qadimgi va inqilobdan oldingi davrini o ‘zida aks ettiradi. Uchinchi boiim da qizil imperiyaning tashkil etilishiga oid ekzpozitsiya namoyish etilgan. Andijon viloyati o ‘lkashunoslik muzeyi Andijon shahrida 1934 13 yili qishloq xo jaligi yutuqlari koigazmasi uyushtirildi. Ushbu ko‘igazma asosida viloyat o ‘Ikashunoslik muzeyi tashkil etildi. Eksponatlar orasida ibtidoiy jam oa tuzumi davrining mehnat qurollari, rang-tasvir, grafika, haykaltaroshlik asarlari, fotohujjatlar va hokazolar mavjud edi. Andijon viloyat oikashunoslik muzeyi 1935-1941-villardan viloyat hududida o ‘tkazilgan ilmiy safar va ekspeditsiyalar jarayonida arxeologiya, etnografiya hamda oika tabiiy boyliklari bo Sacha kolleksiyalar umumlashtirildi. Muzey eksponatlari Andijon viloyatining ijtimoiy- iqtisodiy rivojlanishi, Farg‘ona vodiysi xalqlarining etnografik o ‘ziga xosliklarini, dehqonchilik, chorvachilikning rivojlanishini, oikaning manbalarini har tomonlama o'rganishga imkoniyat yaratadi. Surxondaryo viloyat o ‘Ikashunoslik muzeyi. Surxondaryodagi muzey ham qishloq xo ‘jaligi ko'igazmasi asosida 1933-yili tashkil etilgan. Dastlab u Surxondaryo tumanlararo davlat muzeyi deb atalgan. 1935-yilda viloyat muzeyi, 1964-yildan boshlab esa oikashunoslik muzeyi deb atala boshlangan. 1933-yilda respublika viloyatlari muzeylarini yiriklashtirish maqsadida ulaming ishini qayta ko‘rib chiqish boshlangan. Xugusan, Sur183 xondaryo okrug ijroya komiteti qarori bilan Termizdagi Surxondaryo tumanlararo davlat muzeyi okrugi va shahar ahamiyatiga ega bo‘lgan muzeyga aylantirildi. Sherobod tumani oikashunoslik muzeyi esa uning filiali boiib qoldi. Shu yili muzeyda jonli tabiat burchagi tashkil etilib, keyinchalik u Termiz hayvonot bogi sifatida muzeydan ajralib chiqdi. Surxondaryo okrug muzeyi ekspozitsiyasi tabiat, inqilobgacha boigan o'tmishi va zamonaviy davr tarixi boiimlariga boiingan. Birinchi boiim da viloyatning hayvonot va nabotot dunyosi o'rin oldi. Madaniy voha zonasida ingichka tolali paxtaning turli navlari hamda shakarqamish namoyish qilindi. Ikkinchi boiim da Teshiktosh va Machay g ‘orlaridagi arxeologik topilmalar, Zarautsoy va Bitik Chashma devoriy naqshlari, ro‘zg‘or buyumlari, haykalchalar, saroy devorlaridagi naqsh parchalari, Xonaqatepa va Xayrobodtepa haykaltaroshligi va qadimgi Ayritom frizi fotonusxalari joylashgan edi. Uchinchi bolimda hujjatlar, suratlar orqali zamonaviy davr tarixi namoyish qilingan. O ‘zbekiston xalq amaliy san’ati muzeyi. O ‘zbekiston xalq amaliy san’ati muzeyi 1937-yilda hunarmandlar ishlagan 14 buyumlar ko‘rgazmasi asosida vujudga keldi. 1938-yili muzey uchun podsho amaldori Polovsevning XIX asr oxirida qurilgan sobiq qarorgohi binosi ajmtildi Bu bino juda Ko'rkam boiib, m e’moriy yodgorlik sifatida ham qarash mumkin. Muzey eksponatlari ko‘p marotaba Polsha, Hindiston, AQSH, Fransiya, Daniya, Shvetsiya, Belgiya va boshqa davlatlarda boiib oigan ko‘rgazmalarda namoyish etilgan. 1937-yili Parijda o ‘tkazilgan xalqaro ko rgazmalarda xonatlas va beqasam yaratuvchi ustalari oltin medalga sazovor boiganlar6. Yüklə 154,28 Kb. Dostları ilə paylaş:
|