Kokanduni uz

www.
kokanduni.uz 
qo‘yilga
nligi orqali amalga oshirilmoqda. Bu juda qulay va samarali usul hisoblanadi. Bunda 
pullar bankomatdagi umumiy qutichalarga tushadi va o‘sha qutichalardan pullarni chiqarib 
beradi, biroq “hisobga olish alohida alohida” amalga oshiriladi. Bu esa islom moliy
asi 
talablariga mos keladi, ya
ʼ
ni shariatda pulning kelib chiqishiga alohida e
ʼ
tibor qilinadi.
O‘zbekistonda bugungi kunda “TAIBA
-
Leasing” lizing tashkiloti tomonidan islom 
moliyasiga asoslangan “ijara” xizmati (islomiy lizing) ko‘rsatib kelinmoqda. “TAIBA
-
Leasing” 
tashkilotining yuri
dik shaxslarga tadbirkorlik uchun “ijara” asosida xizmat ko‘rsatish 
ma
ʼlumotlari quyidagi ko‘rsatilgan:
Moliyalashtiruvchi tashkilot va 
summasi (pul manbasi) 
Xususiy sektorni rivojlantirish bo‘yicha 
Islom korporatsiyasi 100% shu
ʼ
ba korxonasi 
Xizmat turi 
lizing 
Moliyalashtirishning muddati 
13-36 oy 
Sotuv ustamasi miqdori 
17% 
To‘lov
Oldindan 30% to‘lov
Kechiktirilgan to‘lov uchun 
to‘
lanadigan penya (jarima) 
Kechiktirilgan har 1 kunga 0,1% 
(xayriyaga yo‘naltiriladi)
Xulosa va takliflar: 
Bugungi kunda O
‘zbekistonda ko‘plab lizing kompaniyalari mavjud. 
Shulardan bor-
yo‘g‘i 2
-3 ta kompaniya islomiy lizing shartlari asosida ishlamoqda, qolgan 
barchasi an
ʼ
anaviy lizing shartlarida ishlaydi. 
Lizing kompaniyalar xalqaro islomiy tashkilotlardan moliyalashtirish olishlari uchun 
yetarli aktivga ega bo‘lishlari yoki bank kafolati berishlari lozim bo‘ladi. Shuningdek, lizing 
tashkilotlari o‘zlari
sherikchilik aso
sida Ustav jamg‘armasiga qo‘shimcha mablag‘lar jalb qilish 
orqali ham lizing uchun sarmoyaga ega bo‘la oladilar. Bunda asosiy masala shundaki, 
O‘zbekistondagi lizing kompaniyalar “ijara” (islomiy lizing) xizmatini to‘g‘ri yo‘lga qo‘ya 
olsalar, ularning mijozlari soni ortishi mumkin, chunki islom prinsiplariga mos kelmaydigan 
shartlar asosida ishlashni xohlamaydigan biznes vakillari hozirda yetarli lizing xizmati 
taklifiga ega emas. 
Mavjud barcha lizing kompaniyalar xizmatlari qatoriga islomiy lizing, ya
ʼni “ijara” 
xizmatini ham kiritish bo‘yicha quyidagi takliflarni berish:
1) Lizingga sotib olinayotgan uskuna yoki jihoz ta
ʼqiqlangan yo‘nalishlarda bo‘lmasligi 
kerak (spirtli ichimliklar yoki sigaret uskunasi, cho‘chqa go‘shtidan mahsulotla
r ishlab 
chiqarish va boshqalar). 
2)
Lizing to‘
lovlari Lizing oluvchi tomonidan lizing obyektini (masalan uskunani) qabul 
qilib olgandan keyin boshlanishi kerak. 
3)
Agar sotish va keyin qayta ijaraga olish kabi ikki xil jarayonni bo‘yicha kelishuv 
bo‘lgan bo‘lsa, u
holda har bir jarayon alohida shartnomalarda aks etishi kerak. 
4) Lizing tashkiloti autsors kelishuv asosida (mahalliy yoki xorijiy islom moliyasi 
bo‘yicha ekspert (yoki ekspertlar Kengashi) bilan ishlashi va yangi xizmat turlarini kelishishi 
lozim (bunda ekspert yoki Kengash yetarli darajada kompetensiyaga ega va xulosa berishda 
mustaqil bo‘lishi shart);
5) Jarima (penya) undirish masalasida: 

---

165