Kirish Toʻpolon suv ombori

Qurilishda vaqtinchalik, yordamchi ob’ektlarni loyihalash (qazilma)
Kondan qazib olinadigan grunt hajmi ShNQ 4.02.36-04 (17-18 bet) texnik bo‘limining 1.5 punkti asosida va gruntning tashish davomida yo‘qolishini hisobga olgan xolda quyidagicha aniqlanadi.
1,2*297565,99 =357079,18 m³
Kon o‘lchamlarini aniqlash uchun unga ishlov berish texnologiyasini ko‘rib chiqish lozim. Konda tuproqqa ishlov berish uchun ko‘p kovshli yoki to‘g‘ri kurakli bir kovshli ekskavatorlar qabul qilinadi. Tegishli ekskavatorni tanlab, uning texnik tavsifnomasi bo‘yicha tuproqni eng katta ishlov berish balandligini, shuningdek konga bir yarusli ishlov beriladi deb, konning foydali chuqurligini aniqlash mumkin.
Qidirilayotgan ekskavator kovshining sig‘imini bir oyda konda ishlov berilayotgan tuproq xajmi bo‘yicha aniqlash mumkin:
(m³/oy)
bu yerda: T_as= 14,74 oy – asosiy ishlarni bajarish muddati;
K_oy= 1,2  1,4 – oylar bo‘yicha ishlarni bajarilishini notekisligini hisobga oluvchi koeffitsient.
q = 0,4 m³
To‘g‘ri kovsh bilan jixozlangan ekskavatorning o‘lchamlari va texnik tavsifnomalari

Ko‘rsatgich	EO - 3122
Kovsh sig‘imi, m^3	0,63
Eng katta kavlash radiusi, m	6,8
Eng katta kavlash balandligi, m	7,3
Eng katta to‘kish radiusi, m	4,1
Eng katta to‘kish balandligi, m	16

Shunda konning foydali chuqurligi:

0.9 * 7,3 = 6,57 (m)
bu yerda – 0,9 – balandlik bo‘yicha 10% zahira.
Agar planda konning shaklini to‘g‘ri to‘rtburchak deb qabul qilsak, unda uning maydoni:
(m²)
F_k = B_k  L_k (m²)
Endi avval konning kengligi – V_k ni, keyin esa konning uzunligi – L_k ni aniqlash mumkin:
L_k = 2B_k (m)
F_k = 2B_k  B_k = 2B_k² (m²)
Bundan: (m)
(m)
Kon qiyaliklari koeffitsientini – m₀ = 1,25 qabul qilamiz.
Topilgan o‘lchamlar bo‘yicha konning ko‘ndalang qirqimini chizamiz (3-chizma).
Kon ochish ishlari uning butun yuzasi bo‘yicha qo‘shimcha 5 – 10 m ni qo‘shish bilan bajariladi. Ochish chuqurligi – h_k.o. – topshiriq varaqasida keltirilgan. Kon ochishni ko‘ndalang qirqimi yuzasini aniqlaymiz:
109,11 * 0,25 =27,27 (m²)
bu yerda: B_k.o. – konning ko‘ndalang qirqimi bo‘yicha aniqlanadi.
90,9 + 1,25 * 6,57 + 10 = 109,11 (m)
Kon ochish ishlarining hajmini aniqlaymiz:
27,27 * 200,01 = 5454,2 (m³)
bu yerda: 181,8 + 1,25 * 6,57+10 = 200,01 (m).
Kon ochish tuprog‘ining tuproqtepalarini loyihalash to‘g‘on asosiga tuproqni qirqish tuproqtepalariga o‘xshab loyihalanadi. Kon ochish ishlari yer qazish – tashish mashinalari bilan bajariladi. Tuproqtepa konning ikki tomonida joylashtiriladi. Kon ochish tuprog‘ining tuproqtepasini ko‘ndalang qirqimining yuzasi:
(m²)
bu yerda: K_yum= 1,15 – tuproqning yumshalish koeffitsienti (kon ochish grunti - ).
(m)
Kon ochish uchun mashina tanlashda bu jarayonda tuproqni surish masofasi - ni o‘rtacha qiymatini aniqlash kerak (3- chizmaga qarang):
=
= (3)