Kokanduni uz
Yüklə 15,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- IMKONIYATI CHEKLANGAN BOLALARNI INKLYUZIV TA’LIMGA JALB ET ISH Matmusaeva Nigora Usmonalievna Qo’qon Universiteti
- Kalit so’zlar: integratsiya, yashash huquqi
|
Foydalanilgan adabi yotlat ro’yxati: 1.B.Qosimov,O’son millat. Sharq,1993 yil 2.B.Qosimov,Milliy Uyg’onish.T.Ma’naviyat, 2002 yil 3.U.Dolimov,Tyrkistonda jadid maktablari,T,Universitet,2006 yil 4.S.Karimov.Munavvarqori Abdurashidxonov, T.Ma’naviyat, 2003 yil 5.A.Avliniy.Turkiy Guliston yoxud axloq, Toshkent. 1917 yil 844 www. kokanduni.uz IMKONIYATI CHEKLANGAN BOLALARNI INKLYUZIV TA’LIMGA JALB ET ISH Matmusaeva Nigora Usmonalievna Qo’qon Universiteti Maxsus sirtqi talabasi, Raximova Xurshidaxon Sadikovna Qo’qon Universiteti Ta’lim kafedrasi d otsenti Annotatsiya: Ushbu maqolada imkoniyati cheklangan bolalarni inklyuziv ta’limga jalb etish yo’llari. Inklyuziv ta’limning mazmun, mohiyati hamda integratsiyalashgan ta’limga imko niyati cheklangan bolalarni yo’naltirish bo’yicha ma’lumotlar keltirilgan. Kalit so’zlar: integratsiya, yashash huquqi , korreksion sharoit, imkoniyati cheklangan, nuqson, kompleks, pedagogik-psixologik, inklyuziv ta’lim Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti ma’lumotlariga ko‘ra, sayyoramiz aholisining 15 foizi (bir milliarddan ortiqroq inson) nogirolikning u yoki bu turidan aziyat chekadi. 60 yoshdan oshganlarning 46 foizini nogir onligi bo‘lgan shaxslar tashkil qilad i. Yer yuzidagi nogironligi bor insonlarning 10 foizi esa bolalardir. Ularning hayot tarzini yaxshilashga dunyo miqyosida e’tibor qaratish maqsadida BMT tomonidan 1983 - 1992 yillar Xalqaro nogironlar o‘n yilligi deb belg ilangan edi. Mazkur o‘n yillik yakuni da (1992 yilning 14 oktyabr kuni) BMT Bosh Assambleyasining 37-yalpi majlisida qabul qilingan rezolyusiyaga muvofiq, 3 dekabr Xalqaro nogironlar kuni deb e’lon qilingan. Mazkur xalqaro hujjatga muvofiq, BMTga a’ zo barcha mamlakatlarga, shuningdek, tegishli tashkilotlarga nogironligi bo‘lgan shaxslarning to‘laqonli hayot kechirishi, ta’lim olishi, salomatligini tiklashi va mehnat qilishi uchun muntazam tarzda zarur shart-sharoitlar yaratib berish, mazkur kunni keng miqyosda nishonlash tavsiya etilgan. Imkoni yati cheklangan bolalarni inklyuziv ta’limga jalb etish esa hozirgi kunda davlat siyosati darasiga ko’tarilmoqda. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 13 oktyabrdagi PQ -4860- son “Alohida ta’lim eht iyojlari bo‘lgan bolalarga ta’lim -tarbiya berish tizimini yanada takomillashtirish chora- tadbirlari to‘g‘risida”gi Qarorida “Imkoniyati cheklangan bolalarga ta’lim va tarbiya berishning muqobil shakllarini yaratish, mazkur toifa bolalarni har tomonlama kompleks rivojlantirishning innovatsion va axborot-kommunikasion texnologiyalarini amaliyotga joriy etish” ustuvor vazifalar sifatida belgilandi. Natijada, mamlakatimizda sog‘lom bolalar kabi kar va zaif eshituvchi bolalarni har tomonlama sifatli ta’lim bilan ta’minl ash, mexanizmlarini yanada takomillashtirish uchun keng imkoniyatlar yaratildi. Inklyuziv ta’lim bu barcha o‘quvchilar, shu jumladan imkoniyati cheklanganlar ham o‘z tumanlaridagi umumta’lim maktablarida oddiy sinflarda,yoshlariga muvofiq bilim o lish uchun kerak bo‘lgan yordamni olganlari v a maktab hayotidagi barcha jabhalarda ishtirok etishlari hamda o‘zhissalarini qo‘shishlarini anglatadi. Inklyuziv ta’lim barcha o‘quvchilarga – ta’limda asosiy ehtiyojga muhtoj bo‘lgan va bo‘lmaganlarga ham ijob iy tarzda tarbiyaviy va ijtimoiy ta’sir qilad i[1]. Barcha imkoniyati cheklangan bolalarni hayotni yaxshi boshlashi va inklyuziv ta’lim muhitida qo‘llab -quvvatlanib va yordam olib hayot kechirishi. Inklyuziv ta’limni amaliyotga joriy qilishda va maqsad -vazifalari, ta’limni tashkil etish usullarini ommaga tushuntirishda hali qator muammolar, tusiqlar ham mavjud. Inklyuziv ta’lim umumta’lim jarayonini rivojlantiradi va barcha bolalarga mos bo‘lgan ta’limni joriy qiladi. Imkoniyati cheklangan bolalar ta’lim o lishiga oid qo‘shimcha moslamalarni tashkil q ilib bolalarni ta’lim olishiga qulay sharoit yaratadi. Inklyuziv ta’lim xarxil ehtiyojli bolalarning ta’lim olishiga qaratilgan metodologiyani rivojlantirishga xarakat qiladi. Inklyuziv ta’lim turli extiyojlarn i qondirishga qaratilgan ixcham turdagi dars berishga yondashadigan ta’limni ishlab chiqishni amalga oshiradi. Agarda |