Kokanduni uz

www.
kokanduni.uz 
-
er-xotin munosabatlaridagi nizolar, 
о‘zaro tushunishning quyi darajasi, oilaviy 
qiymatlarga b
о‘lgan munosabatlarning turlicha ekanligi;
-
er-xotin munosabatlaridagi madaniyatning quyi darajasi;
-
oilaviy hayotdan qoniqishning 
bir tomonlamaliligi, ya’ni maxsus maktab bitiruvchilari 
foydasiga; 
-
jinsiy munosabatlardagi nouyg‘unlik;
-
maxsus maktab bitiruvchilarining oilada psixoterapevtik funksiyalarni bajarishga 
tayyor emasliklari. 
Oilaviy hayotga tayyorgarlikni aniqlashning eng yaxshi usuli kishining oiladagi vazifasini 
aniqlash hisoblanadi. 
Maxsus maktabning quyidagilarga e’tiborni qaratishi maqsadga muvofiq:
- 
о‘quvchilarni bо‘lajak oilaviy hayotga tayyorlashda alohida о‘quvchilar oilasining о‘
ziga 
xosliklarini, bola nuqsonining xususiyatlarini inobatga olish va “Etika va oilaviy hayot 
psixologiyasi” darslari bilan chegaralanmaslik. Maxsus maktabda о‘quv
-tarbiyaviy jarayon va 
korreksion ish о‘quvchini umuman hayotga va xususan oilaviy hayotga ta
yyorlashga 
qaratilgan bо‘lishi kerak;
- 
“Etika va oilaviy hayot psixologiyasi” darsini о‘tkazishda tarbiyalanuvchilarning 
millatini inobatga olib, boy milliy va madaniy urf-odatlardan foydalanish lozim; 
- 
oilaviy hayotga tayyorlashda о‘quvchilarning alohida e’tiborini nikoh oldi omillarga va 
ularning oila qurishga bо‘lgan ta’siriga qaratish;
- maxsus maktabda korreksion-
tarbiyaviy ishning va “Etika va oilaviy hayot 
psixol
ogiyasi” fanining asosiy vazifalaridan biri muloqot madaniyatini va oilada 
psixoterapevtik vazifalarni shakllantirish hisoblanadi. Bunda muhabbat, muloyimlik, 
xushmuomalalilik hislarini, e’tiborlilik, ochiq kо‘ngillilik, о‘zgalarni tushunish, hamdard bо‘l
a 
bilish, birga qayg‘urish kabi shaxs sifatlarini ifodalay olish kо‘nikmalarini shaklla
ntirishga 
alohida e’tiborni qaratish lozim.
Oilaviy hayotning (“oilali kishining” vazifalari) umumiy vazifalarigi quyidagilarni kiritish 
mumkin: 
-turmush uchun adekvat sharoitlarni yaratish (mazkur jarayonda ishtirok etish); 
-
oila a’zolarni hissiy qо‘llab
-
quvvatlay olish va ulardan yordamni sо‘rash;
-
kasbiy bandlik va oilaviy hayot о‘rtasidagi mutanosiblikni topa olish;
-
oilani moddiy ta’minlashda ishtirok etish.
Matndagi oilali kishining vazifalari, oilaviy hayotga tayyorlash tushunchalari bolani 
oilada ya
shashga о‘rgatishni, ya’ni nafaqat kelajakka qaratilgan ishni, balki bolaning dolzarb 
ehtiyojlariga qaratilgan aralashuvni nazarda tutadi. Bundan tashqari oilaviy hayotga 
tayyorlashning mazkur tarkibiy qismi eng ahamiyatlidir, chunki u boshqa barcha oilaviy 
rollarni о‘zlashtirishning muvaffaqiyatini belgilaydi.
Oilaviy hayotdagi rollarning repertuarini ikki jihatdan bayon etish mumkin: pozitsion 
rollar (turmush о‘rtoq, ot
a-ona va b.) va psixologik rollar (masalan, yetakchi, mutaxassis va 
b.). Har ikki pozitsiya oilaviy hayotga tayyorlashning normativini aniqlash uchun birday 
muhim. Pozitsion rollar kishining burchlarini, boshqa kishilar tomonidan unga bо‘lgan 
talablarni be
lgilaydi. Rollarning mazkur tizimi turg‘un bо‘lib, unga ma’lum formallikni beradi. 
Psix
ologik rollar о‘zaro faoliyatning boshqa nisbatan formal tomonini ifodalaydi. Biroq oilaviy 
tizimning funksionalligini baholashda aynan mazkur rollarning egiluvchanlik darajasi (har bir 
oila a’zosining mazkur rollarning har birini amalga oshirishga bо‘lgan
tayyorgarligi va
imkoniyatiga kо‘ra aniqlanadi) oiladagi psixologik muhitning sog‘lomlik darajasini belgilaydi.
Insonning oilaviy hayotda bajaradigan rollari repertuar
ini ma’lum ma’noda oilaviy 
hayotga tayyorgarlik normativlari belgilaydi. Yaxshi turmush 
о‘rtoq va ota
-
ona bо‘lish uchun 
nimani bilish va nimani qila bilish kerak? Zamonaviy tadqiqotlar mazkur normativga 

---

450